Sig­urður Ingi Jóhanns­son, sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráð­herra, hefur lagt fram frum­varp sem heim­ilar Vega­gerð­inni að gera samn­ing við einka­að­ila um sam­vinnu­verk­efni um ákveðnar sam­göngu­fram­kvæmd­ir. Þær fram­kvæmdir sem um ræðir eru Sunda­braut, tvö­földun Hval­fjarð­ar­ganga, Axar­vegur og fram­væmdir við hring­veg­inn á nokkrum stöð­um. Þeir eru norð­austan við Sel­foss og brú á Ölf­usá, um Horn­ar­fjarð­ar­fljót, um Mýr­dal og jarð­göng í Reyn­is­fjall­i. 

Í til­kynn­ingu frá ráðu­neyt­inu segir að mark­mið lag­anna sé að auka veru­lega fjár­magn til vega­fram­kvæmda og mæta mik­illi þörf fyrir fjár­fest­ingar í sam­göng­um, bæta umferð­ar­ör­yggi og stytta og bæta veg­teng­ingar milli byggða. „Áætlað er að sam­vinnu­verk­efnin geti skapað allt að 4.000 árs­verk. Und­ir­bún­ingur frum­varps­ins hefur staðið lengi og er í sam­ræmi við til­lögu að sam­göngu­á­ætlun fyrir tíma­bilið 2020-2034.“

Heim­ila að leggja á veggjöld

Lyk­il­at­riði í frum­varp­inu er að sam­kvæmt því verður heim­ilt að fjár­magna sam­vinnu­verk­efni að hluta eða öllu leyti með gjald­töku af umferð um mann­virki sem sam­vinnu­verk­efnið nær til. „Veggjöld geta í heild eða að hluta staðið straum af bygg­ing­ar­kostn­aði, við­haldi, rekstri, þróun og eðli­legum afrakstri af fjár­fest­ingu mann­virk­is. Gjald­taka vegna notk­unar til­tek­ins mann­virkis skal ekki hefj­ast fyrr en fram­kvæmd lýkur og opnað er fyrir almenna umferð. Gjald­taka fyrir hvert mann­virki skal ekki standa lengur en í 30 ár.“

Þá verður Vega­gerð­inni heim­ilt að fela einka­að­ilum með samn­ingi um sam­vinnu­verk­efni að taka gjald af umferð á samn­ings­tím­anum og að stofna sér­stakt félag, eða fela sér­stöku félagi í eigu rík­is­ins, það hlut­verk að sjá um gjald­töku, eftir atvikum sam­hliða því að ann­ast ein­staka þætti sam­vinnu­verk­efn­is.

Ráð­herra segir ávinn­ing vera marg­vís­legan

Sig­urður Ingi segir að það sé ljóst að jafn umfangs­miklar fram­kvæmd­ir, eins og sam­vinnu­verk­efnin boða, skapi mik­inn fjölda árs­verka, bæði hjá verk­tökum en ekki síður hjá ráð­gjöfum og hönn­uð­um. „Áætla má að í heild verði til á bil­inu 3.000-4.000 árs­verk. Þau mynda einnig sterkan hvata til nýsköp­unar sem getur lækkað kostnað og stytt fram­kvæmda­tíma.“

Hann segir að öll verk­efnin feli í sér stytt­ingu vega ásamt því að stuðla að bættu umferð­ar­ör­yggi. Veg­a­stytt­ing minnki ferða­tíma fólks, dragi úr flutn­ings­kostn­aði fyrir fyr­ir­tæki og minnki losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda og ann­arrar umferð­ar­tengdrar meng­un­ar.

„Sam­vinnu­verk­efnin bæt­ast við allar vega­fram­kvæmdir sem fjár­magn­aðar eru með hefð­bundnum hætti á fjár­lögum en í nýj­ustu sam­göngu­á­ætlun voru fram­lög aukin um fjóra millj­arða á ári næstu fimm árin miðað við fyrri áætl­an­ir,“ segir Sig­urður Ing­i.