Hvalur 8, hval­veiði­bátur Hvals hf., kom að landi í Hval­firði í gær með tvær lang­reyð­ar. Annar hval­ur­inn, tarf­ur, var með fjóra sprengiskutla í sér, sem þýðir að fjögur skot hefur þurft til að deyða dýr­ið.

Þetta segir Arne Feu­er­hahn hjá sam­tök­unum Hard To Port, sem mynd­aði löndun hval­anna, gefa til kynna að hval­ur­inn hafi háð lang­dregið dauða­stríð, en að jafn­aði tók um 8 mín­útur fyrir hval­veiði­menn að end­ur­hlaða skut­ul­byss­una og skjóta að nýju ef fyrsta skotið geigar og dýrið deyr ekki sam­stund­is, sam­kvæmt rann­sókn sem fram­kvæmd var fyrir Fiski­stofu á hval­veiði­ver­tíð­inni árið 2014.

Sam­kvæmt myndum sem Arne tók af löndun hvals­ins í Hval­firði í gær stóðu þrír skutlar út úr hvalnum er hann var dreg­inn á land. Sá fjórði segir Arne að hafi fyrst komið í ljós er gert var að hræ­inu í hval­stöð­inni.

Lýsir hann því í til­kynn­ingu að hval­skurð­ar­menn Hvals hf. hafi virst vera pirraðir yfir fjölda skota sem þurfti til að deyða hval­inn, áður en hval­skurð­ur­inn hófst. Er gert var að hvalnum kom í ljós að sprengjur á skutl­unum höfðu ekki sprungið í tveimur til­fell­um. Voru ósprungnar sprengj­urnar færðar á brott af starfs­mönn­um.

Í áður­nefndri rann­­sókn sem Fiski­­stofa lét gera árið 2014 kom í ljós að af 50 lang­reyðum sem fylgst var með veiðum á dóu 42 þeirra sam­­stund­­is. Í sumar hafa nokkur til­vik komið upp þar sem skot hval­veiði­manna hafa geigað og fleiri en einn sprengiskutul hafi þurft til að granda dýr­un­um.

Ráð­herra stefnir á reglu­gerð­ar­breyt­ingu

Svan­dís Svav­ars­dóttir mat­væla­ráð­herra sagði í sam­tali við Kjarn­ann nýlega að það væri alveg skýrt í hennar huga að ef atvinnu­greinar sem byggðu á dýra­haldi eða veiðum gætu ekki tryggt mann­úð­lega aflífun dýra, ættu þær sér „enga fram­tíð í nútíma­sam­fé­lag­i“.

Svan­dís hefur lagt fram til kynn­ingar í sam­ráðs­gátt stjórn­valda drög að breyt­ingum á reglu­gerð um hval­veið­ar, en breyt­ing­arnar sem ráð­herra leggur til myndi hafa þau áhrif að skip­stjórum yrði skylt að til­nefna einn áhafn­ar­með­lim sem dýra­vel­ferð­ar­full­trúa. Sá ein­stak­lingur þyrfti að sækja nám­skeið hjá Mat­væla­stofn­un, auk þess sem honum væri ætlað að taka upp myndefni um borð og láta eft­ir­lits­dýra­lækni stofn­un­ar­innar í té.

Hvalur hf. hefur sent inn umsögn í sam­ráðs­gátt stjórn­valda um fyr­ir­hug­aðar reglu­gerð­ar­breyt­ingar ráð­herra, og seg­ist fyr­ir­tækið þar meðal ann­ars telja það „vand­séð, vægt til orða tek­ið, að umþrætta reglu­gerð­ar­breyt­ingar rúmist innan með­al­hófs­regl­unn­ar“ eins og hún hefði verið skýrð og túlkuð og kom fyr­ir­tækið því á fram­færi að það teldi ráð­herra skorta laga­stoð til þess að setja á umræddar kvaðir um dýra­eft­ir­lits­menn.

Hags­muna­sam­tök útgerð­ar­fyr­ir­tækja, Sam­tök fyr­ir­tækja í sjáv­ar­út­vegi, komust einnig að þeirri nið­ur­stöðu í umsögn sinni um fyr­ir­hug­aðar reglu­gerð­ar­breyt­ingar að við­un­andi laga­stoð væri ekki til stað­ar, auk þess sem hægt væri að ná sömu mark­miðum og reglu­gerð­inni væri ætlað að ná með „öðrum og væg­ari aðferð­u­m.“

Aðfarir sem séu í skýrri mót­sögn við dýra­vel­ferð­ar­lög

Í síð­ustu viku var fundað um þau atvik sem komið hafa upp í hval­veiðum sum­ars­ins hjá Mat­væla­stofnun og sagði Sig­ur­borg Daða­dóttir yfir­dýra­læknir í svari til Kjarn­ans í kjöl­farið að Mat­væla­stofnun væri með það til skoð­unar hvort, og þá hvern­ig, opin­berir aðilar gætu „enn fastar“ fram­­fylgt ákvæðum laga um vel­­ferð dýra hvað hval­veiðar varð­­ar, að óbreyttri lög­­­gjöf.

Sam­­kvæmt lögum er Mat­væla­­stofnun ekki ætlað að hafa reglu­bundið eft­ir­lit með veiðum villtra dýra, en stofn­un­inni er þó almennt ætlað að fram­­fylgja lögum um vel­­ferð dýra, þar á meðal því sem fram kemur í 27. grein lag­anna.

Þar segir meðal ann­­ars að ávallt skuli „staðið að veiðum þannig að það valdi dýr­unum sem minnstum sár­s­auka og aflífun þeirra taki sem skemmstan tíma“ og að veið­i­­­mönnum sé skylt „að gera það sem í þeirra valdi stendur til að aflífa þau dýr sem þeir hafa valdið áverk­­um.“ Þá segir einnig í laga­­grein­inni að við veiðar sé „óheim­ilt að beita aðferðum sem valda dýri óþarfa lim­­lest­ingum eða kvöl­u­m“.

Í til­kynn­ingu frá sam­tök­unum Hard to Port er haft eftir Arne Feu­er­hahn að veið­arnar á hval­veiði­skip­inu Hval 8, sem end­uðu með því að skutla þurfti sama dýrið fjórum sinnum áður en það drap­st, sé í skýrri and­stöðu við þessar laga­grein­ar.

„Þessir nýju og óhuggu­legu atburðir sýna hve mik­il­vægt það er að fylgj­ast með þessum veiðum á afi úti, þar sem þær eiga sér stað. Ef að Hvalur hf. getur ekki upp­fyllt grunn­við­mið dýra­vel­ferðar við veið­arn­ar, sem þeir aug­ljós­lega geta ekki, ættu þeir ekki að vera með hval­veiði­leyf­i,“ segir Arne Feu­er­hahn.