Ríkisstjórn Íslands samþykkti á fundi sínum 16. febrúar 2016 að stofnaður yrði sérstakur sjóður, Hamfarasjóður, sem hefði það hlutverk að sinna forvörnum og samhæfingu verkefna náttúruvár, og um leið verkefna á sviði forvarna. Hamfarasjóður á jafnframt að hafa umsjón með greiðslu tiltekins kostnaðar opinberra aðila og bóta í takmörkuðum tilvikum vegna tjóns sem verður af völdum náttúruhamfara. Gert er ráð fyrir að Hamfarasjóður verði deildaskiptur í forvarna- og bótasjóð. Fé til hans í upphafi fæst úr Ofanflóðasjóði og Bjargráðasjóði. Umhverfis- og auðlindaráðuneytið átti að vinna að framfylgt tillagna um stofnun hamfarasjóðsins á grundvelli ákvörðunar þessarar ríkisstjórnar. Meðalkostnaður ríkissjóðs á ári 2008 til 2016, vegna hamfara, nam 456 millj. kr., þannig að þetta er greinilega stórt mál.
Fyrirspurnir á Alþingi
Ég lagði eftirfarandi fyrirspurnir fyrir umhverfis- og auðlindaráðherra fyrir skömmu: Hvenær er að vænta aðgerða í samræmi við ákvörðun fyrrverandi ríkisstjórnar? Er gert ráð fyrir að sett verði á laggirnar sérstök stofnun til að sinna verkefnum Hamfarasjóðs eða hvernig verður þeim sinnt að öðrum kosti? Hvernig sér ráðherra fyrir sér nægt fjármagn, að það verði tryggt með einhverju móti? Allt eru þetta mikilvægar spurningar vegna þess að með einhverju móti hefur farið svo að frá því í febrúar 2016 hefur mjög litlum fregnum farið af Hamfarasjóði.
Blikur á lofti?
Umhverfis- og auðlindaráðherra svaraði því til að unnið væri að frumvarpi sem koma muni fram á þessu ári. Ekki var ljóst af svörum ráðherra hvernig þessum sjóði verði stýrt eða hvar hann skuli vistaður. Hann mun innihalda milljarða króna og ekki ákveðið enn hvernig að frekari fjármögnun hans verði staðið.
Varla þarf að fjölyrða um eldvirkni og jarðskjálftavá á Íslandi eða um snjóflóð, og jökulhlaup eins og í Skaftá, með tilheyrandi landskemmdum, og þaðan af síður um Bárðarbungu, Heklu, Kötlu eða Grímsvötn. Næg tilefni eru til þess að ljúka sem allra fyrst við þennan þátt í viðbrögðum við náttúruvá.
Höfundur er þingmaður VG í Suðurkjördæmi.
