Skipu­lags­mál eru oftar en ekki upp­spretta deilna í sveit­ar­fé­lög­um. Þetta á ekki síst við um það þegar pláss­frekar bygg­ingar fá að rísa innan um lægri hús. Á und­an­förnum árum hafa margar stórar bygg­ingar risið á höf­uð­borg­ar­svæð­inu sem umdeil­an­legt er hvort eru mikil prýði fyrir höf­uð­borg­ar­svæð­ið. Sumar virð­ast hafa verið bein­línis óþarfar með öllu, þrátt fyrir að vera tug­þús­undir fer­metra að stærð, eins og Korpu­torg­ið.

En hvaða bygg­inga­á­kvarð­anir eru það helst sem geta talist umdeildar eða slæmar? Sitt sýn­ist hverjum um þetta efni en Kjarn­inn rýndi í stöð­una og valdi fimm bygg­ingar sem geta talist lýsandi fyrir slæmar bygg­ing­ar­á­kvarð­an­ir. List­inn birt­ist fyrst í Kjarn­anum 7. nóv­em­ber 2013.

 5. Korpu­torg

Það fer vænt­an­lega að líða að
 því að Korpu­torgi verði breytt
 í eitt­hvað annað en versl­un­ar­­hús­næði. Til dæmis gagna­ver eða risa­vaxið refa­bú, svo full­komn­lega óþörf er þessi við­bót við það mikla versl­un­ar­hús­næði sem í boði er á höf­uð­borg­ar­svæð­inu. Í skýrslu ráð­gjafa­fyr­ir­tæk­is­ins McK­insey
 um íslenskan efna­hag er á það bent að miklu meira versl­un­ar­rými sé hér á landi en í nágranna­löndum okk­ar, þegar horft er til fer­metra versl­un­ar­hús­næðis á hvern íbúa. Korpu­torg var opnað í októ­ber 2008, á versta tíma í Íslands­­­sög­unni. Húsið er gríð­ar­lega stórt, um 45 þús­und fer­metr­ar, og er upp­­­byggt eins og dæmi­gerð „out­let“­ versl­un­ar­mið­stöð eins og víða sést erlend­is, ekki síst í Banda­ríkj­un­um. Ekki hefur verið mikið líf í hús­inu frá því að starf­semi hófst þar þó að fyr­ir­tækin sem þar eru með starf­­semi hafi haldið úti metn­að­ar­full­um versl­unum alveg frá byrj­un.

 4. Perlan

Perlan er mögnuð bygg­ing og útsýnið þaðan stór­brot­ið. Það er líka mikil upp­lifun í því fólgin fyrir fólk að geta snú­ist á meðan góðs matar er notið inn­an­dyra. Frá því að bygg­ingin var vígð, hinn 21. júní 1991, hefur í henni verið metn­að­ar­­­full veit­inga­þjón­usta þar sem mikið er lagt upp úr góðri þjón­ustu og mat. En í bland við hana hefur í hús­inu verið alls konar starf­semi, til skemmri eða lengri tíma, sem 
er víðs fjarri virðu­leika sæl­ker­a­mat­ar­ins á efstu hæð­inni. Lík­lega hefur eng­inn þeirra sem tóku ákvörðun um bygg­ingu húss­ins á sínum tíma fyrir fé skatt­greið­enda í Reykja­vík­ur­borg getað ímyndað sér þetta mikla mann­virki yrði notað til þess að hýsa tíma­bundna geisla­diska­ og DVD­-­mark­aði, auk fleiri tíma­bund­inna verk­efna. Það bendir til þess að húsið sé ekki þarft, allra síst fyrir Reykja­vík­ur­ borg. Enda hefur kostn­aður við húsið alla tíð verið íþyngj­andi fyrir borg­ina og dótt­ur­fyr­ir­tæki henn­ar. Orku­veita Reykja­víkur hefur verið með Perluna í sölu­ferli und­an­farin ár, í tengslum við fjár­hags­lega end­ur­skipu­lagn­ingu fyr­ir­tæk­is­ins. Margir hafa sýnt því áhuga að kaupa bygg­ing­una en salan hefur ekki enn verið kláruð.

