Virð­is­auka­skattur á mat­væli verður lík­lega hækk­aður úr sjö pró­sentum í ell­efu pró­sent við breyt­ingar á fjár­lög­um. Til stóð að mat­ar­skatt­ur­inn yrði hækk­aður í tólf pró­sent. Þetta kemur fram í Morg­un­blað­inu í dag.

Með þessu ætlar rík­is­stjórnin að koma til móts við gagn­rýni á hækk­un­ina. Sú gagn­rýni hefur ekki síst komið úr röðum stjórn­ar­þing­manna Fram­sókn­ar­flokks­ins, sem sam­þykktu fjár­laga­frum­varpið með fyr­ir­vara í sept­em­ber vegna mat­ar­skatts­hækk­un­ar­inn­ar. Stjórn­ar­and­staðan og verka­lýðs­hreyf­ingin í land­inu hefur einnig gagn­rýnt hækk­un­ina harð­lega.

Til­lögur um breyt­ingar á fjár­laga­frum­varp­inu verða ræddar á fundi fjár­laga­nefndar í dag.

Skila miklum við­bót­ar­tekjum

Breyt­ingar á virð­is­auka­skatts­kerf­inu, lækkun efra þreps þess og hækkun þess lægra, var ein stærsta kerf­is­breyt­ingin sem kynnt var í öðru fjár­lága­frum­varpi Bjarna Bene­dikts­son­ar, sem kynnt var í sept­em­ber. Tekjur rík­is­sjóðs vegna virð­is­auka­skatts eiga að hækka um 20 millj­arða króna á milli ára í kjöl­far breyt­ing­anna og sam­hliða bættri efna­hags­legri stöðu þjóð­ar­inn­ar.

Um ell­efu millj­arðar króna eiga að koma til vegna þess að lægra þrep skatts­ins, sem leggst meðal ann­ars á mat­væli og er því kall­aður mat­ar­skatt­ur, verður hækk­aður úr sjö pró­sentum í tólf. Sam­kvæmt úttekt ASÍ eyðir tekju­lægri hluti þjóð­ar­innar um það bil tvö­falt stærri hluta af launum sínum í mat­ar­inn­kaup en þeir sem eru tekju­hærri. Í fjár­laga­frum­varp­inu var gert ráð fyrir mót­væg­is­að­gerðum upp á einn millj­arð króna í formi barna­bóta til að milda þetta högg á þá tekju­lægri.

Gagn­rýni úr mörgum áttum

Þing­menn Fram­sókn­ar­flokks­ins virt­ust ekki alveg sáttir með þessar breyt­ingar og sam­þykktu fjár­lögin með fyr­ir­vara vegna breyt­ing­anna á mat­ar­skatt­in­um. For­svars­menn ASÍ hafa for­dæmt þær og segja að breyt­ing­arnar á mat­ar­skatt­inum bitna fyrst og síðan á þeim verst settu í sam­fé­lag­inu, á meðan að aðrir hópar njóti ágóð­ans af lækkun efra þreps­ins.Í sama streng hefur stjórn­ar­and­staðan tek­ið.

Davíð Odds­son, rit­stjóri Morg­un­blaðs­ins, sagði hækkun mat­ar­skatts vera rugl.

And­stæð­ingum breyt­ing­anna barst óvæntur liðs­auki fyrir skemmstu þegar Davíð Odds­son, fyrrum for­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og nú rit­stjóri Morg­un­blaðs­ins, skrif­aði í Reykja­vík­ur­bréf blaðs­ins að rík­is­stjórnin ætl­aði nú „að keyra í gegn á fáum vikum mat­ar­skatt á lægst laun­aða fólkið í land­inu, hvað sem tautar og raul­ar. Eini ávinn­ing­ur­inn sem hægt er hugs­an­lega að sjá af því er að fá hrós bak við luktar dyr frá ótryggum emb­ætt­is­mönnum fyrir að hafa ein­faldað virð­is­auka­skatts­kerfið með því að fækka skatt­þrepum þess úr tveimur ofan í tvö. Í stað þess að hætta við ruglið eru boð­aðar dul­ar­fullar „mót­væg­is­að­gerð­ir“ sem er svo sann­ar­lega ekki upp­skrift að því að „ein­falda kerf­ið“.