Stjórn­­­ar­­skrár­­nefnd birti í dag drög að þrem­ur frum­vörp­um til stjórn­­­ar­­skip­un­­ar­laga á vefn­um stjorn­­ar­skra.­is. Eru drög­in sett fram í þrem­ur frum­vörp­um, að því er fram kemur á vef for­sæt­is­ráðu­neyt­is­ins. Frum­vörpin hafa verið birt þar í heild sinni.

Fyrsta er um ákvæði um auð­lind­ir nátt­úru Íslands og að þær séu þjóð­ar­eign. Annað frum­varpið um um­hverfi og nátt­úru þar sem mælt er fyr­ir um ábyrgð á vernd nátt­úru og að var­úð­ar- og lang­­tíma­­sjón­­ar­mið verði höfð að leið­ar­ljósi. 

Að lok­um er lagt til að fimmtán pró­sent kosn­­ing­­ar­­bærra manna geti kallað eft­ir þjóð­ar­­at­­kvæða­greiðslu um lög frá Alþingi, eins og þegar hafði verið greint frá.



Aðal­at­riði frétta­til­kynn­ingar frá stjórn­ar­skrár­nefnd voru tekin sam­an, með eft­ir­far­andi hætti:

„Í fyrsta lagi er lagt til ákvæði um auð­lindir nátt­úru Íslands. Sett er fram almennt ákvæði um að auð­lindir nátt­úru Íslands til­heyri íslensku ­þjóð­inni og jafn­framt kveðið á um meg­in­for-­sendur auð­linda­nýt­ing­ar; þá er mælt ­fyrir um þjóð­ar­eign á nátt­úru­auð­lindum og lands­rétt­indum sem ekki eru háð einka­eign­ar­rétti. Loks er sett skil­yrði fyrir veit­ingu heim­ilda til nýt­ing­ar auð­linda í eigu rík­is­ins og í þjóð­ar­eign og kveðið á um skyldu rík­is­ins til­ þess að taka að jafn­aði eðli­legt gjald fyrir og gæta jafn­ræðis og gagn­sæ­is. 



Í öðru lagi er lagt til­ á­kvæði um umhverfi og nátt­úru. Þar verði mælt fyrir um að ábyrgð á vernd nátt­úru og umhverfis hvíli ­sam­eig­in­lega á öllum og skuli verndin grund­vall­ast á var­úð­ar- og lang­tíma­sjón­ar­miðum með sjálf­bæra þróun að leið­ar­ljósi. Kveðið er á um rétt allra til heil­næms umhverf­is, almanna­rétt og upp­lýs­inga- og þátt­töku­rétt al­menn­ings. 



Í þriðja lagi er lag­t til að 15% kosn­ing­ar­bærra manna geti knúið fram þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu um lög frá­ Al­þingi. Und­an­skilin eru þó fjár­lög, fjár­auka­lög, lög um skatta­mál­efni og lög sem sett eru til að fram­fylgja þjóð­rétt­ar­skuld­bind­ing­um. Frestur til að bera fram kröfu verði 4 vikur frá birt­ingu lag­anna. Þjóð­ar­at­kvæða­greiðsl­una beri að halda í fyrsta lagi 6 vikum og í síð­asta lagi 4 mán­uðum frá því að ­stað­fest krafa liggur fyr­ir. Enn fremur er mælt fyrir um að sama hlut­fall ­kosn­ing­ar­bærra manna geti skotið álykt­unum Alþingis um heim­ild til­ ­full­gild­ingar á þjóð­rétt­ar­samn­ingum til þjóð­ar­at­kvæð­is. Loks er lagt til að lög­gjaf­anum sé heim­ilað með auknum meiri­hluta að ákveða að fleiri ­þings­á­lykt­anir falli í þennan flokk álykt­ana sem hægt verði að vísa til­ ­þjóð­ar­inn­ar, þ.e. þær álykt­anir sem hafa rétt­ar­á­hrif eða fela í sér mik­il­væga ­stefnu­mörk­un. Til að hnekkja lögum eða ályktun í þjóð­ar­at­kvæða­greiðslu þurfi meiri­hlut­i að greiða atkvæði gegn til­lögu, sem jafn­framt sé að minnsta kosti 25% ­kosn­ing­ar­bærra manna. 



Unnin hafa verið drög að ­skýr­ingum við ákvæðin þar sem fjallað er um til­efni, nauð­syn og mark­mið, fyrri ­til­lög­ur, erlendan rétt og mat á áhrif­um.