Ekki hafa verið settar sérstakar reglur um notkun stjórnvalda og ríkisstofnana á samfélagsmiðlum og umræðum sem þar fara fram. Forsætisráðuneytið hyggst hins vegar vinna slíkur reglur fyrir ráðuneyti og á þeirri vinnu að vera lokið næsta haust.
Þetta kemur fram í svari Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra við fyrirspurn Helga Hrafns Gunnarssonar, þingmanns Pírata, um notkun stjórnvalda og ríkisstofnana á samfélagsmiðlum.
Hægt að „blocka“ einstaka aðila
Helgi vildi líka fá að vita hvaða rétt almennir borgarar hefðu til að tjá sig á opnum samfélagsmiðlasvæðum stjórnvalda og ríkisstofnana og hvort að þeim væri heimilt að meina einstökum netnotendum að tjá sig á slíkum samfélagsmiðlasvæðum með því að eyða ummælum þeirra eða með því að útiloka þá, eða „blocka“ eins og það kallast á ensku.
Í svari ráðuneytisins kemur fram að það sé hægt að eyða athugasemdum og útiloka einstaka aðila. „Kjósi stjórnvald að nýta sér samfélagsmiðil til upplýsingagjafar eða samskipta við borgarana verður hann að gæta þess að notkun hans á framangreindum stillingarmöguleikum stríði ekki gegn sjónarmiðum um jafnræði borgara, tjáningarfrelsi þeirra, friðhelgi einkalífs og meðalhóf. Ekki er þó unnt að útiloka að sú staða geti komið upp að stjórnvaldi verði talið rétt að eyða efni, einstökum athugasemdum og ummælum sem sett hafa verið inn á slíkar síður ef efnið telst óviðurkvæmilegt eða ærumeiðandi. Við slíkar aðgerðir hvílir sú skylda á stjórnvaldi að gæta varfærni og meðalhófs og beita vægari úrræðum séu þau tæk og leiðbeina aðila. Ekki er heldur hægt að útiloka, t.d. í framhaldi af ítrekuðum ærumeiðandi ummælum tiltekins einstaklings, að réttmætt geti talist, eftir atvikum að undangenginni málsmeðferð, að honum verði meinað að setja efni á síðu stjórnvalds.“
Almennur fyrirvari á Facebook
Helgi spurði einnig um hvaða skyldur hvíli á stjórnvöldum og ríkisstofnunum til að meðhöndla og svara erindum borgara sem berst gegnum samfélagsmiðla, ýmist með einkaskilaboðum eða á svæði sem almenningur hefur aðgang að.
Í svari forsætisráðuneytisins segir að það hafi haft almennan fyrirvara á fésbókarsíðu ráðuneytisins um að kjósi notendur síðunnar að koma á framfæri formlegu erindi til ráðuneytisins skuli slík erindi send á póstfang ráðuneytisins. „Með þessu hefur ráðuneytið áréttað að það lítur ekki svo á að fésbókarsíðan sé opinber gátt fyrir slík erindi. Á hinn bóginn er það meginregla íslensks stjórnsýsluréttar að stjórnsýslan sé óformbundin í þeim skilningi að almennt eru ekki gerðar kröfur um að erindi skuli berast stjórnvaldi á tilteknu formi, t.d. skriflega fremur en munnlega, í bréfpósti fremur en tölvupósti eða á sérstöku eyðublaði fremur en í óstöðluðu bréfi. Krafa af hálfu stjórnvalds um tiltekið form samskipta umfram önnur verður almennt að byggjast á sérstakri lagaheimild. Á grundvelli skráðra og óskráðra reglna um leiðbeiningarskyldu og rannsóknarreglu ber stjórnvaldi að leiðbeina aðila og aðstoða við að koma máli hans á framfæri. Í almennum fyrirvara sínum áréttar ráðuneytið að ekki sé um opinbera gátt fyrir formleg erindi að ræða en leiðbeinir jafnframt notendum um réttan farveg til að koma slíkum erindum á framfæri, þ.e. á póstfangi ráðuneytisins. Með því verður að telja að skyldur ráðuneytisins samkvæmt skráðum og óskráðum reglum stjórnsýsluréttarins séu uppfylltar, m.a. framangreind leiðbeiningarskylda.“
