Íslend­ingar hafa búið í sýnd­ar­hag­kerfi síð­ast­liðin tæp sex ár. Frá lokum árs 2008 hafa verið við lýði höft á fjár­magns­flutn­inga sem meina pen­ingum að yfir­gefa hag­kerf­ið. Og mikið af pen­ingum vill yfir­gefa hag­kerf­ið. Ísland á bara ekki gjald­eyri til að leysa þá út. Þess vegna eru höftin til stað­ar.

Snjó­hengja eitt

Fyrst ber að nefna hina upp­runa­legu snjó­hengju, sem er til­komin að stórum hluta vegna vaxt­ar­mun­ar­við­skipta (e. carry tra­de) sem stunduð voru af kappi hér­lendis á árunum fyrir hrun. Umfang henn­ar, sam­kvæmt umræðu­skjali frá Alþjóða­gjald­eyr­is­sjóð­inum (AGS) frá því í júlí á þessu ári, er um 322 millj­arðar króna. Þessi snjó­hengja hefur bráðnað hægt og rólega með fjár­fest­inga­leið Seðla­banka Íslands. Hún gerir eig­endum þess­ara kviku króna kleift að skipta þeim í evrur gegn því að gefa eftir hluta af virði þeirra. Vanda­málið við þessa leið er að til að við­skiptin gangi upp þarf mót­að­ila sem kaupir krón­urnar með afslætti. Í jan­úar síð­ast­liðnum hafði sá fámenni hópur sem nýtt hefur sér þessa leið komið með alls 147 millj­arða króna til Íslands og fengið 25 millj­arða króna afslátt á þeim eignum sem hann keypti fyrir þá upp­hæð.

[em­bed]htt­p://issu­u.com/kjarn­inn/docs/2014_08_21/10[/em­bed]

Snjó­hengja tvö

Þær krónur í eigu erlendra aðila sem eru mest í umræð­unni eru inn­lendar eignir þrota­búa föllnu bank­anna. Þær nema tæpum 800 millj­örðum króna sam­kvæmt mati AGS. Mjög skiptar skoð­anir eru innan stjórn­mál­anna, og stjórn­mála­flokk­anna, um hvaða leið eigi að fara við upp­gjör þrota­búa föllnu bank­anna. Allir eru þó sam­mála að lausn á þeim sé for­senda þess að hægt sé að rýmka höft.

Til ein­föld­unar má segja að tveir skólar séu til í þessu sam­hengi. Annar vill fara svo­kall­aða gjald­þrota­leið. Í henni felst að þrotabú föllnu bank­anna verði keyrð í þrot, dótt­ur­fé­lag Seðla­banka Íslands eða skipta­stjóri verði lát­inn taka yfir eignir þeirra og þær síðan seldar til nýrra eig­enda. Afrakstr­inum verði skipt á milli kröfu­hafa, sem að langstærstu leyti eru alþjóð­legir vog­un­ar- og fjár­fest­ing­ar­sjóð­ir.

Hinn skól­inn aðhyllist svo­kall­aða samn­inga­leið. Í henni felst að ná sam­komu­lagi við kröfu­hafa gömlu bank­anna um lausn sem ógni ekki greiðslu­jöfn­uði Íslands. Það þýðir að kröfu­haf­arnir þyrftu að gefa eftir góðan hluta af inn­lendum eignum sínum í slíku sam­komu­lagi eða binda þær hér­lendis til mjög langs tíma.

Þetta er aðeins hluti af umfjöllun Kjarn­ans um stærstu áskor­an­irnar sem Ísland stendur frammi fyr­ir. Sjá má umfjöll­un­ina í heild í Kjarn­an­um.