Drykkj­ar­vörur og fleiri vörur frá Ölgerð Egils Skalla­gríms­sonar hækka um 2,9 pró­sent að með­al­tali frá 3. ágúst næst­kom­andi og klein­ur, flat­kök­ur, brauð og fleiri vörur frá Ömmu­bakstri / Gæða­bakstri hækka um 5,2 pró­sent frá morg­un­deg­in­um, 15. júlí 2015. Ástæðan er í báðum til­vikum sögð launa­hækk­an­ir. Auk þess segir Ölgerðin ástæð­una vera „ýmsar kostn­að­ar­hækk­an­ir“ og Ömmu­bakst­urs segir verð­hækk­anir á umbúðum og á aðkeyptri vinnu valda hækk­un­um. Þetta kemur fram í frétt á vef­síðu Neyt­enda­sam­tak­anna, sem halda utan um verð­breyt­ingar frá birgjum til versl­ana.

„Neyt­enda­sam­tökin hafa fylgst grannt með verð­hækk­unum á mat­vörum frá birgjum og sagt frá hækk­unum jafn­óðum og sam­tökin frétta af þeim. Birgjar eru þeir aðilar sem selja versl­unum aðföng og þeim ber ekki skylda að til­kynna sér­stak­lega um verð­breyt­ing­ar, nema að sjálf­sögðu til þeirra sem eru í beinum við­skiptum við þá. Hér á landi á að ríkja sam­keppni með frjálsu verð­lagi, sam­keppnin t.d. á mat­vöru­mark­aði er þó mjög fábrotin og því mik­il­vægt að neyt­endur fylgist vel með verð­lagi og veiti versl­unum aðhald,“ segja Neyt­enda­sam­tök­in.

Sam­kvæmt töflu yfir verð­breyt­ingar birgja frá 1. maí síð­ast­liðnum eru nýgerðir kjara­samn­ingar helsta ástæða verð­hækk­ana frá birgj­um. Verð­hækk­anir á þessu tíma­bili eru allt frá 1,5 pró­sentum til 15 pró­sent, mestar hjá Góu-Lindu sæl­gæt­is­fyr­ir­tæki. Önnur fyr­ir­tæki sem hafa hækkað verð til versl­ana eru Nói Sir­íus, Myllan, Slát­ur­fé­lag Suð­ur­lands, Víf­il­fell, ÍSAM og Köku­gerð HP.

Velt út í verð­lag

Versl­anir bregð­ast við verð­hækk­unum frá birgjum með því að hækka vöru­verð. Kostn­að­ar­hækk­unum er þannig velt út í verð­lag­ið, að ein­hverju eða öllu leyti. Áhrif hækk­ana, ef fram fer sem horf­ir, mun gæta í verð­bólgu­mæl­ingum á næstu miss­er­um.   

Grein­ing­ar­að­ilar búast við að verð­bólga auk­ist tölu­vert á næstu mán­uð­um. Til dæmis spáir grein­ing Íslands­banka því að verð­bólgan verði 3,3 pró­sent í árs­lok. Grein­ing­ar­deild Arion banka telur að verð­bólgan verði 2,4 pró­sent í októ­ber næst­kom­andi, meðal ann­ars vegna „mynd­ar­legra verð­lags­hækk­ana“.

Þó er ekki búist við miklum almennum hækk­unum á verð­lagi milli júní og júlí.  Grein­ing Íslands­banka því að vísi­tala neyslu­verðs hækki um 0,1 pró­sent milli mán­að­anna. Það myndi þýða að verð­bólga, sem er tólf mán­aða hækkun vísi­töl­unn­ar, hækki úr 1,5 pró­sentum í 1,8 pró­sent. Grein­ing­ar­deild Arion banka spáir því að vísi­tala neysðu­verðs lækki milli júní og júlí um 0,2 pró­sent, einkum vegna áhrifa sum­ar­út­sala. Engu að síður mun mat­ar­k­arfan hækka lít­il­lega, sam­kvæmt spá deild­ar­inn­ar. „Nýverið hafa komið fram til­kynn­ingar frá birgjum um verð­hækk­anir á ýmsum vörum vegna kjara­samn­inga, hækk­unar á hrá­efni og ann­ars kostn­að­ar. Okkar mat er að hækkun á ýmsum mat­vörum eins og gos­drykk­um, sæl­gæti, brauði, græn­meti og kjöt­vörum komi fram í mæl­ing­unni nú í júlí­mán­uði. Þó vegur á móti að ein­hver lækkun kann að verða á kjöt­vörum vegna offram­boðs sem kann að mynd­ast eftir nokkurn kjöt­skort und­an­farið vegna verk­falla,“ segir í nýrri verð­bólgu­spá deild­ar­inn­ar.

Hag­stofan birtir vísi­tölu neyslu­verðs fyrir júlí­mánuð þann 23. júlí næst­kom­andi.