Jöfn­un­ar­sjóður sveit­ar­fé­laga mun verða veittar heim­ildir í lögum um tekju­stofna sveit­ar­fé­laga til að leggja árlega til hliðar fjár­muni til að mæta kostn­aði vegna nýrra reglna um fjár­hags­legan stuðn­ing við sam­ein­ingar sveit­ar­fé­laga. Þannig muni sjóð­ur­inn styðja við sam­ein­ingar sveit­ar­fé­laga, verði þings­á­lykt­un­ar­til­laga Sig­­urðar Inga Jóhanns­­son­­ar, sam­­göngu- og sveit­­ar­­stjórn­­­ar­ráð­herra, sam­­þykkt. 

Þings­á­­lykt­un­­ar­til­lagan er stefn­u­­mót­andi áætlun í mál­efn­um sveit­­ar­­fé­laga fyrir árin 2019-2033 og aðgerða­á­ætlun fyrir árin 2019-2023. Í þings­á­lykt­un­ar­til­lög­unni er lagt til að stuðn­ingur við sam­ein­ingu sveit­ar­fé­laga verði stór­auk­inn.

Sjóðnum verði jafn­framt veittar heim­ildir í lögum um tekju­stofna sveit­ar­fé­laga til að leggja árlega til hliðar fjár­magn til að mæta kostn­aði vegna nýrra reglna um fjár­hags­legan stuðn­ing við sam­ein­ingu sveit­ar­fé­laga. Verk­efnið verður á ábyrgð sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðu­neyt­is­ins en í sam­starfi við fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­ið, Sam­band íslenskra sveit­ar­fé­laga, ráð­gjaf­ar­nefnd Jöfn­un­ar­sjóðs sveit­ar­fé­laga og sveit­ar­fé­lög og unnið á tíma­bil­inu 2019 til 2026.

Þá stendur til að styrkja tekju­stofna sveit­ar­fé­laga og auka fjár­hags­lega sjálf­bærni þeirra. Til að mynda yrði gistin­átta­gjald fært til sveit­ar­fé­lag­anna, verði þings­á­lykt­un­ar­til­lagan sam­þykkt. 

Meðal til­lagn­anna er að Jöfn­un­ar­sjóður sveit­ar­fé­laga verði end­ur­skoð­aður í heild fyrir almennar sveit­ar­stjórn­ar­kosn­ingar 2022 og breyt­ingar inn­leiddar í áföngum á því kjör­tíma­bili. Mark­miðið end­ur­skoð­unar yrði að auka jöfnuð sem styður við lang­tíma­stefnu­mót­un, meðal ann­ars á sviði opin­berra fjár­mála.

Aðstoð í allt að fimm ár

„Stuðn­ing­ur­inn getur verið í ýmsu formi, svo sem þátt­töku í kostn­aði við und­ir­bún­ing og fram­kvæmd sam­ein­ing­ar, fram­lögum til að mæta tekju­tapi vegna lækk­unar á jöfn­un­ar­fram­lögum og með fram­lögum til að stuðla að end­ur­skipu­lagn­ingu þjón­ustu og stjórn­sýslu í kjöl­far sam­ein­ing­ar, þ.m.t. fram­lögum fyrir allt að 50% stofn­kostn­aðar grunn­skóla­mann­virkja og leik­skóla,“ segir í þings­á­lykt­un­ar­til­lög­unni.

Aðstoð­ina má veita í allt að fimm ár frá og með sam­ein­ing­ar­ári, á grund­velli reglna sem ráð­herra setur að feng­inni umsögn Sam­bands íslenskra sveit­ar­fé­laga, sbr. 98. gr. sveit­ar­stjórn­ar­laga, að því er segir í til­lög­unni.

Sjóð­ur­inn fái heim­ild frá árinu 2020

„Allt að 15 millj­arðar gætu farið í þennan stuðn­ing á tíma­bil­inu, þ.e. fram til árs­ins 2026 er 1.000 íbúa­markið tekur gildi og í allt að sjö ár eftir það, sem væri end­an­legur útgreiðslu­tími. Nefndin leggur til að sjóð­ur­inn fái heim­ild strax á árinu 2020 til að hefja söfnun í sjóð sem mætir þessum kostn­aði, auk þess sem reglur um fram­kvæmd stuðn­ings yrðu end­ur­skoð­aðar í heild sinn­i,“ segir í þings­á­lykt­un­ar­til­lög­unn­i. 

Í álykt­un­inni segir að tekju­stofnar sveit­ar­fé­laga skipt­ist í stórum drátt­um  útsvar, fast­eigna­skatt og fram­lög úr Jöfn­un­ar­sjóði sveit­ar­fé­laga, en auk þess inn­heimta sveit­ar­fé­lögin ýmsar þjón­ustu­tekjur og tekjur af eigin stofn­unum og fyr­ir­tækj­um, það er af eignum sín­um, eigin atvinnu­rekstri og stofn­unum sem reknar eru í almenn­ings­þágu, svo sem vatns­veit­um, raf­magns­veitum og hita­veit­um.