Við föllum oft í þá gryfju að meta ríki­dæmi og hag­sæld aðeins út frá magni en ekki hreyf­ing­u. Hvað á Ísland mik­inn pen­ing og hvað skuldar Ísland? Þetta eru oft einu kenni­stærð­irnar sem not­aðar eru til að meta efna­hags­á­stand. Magn getur þó verið mjög brot­hætt stærð eins og eft­ir­far­andi dæmi­saga gefur til kynna: T­veir menn bjuggu á eyði­eyju og var annar hár­skeri en hinn ljóð­skáld. Á eyj­unni var bara til einn þús­und­kall í reiðu­fé. ­Pen­inga­leg staða eyj­ar­innar var því ein­föld þ.e. 1.000 kr. og skuld­leysi. Eyjan fór hins veg­ar í gegnum tveggja ára tíma­bil þar sem mikil munur var á verð­mæta­sköpun og hag­sæld milli ára, þrátt fyrir að pen­inga­leg staða væri sú sama. ­Fyrra árið var mikið að gera, ljóð­skáldið fór oft í klipp­ingu og borg­aði fyrir með 1.000 kr. Þetta gat hann gert margoft enda hár­sker­inn áhuga­maður um ljóða­gerð og keypti í gríð og erg ný og fal­leg ljóð af skáld­inu. Ljóð­skáldið magnaðist upp við þessa eft­ir­spurn og ákvað, árið eft­ir, að safna hári til að lík­ast meira alvöru lista­manni. Viti menn, það ár var ekk­ert ljóð samið á eyj­unni enda hrundi eft­ir­spurnin þrátt fyrir að ljóðið kost­aði ennþá bara 1.000 kr. stykk­ið Svona getur jafn­rík eyja upp­lifað tvö afar mis­mun­andi tíma­bil með sama magni af pen­ing­um. Það eina sem breytt­ist var jú hraði pen­inga­færsla. Fyrra árið fengu allir íbúar á eyj­unni margoft útborgað og þar voru glæsi­legar hár­greiðslur og ljóð fram­leidd í miklu magn­i. ­Seinna árið var ekk­ert að frétta.

Af hverju er ég að benda á þetta? Jú, heim­ur­inn allur stendur frammi fyrir sam­eig­in­legu vanda­máli sem eru ­lofts­lags­breyt­ing­ar. Til eru þeir sem vilja sem allra minnst gera, ann­að­hvort vegna van­þekk­ingar á mál­inu eða kostn­aðar við aðgerðir sem draga úr útblæstri. Ég á mjög erfitt með skilja að á heims­vísu sé ein­hver kostn­aður til staðar í lok­uðu kerfi þar sem heim­ur­inn allur er und­ir. Að loka kola­orku­veri og opna vind­orku­ver í stað­inn felur vissu­lega í sér mik­inn kostn­að. Þeim pen­ingum er hins veg­ar ekki hent út geim eða brennt, nei þessi kostn­aður eru tekjur ein­hvers ann­ar­s. ­Pen­ingar hverfa ekki, þeir fær­ast bara frá kola­iðn­aði yfir í vind­orku­brans­ann. Vissu­lega getur ákveð­inn hópur eða svæði lent í kostn­aði og tapi en ein­hver annar fær þá tekjur og græðir í stað­inn. Alveg eins þegar filman tap­aði en staf­ræna tæknin græddi þegar fólk keypti nýjar mynda­vél­ar. Heim­ur­inn hélt áfram að taka myndir en verðmætin höfðu færst til. 

Nú þarf kröft­uga til­færslu frá jarð­efna­elds­neyti yfir í græna orku. Af öllum löndum þá ættum við að hlægja af úrtölu­röddum og hræðslu­á­róðri um kostnað við til­færsl­una. Ísland er nefni­lega ekki filman heldur staf­ræna land­ið. Það eru við sem fram­leiðum nútíma orku en ekki gam­al­dags jarð­efna­elds­neyti og ættum því að fagna til­færsl­unni. Fólk mun áfram kaupa bíla eins það hélt áfram að kaupa mynda­vélar á sínum tíma. En ef fólk mun velja raf­bíla þá fær­ast verð­mæti frá öðrum til okkar enda fram­leiðir Ísland ekki olíu frekar en film­ur. Ís­land get­ur hins veg­ar fram­leitt nóg af umhverf­is­vænu raf­magni sem er mun skyld­ara staf­rænu mynda­vél­inni. Við ættum því að styðja kröft­ug­lega við þessa nauð­syn­legu til­færslu sem mun á end­anum skila okkur meira svig­rúmi en áður til að fara oftar hár­greiðslu og kaupa ljóð.

Höf­undur er fram­kvæmda­stjóri Orku­set­urs.