Verðið á hrá­ol­íu­t­unn­inni á Banda­ríkja­mark­aði er nú komið í tæpa 50 Banda­ríkja­dali, eftir tölu­verðar hækk­anir að und­an­förnu. Eins og ávallt er erfitt að segja til um hverjar eru nákvæm­lega ástæður fyrir miklu­m verð­sveiflum á olíu, á ein­staka við­skipta­dög­um, en sam­kvæmt skrifum Wall Street Jo­urnal telja grein­endur að horfur á mörk­uðum séu betri nú en fyrir hálfu ári, þar sem olíu­fram­leiðslu­ríki hafa dregið úr fram­leiðslu. Á það meðal ann­ars við um Bras­ilíu og Venes­ú­ela, sem glíma við mik­inn vanda vegna víð­tækra efna­hags­erf­ið­leika. Sér­stak­lega er staðan erfið í Venes­ú­ela, en þar hafa ­stjórn­völd lýst yfir 60 daga neyð­ar­á­standi. Þá hefur vax­andi órói í Nígeríu einnig haft nei­kvæð áhrif á olíu­fram­leiðslu þar í landi, meðal ann­ars vegna verk­falla.

Miklar sveiflur

Verðið á mörk­uðum í dag, 48,16 Banda­ríkja­dalir á tunn­una þegar þetta er skrif­að, er það hæsta sem hefur sést á mörk­uðum í sjö mán­uði. Fyrir um 20 mán­uðum var verð­ið í 110 Banda­ríkja­döl­um, en var komið niður í 26 Banda­ríkja­dali, eftir mikla rús­sí­ban­areið á mörk­uð­um, tæp­lega ári seinna. Þetta leiddi til mik­illa efna­hags­erf­ið­leika víða, sér­stak­lega hjá ríkjum sem eru mjög háðar olíu og ol­íu­tengdum iðn­aði, eins og fjallað var um frétta­skýr­ingum á vef Kjarn­ans.

Hvað ger­ist hér á landi?

Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands hefur nefnt það, þeg­ar hún hefur rök­stutt vaxta­á­kvarð­anir sín­ar, að eitt af því sem hefur komið í veg ­fyrir að spár bank­ans hafi ræst, um að verð­bólgan færi á flug, er að olíu­verð hafi lækkað hratt og leitt til lægra verðs á inn­fluttum vör­um. Verð­bólgan ­mælist nú 1,6 pró­sent, og hefur hald­ist undir 2,5 pró­sent verð­bólgu­mark­miði Seðla­bank­ans í meira en tvö ár. Meg­in­vext­ir, svo­nefnd­ir, eru 5,75 pró­sent.

Haldi olíu­verðið áfram að hækka, gæti það haft áhrif á verð inn­fluttar vöru, þó tíma muni taka fyrir slíka þróun að koma fram í verð­bólgu­mæl­ing­um. Fleiri þættir hafa vita­skuld áhrif, og má þar ekki síst nefna gengi krón­unn­ar. ­Evran kostar í dag um 140 krónur og Banda­ríkja­dalur 124 krón­ur, sam­kvæmt op­in­beru gengi Seðla­bank­ans. Krónan hefur styrkst nokk­uð, und­an­farna mán­uði, gagn­vart þessum tveimur helstu við­skipta­myntum heims­ins.

Gert ráð fyrir meiri verð­bólgu

Seðla­bank­inn gerir ráð fyrir að verð­bólga taki að aukast á næstu miss­erum, og eru það ekki síst launa­hækk­anir fyr­ir­tækja, sam­kvæmt kjara­samn­ing­um, sem munu þrýsta verð­lagi upp. Spár bank­ans hafa þó ekki ræst, og erfitt getur verið að sjá fyrir hvernig mál þró­ast. Fyr­ir­hugað afnám hafta ­getur til dæmis verið áhrifa­valdur í þessum efn­um.