Mjólkursamsalan (MS) mótmælir ákvörðun Samkeppniseftirlitsins um að sekta fyrirtækið um 480 milljónir króna fyrir misnotkun á markaðsráðandi stöðu sinni. Fyrirtækið ætlar að áfrýja ákvörðuninni. MS telur að niðurstaða Samkeppniseftirlitsins byggi á rangri túlkun á samspili samkeppnislaga og búvörulaga, auk þess sem fyrirtækið telur eftirlitsaðilann draga rangar ályktanir um þau viðskipti sem til rannsóknar voru. Þetta kemur fram í tilkynningu frá MS.
Samkeppniseftirlitið sektaði MS upphaflega fyrir umrædd brot í september 2014. Þá var sektin 370 milljónir króna. Áfrýjunarnefnd samkeppnismála komst að þeirri niðurstöðu í desember 2014 að fella yrði úrskurðinn úr gildi, vegna þess að MS upplýsti ekki eftirlitið um samning á milli fyrirtækisins og Kaupfélags Skagfirðinga, sem á hlut í MS og er einn þeirra aðila sem fékk hrámjólk á lægra verði. MS lagði samninginn ekki fram fyrr en við málflutning fyrir áfrýjunarnefndinni, þrátt fyrir að Samkeppniseftirlitið hefði ítrekað beðið um skýringar og gögn frá fyrirtækinu.
Áfrýjunarnefndin taldi að henni væri því skylt að vísa málinu aftur til Samkeppniseftirlitsins. Áfrýjunarnefndin tók enga efnislega afstöðu til málsins heldur taldi að ekki hefðu komið fram fullnægandi skýringar af hálfu MS á framkvæmd samningsins fyrir nefndinni. Þess vegna ætti Samkeppniseftirlitið að rannsaka málið aftur, með hliðsjón af umræddum samningi, og komast að nýrri niðurstöðu um hvort MS hefði brotið samkeppnislög. Nú liggur niðurstaða Samkeppniseftirlitsins fyrir.
Í tilkynningu MS eru taldir upp fjórir punktar sem fyrirtækið vill árétta í tengslum við málið. Þeir eru:
- Samkvæmt ákvörðun löggjafans er hluti af starfsemi mjólkuriðnaðarins undanþeginn afmörkuðum ákvæðum samkeppnislaga. Markmið þess er að lækka kostnað við framleiðslu mjólkurafurða, til ábata fyrir neytendur. Skipulag starfsemi MS og tengdra aðila hefur grundvallast á þessu. Samkvæmt ákvörðun Samkeppniseftirlitsins telur stjórnvaldið að miðlun MS á hrámjólk hafi fallið utan þess samstarfs sem búvörulög heimila. MS telur þá túlkun ekki standast skoðun og mun æðra stjórnvald nú skera úr um þetta álitaefni.
- Til þess að hægt sé að tala um að fyrirtækjum sé mismunað í viðskiptum, líkt og MS er gert að sök í nefndu máli, verður að vera um að ræða sambærileg viðskipti en með mismunandi kjörum. Um það var ekki að ræða. Viðskiptin voru annars vegar hrein og skilmálalaus sala á hrámjólk til þriðja aðila og hins vegar miðlun á tilteknu magni hrámjólkur milli samstarfsaðila með skýrum skilmálum um til hvers hráefnið skyldi nýtt og hvert væri hámarksmagn, allt á grundvelli ákvæða búvörulaga. Þetta telur MS ekki unnt að leggja að jöfnu og því hafi ekki verið um mismunun að ræða. Af þeirri ástæðu telur fyrirtækið ljóst að það braut ekki samkeppnislög.
- Ákvörðun Samkeppniseftirlitsins kveður á um háa sekt, en MS er gert að greiða 440 m.kr. vegna brots gegn 11. gr. samkeppnislaga. Með hliðsjón af atvikum málsins telur MS að fjárhæð sektarinnar sé í engu samræmi við eðli hins meinta brots fyrirtækisins. MS hafði engan ásetning um hið meinta brot. Fyrirtækið hefur ávallt, vegna undanþáguheimildar búvörulaga, lagt ríka áherslu á að starfa í hvívetna í samræmi við samkeppnislög, þegar ákvæði þeirra eiga við, og eiga með reglubundnum hætti samtal við Samkeppniseftirlitið um markaðsfærslur sínar. Hafa ber í huga að með úrskurði áfrýjunarnefndar samkeppnismála, hvar fyrri ákvörðun Samkeppniseftirlitsins var ógilt, var staðfest að Samkeppniseftirlitið hafði sjálft ekki gefið samspili búvörulaga og samkeppnislaga nægilega gaum í rannsókn sinni. Hvernig skuli túlka þær undanþágur sem löggjafinn hefur veitt mjólkuriðnaði frá ákvæðum samkeppnislaga hefur því ekki farist Samkeppniseftirlitinu vel úr hendi. Að þessu leyti er augljóst að hin háa sekt er úr hófi.
- Þá er MS gerð 40 m.kr. sekt vegna meintrar rangrar upplýsingagjafar. Þessu er harðlega mótmælt. Árétta ber að MS hefur hvorki fyrr né síðar leynt nokkrum þeim upplýsingum eða gögnum sem Samkeppniseftirlitið hefur óskað eftir. Í máli þessu var frá öndverðu upplýst um samstarf MS og KS. Afstaða Samkeppniseftirlitsins í hinu fyrra máli var hins vegar sú að samstarf þetta hefði engin áhrif í málinu og því var það ekki rannsakað til hlítar. Þetta staðfesti áfrýjunarnefnd samkeppnismála með því að ógilda fyrri ákvörðun Samkeppniseftirlitsins. Ályktanir Samkeppniseftirlitsins um þetta eru því ekki á rökum reistar.
Allir punktarnir eru hér birtir eins og þeir voru framsettir í tilkynningu MS.
