Hátt verð og lítil drægni hefur hingað til yfirgnæft alla umræðu um kosti og galla rafbíla í samanburði við hefðbundna bíla. Þessir múrar eru hinsvegar að molna með snarlækkandi rafhlöðuverði og meiri drægni á nýjum rafbílum. Líklega er því kominn tími á að ræða raunverulega yfirburði rafbíla sem samgöngutækni.
Hér verða listaðir 10 þættir sem endurspegla þessa yfirburði þó svo að tveir til þrír ættu í raun duga til að sannfæra hugsandi fólk sem ekki eru fast í fjötrum afturhaldssemi og fortíðarþrár.
1 Orkunýtni
Algert lykilatriði varðandi kosti rafbíla en alltof sjaldan haldið á lofti. Málið er einfalt, engin samgöngutækni hefur betri orkunýtni. Rafbíll þarf aðeins þriðjung eða fjórðung af þeirri orku sem sprengihreyfillinn þarf til að komast sömu vegalengd. Heimurinn þarf sem sagt miklu minna af orku til að knýja samgöngur þegar þær verða rafvæddar.
Bensín- og dísilbílar eru háðir orku úr olíu en raforkan í rafbíl getur hinsvegar komið frá hvaða frumorku sem er eins og vatnsafli, vind-, sól-, sjávarorku, lífmassa o.s.frv. Þetta þýðir að þjóðir heims hafa jafnari möguleika í framtíðinni á að knýja eigin samgöngur í stað þess að vera háðar örfáum olíuframleiðsluríkjum eins og í dag.
2 Minna viðhald
Rafmótorinn er einfaldlega miklu einfaldari en sprengihreyfillinn. Íhlutir í bensínvél eru eitthvað í kringum 2000 á meðan rafbílamótorinn hefur um 20. Þegar algengustu vélabilanir í bílum eru skoðaðar kemur í ljós að ekkert af því sem þar er að bila er hreinlega til staðar í rafbílum. Viðhaldskostnaður rafbíla er því talsvert minni.
3 Sjálfakandi
Sjálfkeyrandi bílar framtíðarinnar verða rafbílar ekki bensín- eða dísilbílar. Tilraunir bílaframleiðanda með sjálfkeyrandi bíla snúast nær eingöngu um rafbíla. Ástæðan er einföld, það er margfalt einfaldara fyrir tölvur að stjórna rafbíl en bensínbíl og auk þess er mun flóknara fyrir mannlausan bíl að taka olíu en hleðslu. Vissulega er óvissa hvenær sjálfakandi bílar verða í umferð en rekstrarkostnaður á mannlausum rafleigubíl er auðvitað freistandi lítill.
4 Engin mengun
Það er að koma betur og betur ljós að fjöldi fólks lætur lífið of snemma vegna mengunar frá bílum. Sumar borgir eru farnar að gæla við bann á bensín- og dísilbílum innan nokkurra ára. Sót ogNOx mengun eru víða að verða lífshættulegur vandi. Það vill svo skemmtilega til að rafbílar eru alveg lausir við slíka mengun.
5 Kolefnislaus akstur
Við glímum við loftslagsbreytingar vegna kolefnis sem við m.a. brennum í formi olíu í bílum. Þó svo að rafbílinn fæðist með örlítið stærra kolefnisspor vegna framleiðslu rafhlöðunnar þá er heildarumhverfisávinningurinn, á líftíma rafbílsins, ótvíræður. Kolefnissporið er aðeins misjafnt eftir raforkukerfum en það er nánast ekki til það svæði í heiminum þar sem enginn heildarávinningur er af rafbílum. Auk þess er kolarafmagn á hraðri útleið í raforkukerfi heimsins.
6 Hröðun
Rafbíllinn er að mörgu leyti skemmtilegri bíll þar sem hröðunin er miklu meiri. Það er ekkert sprengihlé í toginu á rafbíl og minnstu rafbíladósir geta auðveldlega stungið stærstu bensínknúnu kraftatröll af á fyrstu metrunum. Hámarkshraði hér á landi er hvergi meira en 90 km/klst, þannig að hröðun er í raun miklu betri mælikvarði á skemmtanagildi bíla en hraði og þar eru yfirburðir rafbíla ótvíræðir.
7 Minni hávaði
Hávaðamengun er vanmetinn stressvaldur í borgum heims. Stundum þarf þögnina til að fólk átti sig hversu umferðarhávaðinn er í raun mikill. Það er öruggt að margur íbúinn í miðbæjum stórborga vildu óska að næturferðir með fólk eða vörur væru frekar drifnar af hávaðalausum rafbílum.
8 Orkugeymsla
Rafbílar hafa mikla framtíðarmöguleika til að styðja við raforkukerfi landa, annað hvort sem orkugeymsla eða varafl. Þegar rafbílar verða í framtíðinni í tugmilljónavís tengdir raforkukerfinu, þá má nota þá til að geyma umframorku frá óreglulegum orkugjöfum eins og sól og vindi og stillt þannig betur af framboð og eftirspurn.
Rafhlöður í rafbílum gætu líka mætt tímabundnu toppálagi í stað þess að ræsa sérstakt orkuver fyrir smá innskot. Hér heima mætti hugsa sér sviðsmynd þar sem rafmagn fer í óveðri og í stað þess að senda viðgerðarmenn í veðurofsann, þá getur rafbíllinn mætt þörfum heimilis í nokkra daga eða þar til lægir.
9 Bremsa
Nú erum við komin að aukaatriðum en það er miklu skemmtilegra að hafa 10 atriði en 8.
Allir sem keyrt hafa rafbíl vita að þeir nota bremsuna mun minn en á bensínbíl. Ástæðan er auðvitað mótorbremsan sem nýtt er til að endurhlaða rafhlöðuna svo engin orka fari til spillis. Þetta eykur endingu bremsuklossa og minnkar sót sem bremsuklossa sliti fylgir.
10 Innanrýmishitun
Með öllum nýjum rafbílum fylgir ókeypis bílskúr. Já bílskúr, því að mestu gæðin við bílskúr er að koma í heitan bíl á veturna og losna við að skafa. Rafbíll býður einmitt upp á þau gæði. Vissulega er hægt að kaupa sérstakan, rándýran og mengandi fjarstartbúnað á bensín- og dísilbíla en hann er hreinlega innifalinn í nýjum rafbílum. Það er því alltaf hægt að koma í funheitan rafbíl með snjólausar rúður og það er meira segja hægt að taka „bílskúrinn“ með sér ef hleðslustæði eru til staðar á vinnustöðum.
Í dag eru rafbílar bara brotabrot af fólksbílaflota heimsins en margir eru farnir að átta sig á að olíuknúnir fólksbílar eru á líklega á útleið. Með nýjum tegundum rafbíla mun innleiðingarhraðinn margfaldast og eftir 10 ár þurfa olíufélögin að aðlaga sig að mjög hröðum samdrætti í olíunotkun. Sumir hlægja að slíkum spám og halda bara ótrauðir áfram að horfa á túbusjónvarpið sitt og setja filmurnar sínar í framköllun.
Höfundur er framkvæmdastjóri Orkuseturs.