 3. Skugga­hverfið

Það varð auð­vitað að byggja Man­hatt­an­­þak­íbúðir í Reykja­vík þegar efna­hags­bólan þand­ist út. Annað hefði verið stíl­brot á því sem Paul Krug­man, nóbels­verð­launa­hafi í hag­fræði árið 2008, kall­aði „mesta brjál­æði af öllu brjál­æði“ þegar hann lýsti ein­kennum íslensku efna­hags­bólunnar og útþenslu banka­kerf­is­ins á fundi í Hörpu hinn 27. októ­ber 2011. Skugga­hverfið fékk ein­hverra hluta vegna að rísa. Það var tákn­rænt þegar bank­arnir hrundu eins og spila­borg 7. til 9. októ­ber 2008 að húsin stóðu meira og minna tóm í Skugga­hverfi. Eins og fokk­merki í jaðri mið­borg­ar­inn­ar, sem kall­að­ist ágæt­lega á við fræg­ustu skilta­skila­boð Bús­á­halda­­bylt­ing­ar­inn­ar; Hel­vítis fokk­ing fokk. Nú, fimm árum síð­ar, er meira líf í hús­unum í hverf­inu, en ytra útlit þeirra og umgjörð er eins og klippt út úr hlut­verka­leiknum Cyber­punk eftir Mike Pondsmith. Dimmt, hátt, dökkt og drunga­­legt. Alveg eins og í fyrstu útgáfu Cyber­punk­­sög­unn­ar, sem á að ger­ast 2020, það er eftir sjö ár. Það þarf reyndar ýmis­legt að ganga á ef sagan hjá Pondsmith á að ganga eft­ir. Þar ber lík­lega hæst að allir íbúar hverf­is­ins þurfa að víg­bú­ast óhemju öfl­ugum skot­vopnum og vera til­búnir að drepa og verja sig af mik­illi festu fyrir skyndi­ árás­um. En grín­laust er hin dimma ásýnd Skugga­hverf­is­ins – sem
 er reyndar rétt­nefni í ljósi áhrifa á nærum­hverfið – ekki það sem mið­borgin þurfti á að halda. Að byggja lúxus­í­búðir fyrir mold­­
­ríka í mið­borg­ar­jaðr­inum með sjáv­ar­út­sýni er ein­kenni­lega skýr birt­ing­ar­mynd þess að vilja setja hina ríku á hærri stall en aðra sam­fé­lags­þega. Þetta átti ágæt­lega við um efna­hags­bóluna en er eins og minn­is­varði um hana í dag. Auk þess reynd­ist hverfið inni­halds­ríkt af alls kyns hönn­un­ar­göllum og innri mein­um. Svipað og efna­hags­und­rið. Flísar hrundu utan af hús­unum á tíma­bili og sköp­uðu stór­hættu fyrir veg­far­endur í næsta nágrenni. Gall­arnir hafa verið upp­spretta dóms­mála sem íbúar hafa höfð­að. Því verður þó ekki á móti mælt að íbúð­irnar í hús­unum í Skugga­hverfi eru margar hverjar glæsi­leg­ar.

2. Höfða­torg

Í Höfða­torgi mikið er líf. Ham­borg­arafa­brikkan er á neðstu hæð­inni. Þar er jafnan margt um mann­inn og mikið fjör, íslensk tón­list og ham­borg­ar­ar. Það er blanda sem klikkar ekki (sem ein­lægur aðdá­andi Rún­ars Júl heit­ins finnst mér alltaf nota­legt að hitta hann þegar inn á stað­inn er kom­ið!). Þá hefur smátt og smátt færst líf
 á hæðir húss­ins og hýsir það nú marg­vís­lega starf­semi. Sam­herji, Fjár­mála­eft­ir­litið og lög­manna­­stofan BBA Legal eru með starf­semi í hús­inu. Pen­ing­arnir flæða því um starf­semi sem er þarna, svo mikið er víst. En þrátt fyrir þetta er húsið ævin­týra­lega ljótt og hálf­gerður minn­is­varði um að verk­takar hafi fengið of lausan taum­inn. Bygg­ing húss­ins og ákvörð­unin um hana ætti að vera veru­leiki í hinum frá­bæru þáttum The Wire, þar sem pen­inga­þvættið blómstrar í verk­taka­brans­anum í Baltimore, en ekki í alvör­unni í Reykja­vík. Reyndar er Höfða­torg í ágætu sam­ræmi við þunglama­legt skipu­lag í Borg­ar­túni og nærum­hverfi þess (núna eru fimm bygg­inga­kranar í bak­garði Borg­ar­túns 26. Taldi Ali­ber þá með um dag­inn?)

Ein mögnuð und­an­tekn­ing er frá skipu­lags­slys­inu. Það er hið magn­aða lista­verk Obtusa eftir Raf­ael Barri­os, sem stendur fyrir utan Höfða­torg í miðju hring­torgi. Ég geng alla daga í gegnum Borg­ar­­tún­ið, fram og til baka, og það gleður alltaf að sjá verkið úr fjar­lægð, svo í nálægð og svo lifnar það aftur við þegar komið er fram­hjá því. Þessi fimi Barrios með víddir er óskilj­an­leg snilld.

1. Turn­inn í Kópa­vogi

Í Kópa­vogi er 20 hæða turn sem hýsir marg­vís­lega starf­semi. Hann er til margra hluta nýti­leg­ur. Í honum eru versl­an­ir, tann­lækna­stofa, end­ur­skoð­un­ar­skrif­stofa, ýmiss konar ráð­gjaf­ar­verk­efni, banki, lík­ams­rækt­ar­stöð, veit­inga­hús og marg­vís­leg önnur starf­semi. Það má segja að í þessu húsi blóm­stri þver­skurður af atvinnu­lífi lands­ins, frá smáum fyr­ir­tækjum til stórra. Það er því ekki inni­haldið í hús­inu sem er gagn­rýni­vert, heldur útlit þess og stað­setn­ing. Hverjum datt það í hug að setja þennan turn á lægsta punkt­inn í Smára­hverf­inu í Kópa­vogi, með brekku­byggð nær allt í kring? Svo virð­ist sem ein­beittur vilji til þess að skyggja á útsýni sem flestra hafi ráðið för þegar þessi bygg­ing var heim­il­uð. Eins og áður segir nýt­ist turn­inn ágæt­lega til atvinnu­sköp­unar en það lítur út eins og ein­hver hafi misst hann úr mik­illi hæð og hann hafi troð­ist þarna niður í Smár­an­um. Í hróp­andi ósam­ræmi við umhverfi sitt.