Íslenskir hluta­bréfa­sjóðir fyrir almenn­ing eru flestir dýr­ari fyrir við­skipta­vini heldur en sam­bæri­legir verð­bréfa­sjóðir í Nor­egi. Upp­hafs­kostn­aður við að kaupa sig inn í íslensku sjóð­ina er hár í sam­an­burði, vegna hárrar þókn­unar sem sjóð­irnir rukka. Heild­ar­kostn­aður á fyrsta árinu getur verið hátt í fjögur pró­sent af fjár­fest­ing­unni.

Þetta sýnir sam­an­tekt Kjarn­ans á kostn­aði nokk­urra algengra hluta­bréfa­sjóða sem reknir eru af sjóð­stýr­ing­ar­fé­lögum Íslands­banka, Arion banka, Lands­bank­ans, MP Straumi auk sjóði Íslenskra verð­bréfa. Öll félögin bjóða almenn­ingi að fjár­festa í hluta­bréfa­sjóðum sem fjár­festa á inn­lendum hluta­bréfa­mark­aði.

Kostar að kaupa

Í flestum til­vikum er tekin tveggja pró­senta þóknun við kaup á hlut­deild­ar­skír­teinum í sjóð­un­um. Það þýðir að sá sem vill kaupa hlut­deild­ar­skír­teini í hluta­bréfa­sjóði fyrir 500 þús­und krónur greiðir tíu ­þús­und krónur í þókn­un. Kostn­aður við að fjár­festa í sjóði fyrir fimm millj­ónir króna er hund­rað þús­und krón­ur.

Auk þess að taka tveggja pró­senta þóknun við kaup á hlut­deild­ar­skír­tein­um, þá er algengur umsýslu­kostn­aður um 1,7 pró­sent á ári. Það er þó mis­jafnt milli íslensku sjóð­anna, frá því að vera 0,5 pró­sent hjá kaup­hall­ar­sjóði Lands­bréfa, upp í 1,75 pró­sent hjá öðrum hluta­bréfa­sjóði Lands­bréfa.

Heild­ar­kostn­aður þess sem fjár­festir í hlut­deild­ar­skír­teinum í  inn­lendum hluta­bréfa­sjóði getur þannig numið allt að 3,7 pró­sentum af fjár­fest­ing­unni. Það er tölu­vert hærra en í Nor­egi, þar sem algengt er að þóknun við kaup séu engin en árlegur umsýslu­kostn­aður um 1,5 til tvö pró­sent. Heild­ar­kostn­aður á fyrsta árinu er þar mun lægri en hér­lend­is.

Sjóð­irnir sem hér eru til umfjöll­unar eru ætl­aðir almenn­ingi og lág­marks­fjár­fest­ing þarf sam­kvæmt reglum flestra sjóð­anna aðeins að vera nokkur þús­und krón­ur. Í töfl­unni hér að neðan má sjá kostnað við kaup og árlegan umsýslu­kostnað hjá nokkrum inn­lendum hluta­bréfa­sjóðum auk sam­bæri­legra sjóða í Nor­egi til sam­an­burð­ar. Athugið að taflan er ekki tæm­andi.

Starfs­menn­irnir með yfir 1.300 þús­und á mán­uði

Sjóð­stýr­ing­ar­fé­lögin skila eig­endum sín­um, sem eru við­skipta­bank­arnir nema í til­viki Íslenskra verð­bréfa, miklum tekjum auk þess sem þau eru rekin með hund­ruð millj­óna hagn­aði. Þannig nam hagn­aður Lands­bréfa, sjóð­stýr­inga­fé­lags Lands­bréfa, um 190 millj­ónum í fyrra. Hagn­aður af rekstri Íslands­sjóða, félags Íslands­banka, nam um 230 millj­ónum árið 2014. Stefn­ir, félag Arion banka, skil­aði 867 millj­ónum króna í hagn­að. Hagn­aður Júpít­ers, sjóð­stýr­ing­ar­fé­lag MP Straums, var 29 millj­ónir króna.

Auk hluta­bréfa­sjóða reka sjóð­irnir skulda­bréfa­sjóði og fag­fjár­festa­sjóði. Umsvif þess­ara félaga og sjóða í þeirra rekstri hafa auk­ist mikið á und­an­förnum árum, sam­hliða meira lífi á inn­lendum verð­bréfa­mark­aði eftir hrun.

Greint var frá því í júlí síð­ast­liðnum að starfs­menn þess­ara rekstr­ar­fé­laga verð­bréfa­sjóða fá almennt að með­al­tali um 1.300 þús­und til 1.600 þús­und krónur í laun á mán­uði. Sam­kvæmt umfjöllun DV, sem byggði á árs­reikn­ingum félag­anna, voru hæstu launin hjá Stefni og Júípt­er. Með­al­mán­að­ar­laun starfs­manna þess­ara félaga námu lið­lega 1,6 millj­ónum króna á síð­asta ári. Launin taka ekki til­lit til mögu­legra bónusa sem starfs­menn sumra félag­anna kunna að hafa feng­ið.

Með­al­laun starfs­manna Íslands­sjóða, sjóða­týr­ing­ar­fé­lags Íslands­banka, námu um 1.280 þús­und krónum á mán­uði í fyrra en með­al­fjöldi starfs­manna var 16,6. Lands­bréf, félag Lands­bank­ans, greiddi 19 starfs­mönnum að með­al­tali sömu upp­hæð. Hjá Stefni voru með­al­launin 1.570 þús­und krónur og með­al­fjöldi starfs­manna 22. Júpíter greiddi starfs­mönnum sín­um, sem voru að með­al­tali 4,5 tals­ins í fyrra, 1.610 þús­und krónur á mán­uði.