Guðlaugur Þór Þórðarson, þingmaður Sjálfstæðisflokks, hefur ásamt tíu öðrum þingmönnum Sjálfstæðisflokks og Framsóknar lagt fram beiðni um skýrslu frá iðnaðar- og viðskiptaráðherra, Ragnheiði Elínu Árnadóttur, um hagræn áhrif kvikmyndagerðar á Íslandi, með sérstakri áherslu á svæðisbundin áhrif. Þess er óskað að skýrslan liggi fyrir eigi síðar en í mars 2016. Í greinargerð með beiðninni er meðal annars vísað í erlendar skýrslur af sambærilegum toga og bent á Wallander lögreglumaður hafi aukið sýnileika á Skáni og að minnismerki William Wallace hafi notið mikilla vinsælda í kjölfar kvikmyndarinnar Braveheart.
„Mikið hefur verið rætt um framlög og aðkomu ríkisins að kvikmyndagerð. Upplýsingar um tekjur og hagræn áhrif af kvikmyndaframleiðslu í löndum sem við berum okkur saman við benda til þess að fjárfestingar í kvikmyndagerð komi með jákvæða hvata inn í samfélagið og hafi mikil hagræn áhrif í héraði. Flutningsmenn telja nauðsynlegt innlegg í þá umræðu sem hér hefur farið fram um framlög til kvikmyndagerðar að ráðist verði í slíka úttekt á hagrænum áhrifum,“ segir í greinargerðinni.
William Wallace vinsæll
Vísað er í nokkrar úttektir erlendis á hagrænum áhrifum kvikmynda við framleiðslu vinsælla kvikmynda og sjónvarpsþátta. „Má sem slíkt dæmi nefna kvikmyndirnar um Wallander lögreglumann. Þær voru teknar á Skáni, sýnileiki svæðisins hefur aukist gríðarlega í kjölfarið og auglýsingagildið sem birting svæðisins í myndunum hefur er metið á milljónir evra. Reynsla af sambærilegum svæðum sýnir að gera má ráð fyrir að aukning verði á ferðamannastraumi sem nemur 4–10% árlega fyrstu þrjú árin eftir staður birtist í mynd sem nýtur alheimshylli. Ef um sérstaklega vinsæla staði er að ræða, eins og Ystad, heimabæ Wallanders, má gera ráð fyrir aukningu um sem nemur 30–40% árlega. Því hefur verið fleygt að hver evra sem fjárfest er skili viðkomandi héraði allt að 43 evrum í hagnað (e. economic gain) af umhverfinu, ferðamennsku og þjónustu í tengslum við það,“ segir í greinargerðinni.
Fleiri dæmi eru nefnd, meðal annars áhrif kvikmyndarinnar Braveheart með mel Gibson og kvikmyndarinnar Fields of Dreams með Kevin Costner. „Nefnda má fleiri erlend dæmi um aukningu í ferðamennsku, til að mynda skilaði Braveheart, kvikmynd Mel Gibsons, 52% fjölgun gesta við minnismerki William Wallace „The National Wallace Monument“ í Stirling. 17 árum eftir að myndin Fields of Dreams með Kevin Costner kom út komu 60–65 þúsund gestir til Dyersville í Iowa til að skoða hafnaboltavöllinn sem var notaður við gerð myndarinnar. Eftir að myndin Close Encounters of the Third Kind var sýnd varð 78% aukning gesta við minnismerkið „Devils Tower Monument“ í Utah. Nú, áratugum seinna, muna 20% gesta enn eftir minnismerkinu úr myndinni. Loks má nefna að yfirvöld í Santa Barbara sögðu frá því að eftir að myndin Sideways fékk tilnefningu til Óskarsverðlauna birtust góðar/fríar fréttir í tengslum við myndina með Santa Barbara í öndvegi að verðmæti 3,9 milljónir dollara ef greitt hefði verið fyrir þær í beinu markaðsstarfi.“
Ljóst er að miklir hagsmunir eru í húfi, segir í greinargerðinni, og þá þurfi að kortleggja.
Jákvæð áhrif líkleg
Í lok greinargerðarinnar segir að aukin umsvif í kvikmyndaiðnaði séu líkleg til að hafa jákvæð áhrif, sérstaklega í ljósi stóraukinna umsvifa í framleiðslu kvikmyndaðs efnis síðustu þrjú ár.
„Benda má á að samkvæmt rannsóknum sem ná til ársins 2010 var árleg velta kvikmyndaiðnaðar á Íslandi um 12,5 milljarðar kr. eða um 0,7% af landsframleiðslu, með 750 ársverk, sem eru um 0,5% af vinnuafli landsins. Það ár var velta eingöngu í framleiðsluhluta greinarinnar rétt rúmlega 5 milljarðar kr. en veltan hefur aukist hratt síðan þá og nam um 13,5 milljörðum kr. árið 2012 og 12,1 milljarði kr. árið 2013. Á fyrri hluta ársins 2014 var velta í framleiðsluhlutanum orðin um 9 milljarðar kr. eða sambærileg og allt árið 2011.
Tekjur ríkisins af umsvifunum 2010 voru um 1,92 milljarðar kr. Tekjur ríkisins vegna erlendra ferðamanna sem ákveða Íslandsferð vegna kvikmynda er að lágmarki 2,5 milljarðar kr. Þess má geta að í nýlegri skýrslu Ferðamálastofu nefndu 13,2% aðspurðra ferðamanna að kvikmyndir með íslensku landslagi og/eða íslenskar kvikmyndir væru ástæða hugmyndar þeirra um að koma til Íslands.
Samtals voru skatttekjur ríkisins vegna kvikmynda um 4,42 milljarðar kr. árið 2010, en framlög í Kvikmyndasjóð og í endurgreiðslu á kostnaði það ár um 830 millj. kr. þannig að ávinningur ríkisins vegna kvikmynda var um 3,6 milljarðar kr. það ár.“
