Sam­fé­lag Namib­íu­manna í Banda­ríkj­unum vilja að íslensk stjórn­völd biðji namibísku þjóð­ina afsök­unar vegna Sam­herj­a­máls­ins og að þau láti Sam­herja „skila pen­ing­unum til namibísku þjóð­ar­inn­ar.“

Þetta kemur fram í yfir­lýs­ingu sem hóp­ur­inn afhenti Berg­dísi Ell­erts­dótt­ur, sendi­herra Íslands í Was­hington, fyrr í dag. Greint er frá fund­inum og yfir­lýs­ing­unni á face­book-­síðu sam­fé­lags Namib­íu­manna í Banda­ríkj­un­um.

Í yfir­lýs­ing­unni segir að hóp­ur­inn viti til þess að margir, sér­stak­lega Vest­ur­-­Evr­ópu­menn, haldi að spill­ing sé við­tekin venja í Afr­íku og sé jafn­vel í erfða­efni þeirra þjóða sem sé að finna í álf­unni. Síðan er vitnað í ummæli Bjarna Bene­dikts­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra og for­manns Sjálf­stæð­is­flokks­ins, í frétt á vef Guar­dian nokkrum dögum eftir að Sam­herj­a­málið var opin­berað þar sem haft var eftir Bjarna að spilltum stjórn­völdum í Namibíu sé hugs­an­lega um málið að kenna. „Veik rík­is­stjórn, spillt rík­is­stjórn í þessu landi. Sem virð­ist vera und­ir­liggj­andi vanda­mál sem við sjáum nún­a.“ 

Hóp­ur­inn seg­ist ekki vera sam­mála þess­ari full­yrð­ingu og hann hafi komið á fund sendi­herr­ans til að koma því á fram­færi. Namibíska þjóðin sé þvert á móti harð­dug­leg. Flestir lands­menn lifi þó í mik­illi fátækt og njóti ekki ávaxta af spilltum gjörðum fámenns hóps í land­in­u. 

Í yfir­lýs­ing­unni sam­fé­lags Namib­íu­manna í Banda­ríkj­unum segir að Sam­herji hafi ekki greitt skatta í Namibíu heldur þess í stað mútað sex ein­stak­lingum til að kom­ast að kvóta og svo haldið eftir hagn­að­inum fyrir sig sjálfa og Ísland. Spillt fram­ferði Sam­herja hafi rænt namibísku þjóð­inni tæki­fær­inu af því að njóta afrakst­urs af nýt­ingu nátt­úru­auð­linda í land­inu.

Mút­ur, pen­inga­þvætti og skatta­snið­ganga

Kveikur og Stundin greindu frá því í nóv­em­ber að ­Sam­herji lægi undir grun um að hafa greitt mútur til að tryggja aðgengi að ódýrum kvóta í Namib­íu. Auk þess hefur er grunur um að Sam­herji hafi stundað umfangs­­mikið pen­inga­þvætti og skatta­snið­­göngu. Málið byggir á frá­sögn upp­ljóstr­ar­ans Jóhann­esar Stef­áns­son­ar, sem starf­aði hjá Sam­herja í Namibíu og hefur sjálfur við­ur­kennt að hafa tekið þátt í umfangs­miklum lög­brotum fyr­ir­tæk­is­ins, og gríð­ar­legu magni af gögnum sem hann lét Wiki­leaks í té. Þau gögn eru nú aðgengi­leg á inter­net­inu. Al Jazeera sjón­varps­stöðin tók einnig þátt í opin­ber­un­inni og birti sinn hluta hennar í síð­ustu viku. 

Bern­hard Esau, fyrr­ver­andi sjá­v­­­ar­út­­­vegs­ráð­herra Namib­­íu, Sacky Shang­hala, fyrr­ver­andi dóms­­mála­ráð­herra Namib­­íu, og fjórir aðrir menn voru nýverið ákærðir fyrir að hafa þegið 103,6 millj­­ónir namibískra doll­­ara, jafn­­virði 860 millj­­óna íslenskra króna, í greiðslur fyrir að tryggja félögum tengdum Sam­herja eft­ir­­sóttan kvóta í land­in­u. 

Auk Shang­hala og Esau voru James Hatuikulipi, sem hætti sem stjórn­­­ar­­for­­maður namibísku rík­­is­út­­­gerð­­ar­innar Fis­hcor nýver­ið, Tam­son 'Fitty' Hatuikulipi, tengda­­sonur Esau, Ricardo Gusta­vo, sam­­starfs­­maður hans og Pius Mwa­telu­lo, sem einnig teng­ist Hatuikulipi fjöl­­skyld­u­­bönd­um, ákærð­ir. 

Sam­herj­a­málið er einnig til rann­sóknar í Nor­egi, þar sem fyr­ir­tækið hefur verið í banka­við­skiptum við DNB, og á Íslandi.