Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands hefur ákveðið að lækka meg­in­vexti sína, oft nefndir stýri­vext­ir, óbreyttum í þrjú pró­sent. Sú ákvörðun úr takti við vænt­ingar margra grein­ing­ar­að­ila, sem bjugg­ust við óbreyttum vöxt­u­m.  

Í yfir­lýs­ingu pen­inga­stefnu­nefndar segir að sam­kvæmt nýrri þjóð­hags­spá sem birt er í nóv­em­ber­hefti Pen­inga­mála hafi horfur um hag­vöxt á seinni árs­ins 2019 versnað frá því að síð­asta spá var birt í ágúst. „Hag­vöxtur á fyrri hluta árs­ins var hins vegar meiri en spáð var og er því gert ráð fyrir 0,2 pró­sent sam­drætti á árinu öllu eins og í ágúst. Horfur fyrir næsta ár hafa einnig versnað og er nú spáð 1,6 pró­sent hag­vext­i.“

Alls hafa stýri­vextir því  lækkað um 1,5 pró­sentu­stig frá því í maí síð­ast­liðnum þegar yfir­stand­andi vaxta­lækk­un­ar­ferli hófst. ­Skömmu áður, í apr­íl, höfðu hinir svoköll­uðu lífs­kjara­samn­ingar verið und­ir­rit­að­ir. Hluti af því sam­komu­lagi var að skipa sér­staka for­sendu­nefnd, sem í sitja þrír full­trúar atvinnu­rek­enda og þrír full­trúar verka­lýðs­hreyf­ing­ar­inn­ar, til að fylgj­ast með hvort að for­sendur samn­ing­anna væru að halda. Ein slík for­senda var lækkun stýri­vaxta, sem þá voru 4,5 pró­sent. 

Ekki var til­greint sér­stak­lega um það opin­ber­lega hversu mikið vext­irnir þyrftu að lækka til að for­sendur héldu en Kjarn­inn greindi frá því 4. apríl síð­ast­lið­inn að gert hafi verið hlið­­ar­­sam­komu­lag, svo­­kallað „skúffu­­sam­komu­lag“ sem er ekki hluti af opin­berum kjara­­samn­ingi, sem fól í sér að vextir yrðu að lækka um 0,75 pró­­sent­u­­stig fyrir sept­­em­ber 2020, þegar fyrsta end­­ur­­skoðun sér­­stakrar for­­send­u­­nefndar mun eiga sér stað, til að kjara­­samn­ingar hald­i. 

Vext­irnir voru búnir að lækka niður um það í júní 2019, 15 mán­uðum áður en fyrsta end­ur­skoð­unin mun eiga sér stað, og hafa haldið áfram að lækka síð­an. 

Pen­inga­stefnu­nefndin segir að áhrif af þess­ari hröðu vaxta­lækkun eigi enn eftir að koma fram að fullu. „­Lækkun vaxta hefur stutt við eft­ir­spurn og miðað við spá bank­ans ætti núver­andi vaxta­stig að duga til að tryggja verð­stöð­ug­leika til með­al­langs tíma og fulla nýt­ingu fram­leiðslu­þátta. Þá mun boðuð slökun í aðhaldi rík­is­fjár­mála leggj­ast á sömu sveif. Efna­hags­horfur gætu hins vegar verið of bjart­sýn­ar, einkum vegna óvissu í alþjóð­legum efna­hags­mál­u­m.“

Sam­hliða því að vextir hafa lækkað hefur verð­bólga einnig verið að lækka, eftir að hafa tekið kipp upp á við í lok síð­asta árs og byrjun árs 2019. Hún er nú 2,8 pró­sent. Í yfir­lýs­ingu pen­inga­stefnu­nef­dnar segir að und­ir­liggj­andi verð­bólga hafi verið þrá­lát­ari og að horfur séu á að verð­bólga hjaðni hraðar en spáð var í ágúst og að hún verði komin í mark­mið undir lok þessa árs. „Verð­bólgu­vænt­ingar hafa haldið áfram að lækka og eru við mark­mið miðað við flesta mæli­kvarða. Taum­hald pen­inga­stefn­unnar hefur því auk­ist lít­il­lega milli funda.“