Þórður Snær Júl­í­us­son, rit­stjóri Kjarn­ans, hlaut í dag blaða­manna­verð­laun árs­ins 2018 fyrir bók sína Kaupt­hink­ing - bank­inn sem átti sig sjálfur - sem fjallar um Kaup­þing banka.

Bókin byggir á tíu ára vinnu höf­undar og á miklu magni trún­­að­­ar- og rann­­sókn­­ar­­gagna, íslenskum og erlend­um, sem hann fékk aðgang að snemma á síð­­asta ári. Á meðal þeirra gagna eru, ógrynni tölvu­­pósta, frum­­gögn innan úr Kaup­­þingi, yfir­­heyrslur yfir sak­­born­ingum og vitn­um, grein­­ar­­gerðir rann­sak­enda í risa­vöxnum málum og hlust­­­anir í síma sem flestar áttu sér ann­að­hvort stað um það leyti sem skýrsla rann­­sókn­­ar­­nefndar Alþingis birti skýrslu sína í apríl 2010 eða um mán­uði síðar í kjöl­far þess að helstu stjórn­­endur Kaup­­þings voru hnepptir í gæslu­varð­hald vegna gruns um stór­­fellda brota­hegð­un. Flestir þeirra hlutu síðar fang­els­is­­dóma fyrir efna­hags­brot sem eiga sér enga hlið­­stæðu í Íslands­­­sög­unn­i. 

Rök­stuðn­ingur dóm­nefndar verð­laun­anna var svohljóð­and­i: 

„Þórður Snær Júl­í­us­son, Kjarn­an­um, hlýtur Blaða­manna­verð­laun árs­ins 2018 fyrir heild­stæða grein­ingu á hug­ar­fari og ólög­legum fjár­mála­gjörn­ingum í bók­inni Kaupt­hink­ing – Bank­inn sem átti sig sjálf­ur. 

Umfjöllun Þórðar Snæs dregur upp skýra mynd af ósæmi­legu hátt­ar­lagi þeirra lyk­il­banka­manna sem leiddu Kaup­þing frá einka­væð­ingu að falli árið 2008. Umfjöll­unin er afrakstur ára­langrar rann­sóknar Þórðar á mál­inu og víð­tækrar heim­ilda­vinnu úr bæði opin­berum og óop­in­berum gögnum sem hann komst yfir. Vinna hans á sér fáar hlið­stæð­ur.

Bókin sýnir hvernig gera má yfir­grips­mikla rann­sókn­ar­vinnu til margra ára bæði auð­læsi­lega og skilj­an­lega. Hún er áþreif­an­leg heim­ild um það traust sem blaða­maður getur áunnið sér og þá þekk­ingu sem mynd­ast þegar hann helgar sig mál­efn­i.“

Ragn­heiður Linn­et, Mann­lífi, hlaut verð­laun fyrir við­tal árs­ins við Mer­hawit Bar­ya­­mik­­ael Tes­fasla­­se, ekkju plast­­barka­þeg­ans, Andemariam Beyene, um aðdrag­anda ígræðsl­unnar og hvernig líf fjöl­­skyld­unnar umturn­að­ist eftir þá örlaga­­ríku aðgerð.

Rök­stuðn­ingur dóm­nefndar var svohljóð­and­i: 

„Ragn­heiður Linn­et, Mann­lífi, hlýtur verð­launin fyrir við­tal sitt við Mer­hawit Bar­ya­mik­ael Tes­faslase Hún er ekkja plast­barka­þeg­ans Andemari­ams Beyene sem var fyrsti mað­ur­inn sem gervi­barki var græddur í árið 2011.

Í við­tal­inu kynn­ist les­and­inn harm­leik fjöl­skyld­unn­ar. Mer­hawit lýsir aðdrag­anda aðgerð­ar­innar og því þegar hún missti mann sinn í einu stærsta svika­máli sem upp hefur komið í lækna­vís­indum ára­tugum sam­an. Málið teng­ist Íslandi með beinum hætti vegna þess að Andemariam var búsettur hér þegar hann veikt­ist og því sjúk­lingur íslenskra lækna.

