Í nýrri skýrslu sem unnin var fyrir for­sæt­is­ráðu­neytið um stöðu efna­hags­mála í aðdrag­anda kjara­samn­inga segir að hægt sé að bæta lífs­kjör með ýmsum öðrum hætti en að fjölga krónum í launa­umslögum lands­manna. Færa megi fyrir því rök að svig­rúm til launa­hækk­ana sé nú minna en árið 2015 þar sem hlut­deild launa í þjóð­ar­tekjum hafi hækkað síðan þá og inn­lendar launa­hækk­anir veikt sam­keppn­is­stöðu útflutn­ings­at­vinnu­grein­anna.

Í skýrsl­unni, sem Gylfi Zoega, pró­fessor í hag­fræði, vann segir að við gerð kjara­samn­inga verði að taka til­lit til fleiri þátta sem hafa áhrif á lífs­gæði en launa­hækk­ana. Þar segir að mörg tæki­færi séu „til að bæta lífs­kjör því þau ákvarð­ast ekki aðeins af launum og neyslu heldur einnig t.d. hús­næð­is­kostn­aði, vaxta­stigi og frí­tíma. Þannig gef­ist tæki­færi til að bæta lífs­kjör án þess að skerða sam­keppn­is­hæfni útflutn­ings­at­vinnu­grein­anna, t.d. með því að lækka kostnað í banka­kerf­inu, bæta útreikn­ing hús­næð­isliðar vísi­tölu neyslu­verðs sem notuð er til verð­trygg­ing­ar, gera áætlun um að koma upp ódýru hús­næði fyrir yngri kyn­slóð­ir, breyt­ingu á tekju­skatts­kerf­inu í þágu lægri tekju hópa og stytt­ingu eða auk­inn sveigj­an­leika vinnu­tíma.“

Í skýrslu sinni nefnir Gylfi enn fremur að við gerð kjara­samn­inga í haust eigi að skipta höf­uð­máli að samið sé um raun­hæfar launa­hækk­anir sem styðji við við fram­kvæmd pen­inga­stefnu og stjórn rík­is­fjár­mála. Þannig sé hægt að tryggja lága vexti, lága verð­bólgu, áfram­hald­andi hag­vöxt og vax­andi kaup­mátt launa.  

Hægt er að lesa skýrsl­una í heild sinni hér.