Undanfarnar vikur hafa heyrst háværar raddir um að loka þurfi Fossvogskirkju, bænhúsi, kapellu og líkhúsi. Það eru framkvæmdastjórn og forstjóri Kirkjugarðasambands Reykjavíkurprófastdæma (KGRP) sem fara fram með hótun um lokun þar sem ekki hafi fengist nægt fjármagn til rekstrarins.
Rekstri grafreita á Íslandi hefur verið úthýst frá ríkinu og trúfélög hafa séð um reksturinn um langa hríð. Fyrst var það Dómkirkjusöfnuðurinn en síðar kom Fríkirkjan að rekstri og nú geta öll trú- og lífsskoðunarfélög með fleiri en 1500 félagsmenn komið að stjórn KGRP. Með lagasetningu árið 1932 var hver grafreitur sjálfseignarstofnun undir yfirstjórn biskups.
Fjármögnun bygginga og rekstur hefur verið greiddur af skattborgurum, fyrst í formi kirkjugarðsgjalds (skattur sem allir greiddu) en síðar með beinum framlögum úr ríkissjóði.
Ríkið (þjóðin) á því grafreitina en hefur falið trúfélögum reksturinn með fjármagni úr ríkissjóði.
Hlutverk og mikilvægi Fossvogskirkju
Fossvogskirkja hefur verið nýtt fyrir félög og einstaklinga sem ekki eiga húsnæði eða hafa kosið þetta hús þar sem það er ekki sóknarkirkja tiltekins safnaðar.
Siðmennt þjónustar aðstandendur við andlát og býður upp á veraldlegar útfarir sem eru í senn virðulegar, fallegar og persónulegar. Athafnastjórar félagsins stjórna útför í náinni samvinnu við aðstandendur, sem taka ákvarðanir um flest er snýr að útför, og leitast við að uppfylla hinstu óskir hins látna. Mjög oft er það Fossvogskirkja sem verður fyrir valinu, þar sem veraldlegar athafnir eru ekki heimilaðar í húsum þjóðkirkjunnar.
Hótun um lokun
Þær hótanir um lokun Fossvogskirkju, kapellu, bænahúss og líkhúss, sem komið hafa fram á undanförnum vikum, eru í raun ekki nýjar af nálinni. Í greinum frá 2011 og 2013 er svipaður málflutningur uppi. Forstjóri og framkvæmdastjórn KGRP hafa bent á að reksturinn beri sig ekki og hafa um skeið óskað eftir meira rekstrarfé en ekki fengið.
Siðmennt hefur ekki tekið þátt í starfi og rekstri grafreitanna þar sem félagið hefur ekki uppfyllt skilyrði um fjölda félagsmanna fyrr en nú, þegar fjöldi félagsmanna nálgast 2000. Undirritaður sótti aðalfund KGRP í apríl sem áheyrnarfulltrúi.
Á fundinum gerði ég athugasemd við að farið væri fram með hótunum um lokun gagnvart þeim aðila sem útvegar allt fjármagn til rekstrar og taldi það ekki vænlega leið til árangurs. Auk þess lagði ég fram tvær hugmyndir sem ég taldi að meira um vert að vinna að.
Rekstur grafreita hverfi úr höndum trúfélaga
Siðmennt hefur haft þá stefnu að grafreitir skuli reknir alfarið af opinberum aðilum en ekki af trúfélögum. Markmiðið er m.a. að tryggja að jafnræðis sé gætt og nýting fjármuna verði eins og best verður á kosið. Þannig verði jafnframt tryggt að opinberir aðilar veiti það fjármagn sem til þarf.
Hlutlaust athafnarými
Einnig hefur Siðmennt hvatt ráðherra og þingmenn til að standa að þeirri breytingu að Fossvogskirkja verði hlutlaust athafnarými sem gagnist öllum trú- og lífsskoðunarfélögum.
Byggingin verði hlutlaus í þeirri merkingu að þar verði engin tákn tiltekinna trúarbragða eða lífsskoðana, en trú- og lífsskoðunarfélögum verði gefinn kostur á að koma fyrir táknum við athafnir sínar með einföldum hætti ef þau kjósa, eða sleppa þeim að öllu leyti.
Höfundur er framkvæmdastjóri Siðmenntar.