Mer­hawit greinir frá því hvernig hún stóð upp rétt­inda­laus með þrjú ung börn eftir and­lát Andemari­ams árið 2014.

Við­talið er vel skrifað og hjart­næmt. Auk þess að greina frá örlögum Mer­hawit og barn­anna veitir það góða inn­sýn í málið og það sem aflaga fór bæði vís­inda­lega og sið­fræði­lega.“

Freyr Rögn­­valds­­son og Stein­­dór Grétar Jóns­­son, Stund­inni, fyrir umfjöllun árs­ins, um landið sem auð­­menn eiga sem veitir ríka yfir­­­sýn yfir umfang fyrrum bújarða sem nú eru í eigu inn­­­lendra og erlendra auð­­manna og inn­­­sýn í hverjir þeir eru.

Rök­stuðn­ingur dóm­nefndar var svohljóð­andi:

„Verð­laun fyrir rann­sókn­ar­blaða­mennsku árs­ins 2018 hljóta Freyr Rögn­valds­son og Stein­dór Grétar Jóns­son, Stund­inni, fyrir umfjöllun sína, Landið sem auð­menn eiga.Í umfjöll­un­inni birt­ist eign­ar­hald auð­fólks á jörðum á Íslands­korti sem nær yfir heila opnu og veitir skýra yfir­sýn yfir umfang fyrrum bújarða sem nú eru í eigu inn­lendra og erlendra auð­manna. Sumir þeirra hafa safnað að sér fjölda jarða og jafn­vel keypt upp jarðir á ákveðnum stöðum á land­inu. Þá er eign­ar­hald fjölda jarða í félögum sem stundum hvílir leynd yfir.

Í umfjöll­un­inni eru við­töl við nokkra þeirra sem hvað umsvifa­mestir hafa verið í jarða­kaupum og veita við­tölin inn­sýn í marg­breyti­legar ástæður fólks fyrir því að vilja eign­ast jarðir á Íslandi.

Fram­lag þeirra Freys og Stein­dórs veitir mik­il­væga yfir­sýn yfir umdeilt mál sem hefur verið mikið til umræðu í sam­fé­lag­in­u.“

Aðal­­heiður Ámunda­dótt­ir, Frétta­­blað­inu, hlaut verð­laun fyrir umfjöllun með fréttum og frétta­­skýr­ingum um for­­sögu, end­­ur­­upp­­­töku og eft­ir­­mála Guð­­mund­­ar- og Geir­finns­­mála.

Rök­stuðn­ingur dóm­nefndar var svohljóð­andi:

Verð­laun fyrir umfjöllun árs­ins hlýtur Aðal­heiður Ámunda­dótt­ir, Frétta­blað­inu, fyrir upp­lýsandi og grein­ar­góð skrif um Guð­mund­ar- og Geir­finns­mál.

Í umfjöllun sinni um end­ur­upp­töku og um leið for­sögu Guð­mund­ar- og Geir­finns­mála tekst Aðal­heiði að fanga kjarna atburða hverju sinni og setja í sam­hengi.

Auk upp­lýsandi frétta af gangi dóms­máls­ins varp­aði Aðal­heiður í frétta­skýr­ingum ljósi á sögu manns­hvarf­anna tveggja 1974, rann­sókn þeirra á sínum tíma og aðdrag­anda þess að málin feng­ust end­ur­upp­tekin á síð­asta ári. Þá fylgdi hún mál­inu vel eftir þegar Hæsti­réttur hafði fellt sinn dóm með umfjöllun um mögu­leg eft­ir­mál og mögu­leik­anum á því að manns­hvörfin upp­lýs­ist á end­an­um.

Skrif Aðal­heiðar ein­kenn­ast af djúpri þekk­ingu á flók­inni og langri sögu sem hún skilar les­endum á skýran og aðgengi­legan máta.“