Gengi krón­unnar gagn­vart helstu við­skipta­myntum hefur veikst nokkuð að und­an­förnu og hélt sú þróun áfram í dag. 

Krónan veikt­ist gagn­vart evru um 1,36 pró­sent og kostar nú tæp­lega 135 krón­ur. Þetta er nokkur breyt­ing frá því í mar, þegar evran kost­aði tæp­lega 120 krón­ur. 

Sama má segja um Banda­ríkja­dal en hann kostar nú tæp­lega 117 krónur en kost­aði, þegar gengi krónu var sterkast á árinu, tæp­lega 99 krón­ur. 

Mest var veik­ing krónu gagn­vart norsku krón­unni að und­an­förnu, en gengi hennar gagn­vart helstu erlendu myntum hefur styrkst að und­an­förnu, sam­hlið hækkun olíu­verðs. 

Verð­bólgu­þrýst­ingur hefur farið vax­andi að und­an­förnu, sé horft til þró­unar á ýmsum hag­stærðum sem hafa áhrif á verð­bólgu, svo sem olíu­verð og launa­þró­un. Verð­bólga mælist nú 2,7 pró­sent, sem telst lágt í sögu­legu sam­hengi á Íslandi, en það er lítið eitt yfir verð­bólgu­mark­miði Seðla­banka Íslands, sem er 2,5 pró­sent. 

Vænt­ingar um meiri verð­bólgu

Eitt af því sem segja má að sé óviss­þátt­ur, þegar kemur að þróun verð­bólg­unnar á Íslandi, er útkoman úr kjara­við­ræðum í vet­ur, en samn­ingar fjöl­margra stétt­ar­fé­laga eru lausir um ára­mót. Eins og greint var frá í dag þá hefur samn­inga­nefnd Starfs­greina­sam­bands Íslands sent frá sér kröfu­gerð gagn­vart stjórn­völdum og Sam­tökum atvinnu­lífs­ins, en sam­kvæmt henni er farið fram á tug­pró­senta hækkun lág­marks­launa, úr 300 þús­und í 425 þús­und, en jafn­framt er farið fram á víð­tækar kerf­is­breyt­ing­ar, svo sem styttri vinnu­tíma, breyt­ingar á skatt­kerf­inu og tvö­földun per­sónu­af­slátt­ar. 

Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands gerði verð­bólgu­vænt­ingar að umtals­efni við vaxta­á­kvörðun sína, 3. októ­ber síð­ast­lið­inn, og sagði þá að vænt­ing­arnar væru á alla mæli­kvarða langt yfir verð­bólgu­mark­miði. „Verð­bólga jókst milli fjórð­unga á þriðja fjórð­ungi árs­ins eins og spáð var í ágúst. Verð­bólga án hús­næðis hefur einnig auk­ist og mun­ur­inn milli mæli­kvarða á verð­bólgu með og án hús­næðis hefur minnkað mik­ið. Áfram dregur úr árs­hækkun hús­næð­is­verðs en á móti vegur að inn­flutn­ings­verð hefur hækkað umtals­vert að und­an­förnu. Að hluta end­ur­speglar það hraða hækkun olíu­verðs á alþjóða­mark­aði. Gengi krón­unnar hefur lækkað frá síð­asta fundi pen­inga­stefnu­nefndar og geng­is­flökt jókst í sept­em­ber m.a. vegna óvissu um fjár­mögnun eins af stóru flug­fé­lögum lands­ins. Verð­bólgu­vænt­ingar úr könn­unum hafa hald­ist óbreyttar frá síð­asta fundi pen­inga­stefnu­nefndar en verð­bólgu­á­lag á skulda­bréfa­mark­aði hefur hækk­að. Á alla mæli­kvarða virð­ast verð­bólgu­vænt­ingar vera nokkuð yfir mark­miði. Pen­inga­stefnu­nefnd ítrekar að hún hefur bæði vilja og þau tæki sem þarf til að halda verð­bólgu við mark­mið til lengri tíma lit­ið. Haldi verð­bólgu­vænt­ingar áfram að hækka og fest­ist í sessi umfram mark­mið mun það kalla á harð­ara taum­hald pen­inga­stefn­unn­ar. Aðrar ákvarð­an­ir, einkum á vinnu­mark­aði og í rík­is­fjár­mál­um, hafa þá áhrif á hversu mik­ill fórn­ar­kostn­aður verður í lægra atvinnustig­i,“ sagði í yfir­lýs­ingu pen­inga­stefnu­nefnd­ar. 

Meg­in­vextir eru nú 4,25 pró­sent.

Breyt­ingar á erlendum mörk­uðum

Vextir víða um heim fara nú hækk­andi, og má segja að Seðla­banki Banda­ríkj­anna hafi leitt þá þró­un. Stýri­vextir þar í landi hafa farið hækk­andi að und­an­förnu og eru nú 2,25 pró­sent, en þeir héld­ust á bil­inu 0 til 0,25 pró­sent í átta ár. Verð­bólgu­þrýst­ingur í Banda­ríkj­unum hefur farið hækk­andi, og hefur um 40 pró­sent hækkun olíu­verðs meðal á und­an­förnu 5 mán­uðum meðal ann­ars ýtt undir hann. Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti hefur kvartað sáran undan þessu, og kvatt Seðla­bank­ann til að lækka vexti og hefur einnig beint því til OPEC ríkj­anna, einkum Sádí-­Ar­ab­íu, að auka fram­leiðslu á olíu til að lækka olíu­verð. 

Nokkur titr­ingur er einnig á mörk­uðum í Banda­ríkj­unum vegna við­skipta­stríðs Banda­ríkj­anna og Kína, en deildar mein­ingar eru um ágæti þess­ara aðgerða fyrir Banda­rík­in. Þannig hafa efa­semdir meðal fjár­festa, um skyn­semi þessa að setja tolla á meira en 250 millj­arða Banda­ríkja­dala varn­ing frá Kína, farið vax­and­i. 

Í dag var verð­hrun - sé litið til þró­unar innan dags - á hluta­bréfa­mark­aði í Banda­ríkj­un­um, en Nas­daq vísi­talan hefur lækkað um 4 pró­sent það sem af er degi. Sam­kvæmt umfjöllun Wall Street Journal er ástæðan fyrir þessu meðal ann­ars rakin til hækk­andi vaxta­á­lags, þar sem fjár­festar eru þá að færa til fjár­muni og þá meira úr hluta­bréf­um, yfir í skulda­bréf. 

Í Evr­ópu voru einnig lækk­anir á mörk­uðum í dag, á bil­inu 1 til 3 pró­sent. Seðla­banki Evr­ópu hefur gefið það út að hann muni hætta víð­tækum örv­un­ar­að­gerðum sínum í des­em­ber næst­kom­andi, en hann hefur keypt skulda­bréf fyrir um 60 millj­arða evra á mán­uði und­an­farin ár, með það að mark­aði að örva hag­vöxt. Búist er við því að vextir muni fara almennt hækk­andi, eftir að þessu tíma­bili lýk­ur.