Breyt­ingar á lögum um gjald­eyr­is­mál og lögum um með­ferð krónu­eigna sem háðar eru sér­stökum tak­mörk­un­um, sem Alþingi sam­þykkti nýverið tóku gildi í dag, en til stendur að afnema bindi­skyldu vegna nýs gjald­eyris frá 6. mar­s. 

Seðla­bank­inn áformar að setja nýjar reglur um bind­ingu reiðu­fjár vegna nýs inn­streymis erlends gjald­eyris og reglur um með­ferð krónu­eigna sem háðar eru sér­stökum tak­mörk­un­um. Þar á meðal eru reglur sem fela í sér að lækkun bind­ing­ar­hlut­falls frá eldri reglum fer úr 20 pró­sent í 0 pres­ent.

Lækkun bind­ing­ar­hlut­falls­ins markar kafla­skil í beit­ingu hinnar sér­stöku bindi­skyldu á fjár­magnsinn­streymi á skulda­bréfa­markað og í hávaxtainn­stæður sem var sett á í júní 2016.

Með fram­an­greindum breyt­ingum á lögum um gjald­eyr­is­mál og lögum um með­ferð krónu­eigna sem háðar eru sér­stökum tak­mörk­unum er sér­stakur aflandskrónu­mark­aður ekki lengur til staðar og þau fjár­magns­höft sem inn­leidd voru í nóv­em­ber 2008 hafa nú nán­ast að öllu leyti verið los­uð, segir í til­kynn­ingu frá fjár­mála­ráðu­neyt­inu og Seðla­banka Íslands.

„Fyr­ir­huguð lækkun á bind­ing­ar­hlut­falli markar kafla­skil í beit­ingu hinnar sér­stöku bindi­skyldu á fjár­magnsinn­streymi á skulda­bréfa­markað og í hávaxtainn­stæður sem var sett á í júní 2016. Mark­mið hennar er að tempra og hafa áhrif á sam­setn­ingu inn­streymis erlends fjár­magns á inn­lendan skulda­bréfa­markað og hávaxtainn­stæður og að styrkja miðl­un­ar­ferli pen­inga­stefn­unn­ar. Bind­ing­ar­hlut­fallið var lækkað úr 40% í 20% í byrjun nóv­em­ber 2018. Nú hafa mynd­ast aðstæður til að lækka bind­ing­ar­hlut­fallið niður í 0% þar sem líkur á umtals­verðu inn­flæði sem leiddi til ofriss krón­unnar og alvar­legrar trufl­unar í miðl­un­ar­ferli pen­inga­stefn­unnar hafa minnkað mik­ið, a.m.k. um sinn. Nú eru fjár­magns­straumar til og frá land­inu í betra jafn­vægi en var þegar hin sér­staka bindi­skylda var upp­haf­lega sett á. Að und­an­förnu hefur verið útflæði á erlendum nýfjár­fest­ingum í skulda­bréf­um. 

Rétt er að vekja athygli á því að fram­an­greindar breyt­ingar munu leiða til þess að fjár­munir sem bundnir hafa verið á bind­ing­ar­reikn­ingum verða því lausir til ráð­stöf­un­ar, á sama hátt og þegar bind­ing­ar­hlut­fall var lækkað úr 40% í 20% í nóv­em­ber sl. Athygli er vakin á því að verði bind­ing­ar­hlut­fall hækkað í fram­tíð­inni eru hin nýsam­þykktu lög afdrátt­ar­laus um að bind­ing­ar­fjár­hæð hald­ist óbreytt út bind­ing­ar­tím­ann. Nýtt fyr­ir­komu­lag hinnar sér­stöku bindi­skyldu mun þó gera aðilum kleift að losa um bind­ing­una með við­skiptum á mark­aði.

Með fram­an­greindum breyt­ingum á lögum um gjald­eyr­is­mál og lögum um með­ferð krónu­eigna sem háðar eru sér­stökum tak­mörk­unum er sér­stakur aflandskrónu­mark­aður ekki lengur til staðar og þau fjár­magns­höft sem inn­leidd voru í nóv­em­ber 2008 hafa nú nán­ast að öllu leyti verið los­uð. Eftir standa tak­mark­anir sem hafa það að meg­in­mark­miði að hin sér­staka bindi­skylda á fjár­magnsinn­streymi nái til­gangi sín­um, þar á meðal tak­mark­anir á afleiðu­við­skiptum í öðrum til­gangi en til áhættu­varna. Þær tak­mark­anir verða skoð­aðar í tengslum við heild­ar­end­ur­skoðun laga um gjald­eyr­is­mál. Sam­hliða þarf að skoða var­an­legt fyr­ir­komu­lag hinnar sér­stöku bind­is­skyld­u,“ segir í til­kynn­ingu Seðla­banka Íslands.