Kynja­mis­munun gæti verið meg­in­á­stæða þess að kven­kyns háskóla­kenn­arar hljóta lægri ein­kunn á kennslu­mati en karl­kyns félagar sínir og fái því síður vinnu við kennslu í háskóla. Þetta eru nið­ur­stöður nýrrar greinar Katrínar Ólafs­dótt­ur, lekt­ors við við­skipta­fræði­deild Háskól­ans í Reykja­vík.

Í grein­inni, sem birt­ist í vor­hefti Tíma­rits um við­skipti og efna­hags­mál, fjallar Katrín um kynja­hlut­föll í háskólum í hinum vest­ræna heim­i.  Hlut­fallið er nokkuð ójafnt, en í Banda­ríkj­unum og Evr­ópu eru einn af hverjum fimm við­skipta­fræði­pró­fess­orum í fullu starfi kon­ur, þrátt fyr­ir  að helm­ingur grunn­nema í við­skipta­fræði sé kven­kyns. 

„Lagn­irnar leka“

Katrín segir þetta mis­ræmi milli kynja­hlut­falls nem­enda og kenn­ara eiga að vera tíma­bundið sam­kvæmt svo­kall­aðri lagna­kenn­ingu (e. Pipeline the­or­y), með tím­anum eigi jafnt hlut­fall nem­enda að leiða til jafns hlut­falls kenn­ara. Ekk­ert bendir þó til þess að það muni ger­ast fljót­lega, en mis­ræmið hefur breyst mjög hægt. „Lagn­irnar leka,“ segir Katrín í grein­inni þegar hún bendir á hæga þróun í þessum efnum á síð­ustu árum.

Máli sínu til stuðn­ings skoðar Katrín kennslukönnun í 127 áföngum í grunn­námi við­skipta­fræði­deildar íslensks háskóla milli haust­mán­aða 2010 og 2015. Í þeim áföngum voru 40 kenn­ar­ar, þar af 28 karl­kyns og 12 kven­kyns. 

Bitnar helst á óreyndum

Sam­kvæmt nið­ur­stöðum var mark­tækur munur á mati nem­enda á kenn­urum eftir því hvers kyns þeir væru, jafn­vel þótt tekið væri til­lit til reynslu, aðstoð­ar­kenn­ara og bekkj­ar­stærð. Nið­ur­stöð­urnar voru í takt við aðrar rann­sókn­ir, en kennslu­að­ferð­ir, frammi­staða og aðgengi kven­kyns kenn­ara fengu mark­visst lægri ein­kunnir á kennslu­mati. Athygli vekur að kynja­mis­ræmið virð­ist bitna helst á kenn­ara sem hafa litla reynslu og vinna í fullu starfi, en virð­ist minnka með reynslu og eftir starfs­hlut­fall­i. 

Sam­kvæmt Katrínu mætti rekja hluta mis­ræm­is­ins til kynja­mis­mun­un­ar, en hún hafi ekki verið mæld hér á landi með þessum hætti hingað til. Þar sem árangur háskóla­kenn­ara í starfi sé að ein­hverju leyti mældur með kennslukönnun sé hins vegar hætt við því að mis­mun­unin sjálf valdi ójöfnu kynja­hlut­falli meðal háskóla­kenn­ara. Því setur hún spurn­inga­merki við nota­gildi kennslukann­anna sem mæli­kvarða á gæði kennslu og segir þær geta lagt sitt af mörkum til að halda „lögn­unum lek­and­i.“