Blaða­menn, ljós­mynd­arar og mynda­töku­menn á stærstu vef­miðlum lands­ins, Vísi, Mbl, Frétta­blaðs­ins og RÚV, hafa lagt niður störf en þetta er fyrsta vinnu­stöðv­unin af fjórum í verk­falls­að­gerðum sem Blaða­manna­fé­lag Íslands hefur boð­að. 

Afger­andi meiri­hluti blaða­­­manna greiddi at­­­kvæði með vinn­u­­­stöðv­­unum í at­­­kvæða­greiðslu BÍ sem fór fram í lok októ­ber. Blaða­­menn hafa verið samn­ings­­lausir frá því um ára­­mót, en ekki hafa náðst samn­ingar við stærstu fyr­ir­tæk­in.

Kjarn­inn, Birt­ingur og Stundin hafa þegar sam­­þykkt að ganga að kröfum Blaða­­manna­­fé­lags­ins en það á ekki við um stærstu fyr­ir­tæk­in, Sýn, Torg útgáfu­­fé­lag Frétta­­blaðs­ins, og Árvak­­ur, og RÚV.

Athygli vekur að á vef mbl.is hafa þónokkrar fréttir verið birtar eftir klukkan 10 í dag. Hjálmar Jóns­son, for­­maður Blaða­­manna­­fé­lags Íslands, segir í sam­tali við Kjarn­ann að þetta sé hreint og klárt verk­falls­brot. „Við munum þó halda ró okkar og fara yfir stöð­una eftir dag­inn,“ segir hann.

Vísir og Frétta­blaðið hafa ekki birt fréttir frá því fyrir klukkan 10 í morgun en það hefur RÚV aftur á móti gert. Í frétt RÚV um verk­fallið kemur fram að áhrif á starf­semi ruv.is séu tak­mörkuð þar sem stærstur hluti frétta­manna á frétta­stofu RÚV sé í Félagi frétta­manna en ekki Blaða­manna­fé­lag­inu.

Þrjár aðrar vinnu­stöðv­anir framundan ef ekki nást samn­ingar

Hjálmar hefur áður sagt að samn­ings­til­­boð SA hafi verið óvið­un­andi til þessa, og að kröfur blaða- og frétta­­manna séu sann­­gjarnar og sjálf­­sagð­­ar.

Aðrar þrjár vinnu­stöðv­anir eru skipu­lagðar næstu þrjá föst­u­daga og ná fyrstu þrjár ein­­göngu til net­miðla, ljós­­mynd­­ara og töku­­manna.

Hjálmar sagði í fjöl­pósti sem hann sendi starfs­mönnum á fjöl­miðlum sem fóru í verk­fall í dag að þau leggi alla áherslu á þetta fari vel fram og verði öllum til sóma þegar upp er stað­ið. „Vinnu­deilur geta verið erf­iðar þess vegna vöndum við okk­ur. Ég hef skrifað yfir­mönnum á rit­stjórnum í þrí­gang og lagt áherslu á þetta sjón­ar­mið okkar og á ekki von á öðru en allt fari vel fram. Verðið þið vör við eitt­hvað sem þið teljið að sé vafa­samt og geti verið verk­falls­brot skráið þið það hjá ykkur og til­kynnið félag­inu og við förum yfir það að lok­inni vinnu­stöðv­un.”

Blaða­menn fara sjaldn­ast heim þegar umsömdum vinnu­tíma líkur

Aðal­heiður Ámunda­dótt­ir, blaða­maður á Frétta­blað­inu, tjáir sig um verk­fallið í stöðu­upp­færslu á Face­book. „Fæst okkar fóru í blaða­mennsku fyrir pen­ing­inn heldur erum við ein margra stétta sem störfum af hug­sjón og höfum það mark­mið að gera sam­fé­lag­inu gagn. Þótt við höfum fjallað um kjara­bar­áttu allra ann­arra stétta og ættum að þekkja til, þá er lang­lund­ar­geð okkar gagn­vart eigin kjörum ótrú­lega mik­ið. Flestir blaða­menn fá greitt eftir taxta sem er breyt­ing frá fyrri tíð. Við höfum dreg­ist mjög aftur úr í launum og höfum ekki fengið leið­rétta þá skerð­ingu á launa­kjörum sem stéttin tók á sig eftir efna­hags­hrun­ið,“ skrifar hún.

