Losun innan við­skipta­kerfis ESB jókst um 1,1 pró­sent á milli áranna 2017 og 2018 en upp­gjöri rekstr­ar­að­ila stað­bund­ins iðn­aðar og flug­rek­enda í við­skipta­kerf­inu með los­un­ar­heim­ildir er lok­ið. Þetta kemur fram á vef Umhverf­is­stofn­unar í dag.

Alls gerðu fjórir íslenskir flug­rek­endur og sjö rekstr­ar­að­ilar iðn­aðar upp heim­ildir sín­ar. Einn flug­rek­andi skil­aði los­un­ar­skýrslu en gerði ekki upp losun sína í tæka tíð. Heild­ar­losun í flugi sem fellur undir kerfið var 820.369 tonn CO2 ígilda en í iðn­aði var los­unin 1.854.715 tonn af CO2 ígild­um. Upp­gerðar los­un­ar­heim­ildir í flugi voru hins vegar 542.244 tonn CO2 ígilda.

Raun­losun íslenskra flug­rek­enda jókst lít­il­lega á milli ára. Aukn­ing los­unar varð 0,8 pró­sent milli áranna 2017 og 2018. Árið 2017 var los­unin 813.745 tonn af CO2 en varð á síð­asta ári 820.369 tonn af CO2. Fimm flug­rek­endum bar að skila los­un­ar­skýrslu og voru þeir allir íslensk­ir. Losun frá flugi er þó háð tak­mörk­unum að því leyt­inu til að hún er ein­ungis losun innan EES svæð­is­ins og tekur því ekki á heild­ar­losun flestra flug­rek­enda, þar sem til að mynda Amer­íkuflug er ekki innan gild­is­sviðs kerf­is­ins eins og er.

Losun frá iðn­aði eykst einnig

Los­unin frá iðn­aði jókst einnig lít­il­lega á milli ára, eða um 1,26 pró­sent, úr 1.831.667 tonnum af CO2 árið 2017 í 1.854.715 tonn af CO2 árið 2018. Jafn­margir rekstr­ar­að­ilar í iðn­aði gerðu upp fyrir árið 2017 og árið á und­an, eða sjö tals­ins þar sem Sam­einað Síli­kon var ekki með losun árið 2018 en kís­il­ver PCC á Bakka hóf starf­semi það ár.

Kerf­inu ætlað að vera hvati til að draga úr losun

Sam­kvæmt Umhverf­is­stofnun er við­skipta­kerfi ESB með los­un­ar­heim­ildir gróð­ur­húsa­loft­teg­unda almennt nefnt ETS, eða Emission Tra­d­ing System á enskri tungu, og gegnir lyk­il­hlut­verki í aðgerðum Evr­ópu­sam­bands­ins gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Rekstr­ar­að­ilum iðn­aðar og flug­rek­endum er úthlutað los­un­ar­heim­ildum í sam­ræmi við staðl­aðar reglur sem sam­svara fyr­ir­fram ákveðnum tak­mörk­un­um. Það sem flug­rek­endur og rekstr­ar­að­ilar losa umfram end­ur­gjalds­lausar los­un­ar­heim­ildir þurfa þeir að kaupa heim­ildir á mark­aði og er kerf­inu þannig ætlað að vera hvati til að draga úr losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda.

Kerfið nær utan um 45 pró­sent af losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda innan ESB og hefur það mark­mið að árið 2020 verði losun í þeim geirum sem falla undir kerfið 21 pró­sent lægri en hún var árið 2005, og 43 pró­sent lægri árið 2030. Þessu á að ná fram með því að fækka end­ur­gjalds­lausum los­un­ar­heim­ildum til rekstr­ar­að­ila um 1,74 pró­sent ár hvert. Los­un­ar­heim­ildir til flug­rek­enda fækk­uðu um 5 pró­sent fyrir við­skipta­tíma­bilið 2013 til 2020 miðað við með­al­l­osun árin 2004 til 2005.

Kerfið nær utan um rúm­lega 11.000 rekstr­ar­að­ila í stað­bundnum iðn­aði og stærstan hluta los­unar frá flugi sem sér stað innan EES- svæð­is­ins, en virkir flug­rek­endur innan ETS voru 776 árið 2015. Ísland, Nor­egur og Liechten­stein taka þátt í kerf­inu í gegnum EES samn­ing­inn.

Rekstr­ar­að­ilar sem falla undir kerfið eru þeir sem hafa upp­sett nafn­varma­afl yfir 20 MW, auk allra stöðva sem til­greindar eru í við­auka til­skip­unar ESB. Fram­kvæmda­stjórn ESB gefur síðan árlega út lista yfir hvaða flug­rek­endur falla undir hvaða ríki. Sam­kvæmt nýjasta list­anum falla alls 241 flug­rek­endur undir stjórn Íslands, þó að lang­flestir séu und­an­þegnir gild­is­sviði kerf­is­ins. Þeim flug­rek­endum og rekstr­ar­að­ilum iðn­aðar sem falla undir kerfið ber að skila vott­aðri los­un­ar­skýrslu til Umhverf­is­stofn­unar fyrir 31. mars ár hvert og gera upp los­un­ar­heim­ildir fyrir 30. apr­íl, sam­kvæmt Umhverf­is­stofn­un.