Hún bendir á að eftir eitt ár í starfi fái blaða­maður með BA-­próf 400 þús­und krónur í laun á mán­uði sam­kvæmt taxta. „Við viljum hífa þá fjár­hæð upp í 442 þús­und eins og samið var um við Birt­ing og aðra miðla og við krefj­umst leið­rétt­ingar upp launa­töfl­una.“

Hún segir enn fremur að margar stéttir kalli nú eftir styttri vinnu­viku. Blaða­menn fari hins vegar sjaldn­ast heim þegar umsömdum vinnu­tíma líkur og hætti þeir ekki að vinna þótt heim sé kom­ið. „Mörg okkar vinna tugi yfir­vinnu­tíma í mán­uði sem við fáum aldrei greidda. Það tíðkast ekki. Stytt­ing vinnu­vik­unnar í til­viki okkar blaða­manna myndi þýða enn meira sjálf­boða­starf. Í stað­inn viljum við fá laun fyrir unnin störf. Þótt blaða­menn hafi fjallað um kjara­bar­áttu ann­arra stétta geta þeir ekki skrifað fréttir um eigin kjara­bar­áttu, enda í verk­falli. Við þiggjum hins vegar stuðn­ing sam­fé­lags­ins á sam­fé­lags­miðl­u­m.“

„Ótrú­legt að verða vitni að fram­gangi SA“

Blaða­manna­fé­lagið fékk í hádeg­inu í gær fregnir af dreifi­bréfi frá SA um fram­kvæmd verk­falls­ins. Í frétt BÍ um málið kemur fram að þess­ari túlkun á fram­kvæmd verk­falls hafi að minnsta kosti verið dreift á RÚV og Morg­un­blað­in­u.  

Þar komi meðal ann­ars fram sá skiln­ingur að verk­fallið nái ekki til starfa eða starfs­greina og sé ekki annað að skilja en að utan­fé­lags­fólk geti þá sinnt þeirri starf­semi sem verk­fallið nær til. Og sé því jafn­framt haldið fram að verk­takar megi vinna og ganga í störf fast­ráð­inna blaða­manna. 

Á vef BÍ má sjá túlkun SA:

• Verk­falls­boðun fyrir 8., 15. og 22. nóv­em­ber n.k. tekur til ljós­mynd­ara og töku­manna Árvak­urs hf., Rík­is­út­varps­ins ohf., Sýnar hf. og Torgs ehf. og þeirra blaða- og frétta­manna sem starfa hjá net­miðlum þeirra.
• SA árétta að það eru félags­menn Blaða­manna­fé­lags­ins á vef­miðlum sem leggja niður störf. Starfið sjálft fer ekki í verk­fall og vef­ur­inn lok­ast ekki. Verk­fall nær hvorki til félags­manna ann­arra stétt­ar­fé­laga eða ófé­lags­bund­inna starfs­manna vef­miðl­anna.
• Verk­fall nær ekki til starfa eða starfs­greina, ein­ungis þeirra félags­manna sem sinna til­teknum störfum og verk­falls­boðun nær til.
• Verk­fall nær til félags­manna þess stétt­ar­fé­lags sem boðar verk­fall, ekki ann­arra, sbr. m.a. dóma Félags­dóms í málum nr. 8/1944, 4/1987 og 11/1997.
• Félags­menn í öðrum stétt­ar­fé­lögum eiga að sinna störfum sínum eins og áður.
• Stjórn­endum er heim­ilt að ganga í störf starfs­manna í verk­falli, sbr. m.a. dóma Hæsta­réttar í málum nr. 151/1985, 287/1989 og 3/1992. Þeim sem hafa á hendi fram­kvæmda­stjórn fyr­ir­tækja er heim­ilt að ganga í störfin óháð félags­að­ild enda falla þeir utan gild­is­sviðs kjara­samn­inga og verk­falls­boðun nær þ.a.l. ekki til þeirra. Stjórn­endur ein­stakra þátta atvinnu­rekstrar er einnig heim­ilt að ganga í störfin standi þeir utan BÍ.
• Ef stjórn­andi fellur undir gild­is­svið kjara­samn­ings og er félags­bund­inn í stétt­ar­fé­lagi í verk­falli þá leggur hann niður störf eins og aðrir félags­menn.
• Útgef­endur þurfa að meta hvernig þeir nýta starfs­krafta félags­manna BÍ sem sinna öðrum störfum auk vef­miðla. Ef starf við vef­miðla er að fullu aðskilið frá öðrum störfum leggja þeir niður störf til­tek­inn hluta dags­ins og falla þá af launa­skrá. Ef starf á vef­miðli er sam­þætt öðrum störfum er umdeil­an­legt hvort verk­falls­boðun geti náð til þeirra. Útgef­endur munu þó ekki að sinni að gera athuga­semd við það að þeir blaða­menn leggi niður störf.

Hjálmar segir í frétt BÍ ótrú­legt að verða vitni að fram­gangi SA í þessu máli öllu. Bar­átta verka­lýðs­hreyf­ing­ar­innar frá því á síð­ustu öld hafi löngum snú­ist um það að verk­falls­rétt­ur­inn sé virt­ur. Knúið hafi verið fram að þegar farið er í verk­föll þá nái slík verk­föll til þeirrar starfa sem undir starfs­grein­ina heyra. Utan­fé­lags­fólk sé að sjálf­sögðu bundið af verk­föllum ann­ars væri vinnu­stöðvun til lít­ils.