Átján þingmenn Pírata, Flokks fólksins, Viðreisnar, Samfylkingarinnar og Vinstri grænna hafa lagt fram tillögu til þingsályktunar um að viðurkenna Anfal-herferðina sem þjóðarmorð á Kúrdum.
Fyrsti flutningsmaður er Lenya Rún Taha Karim, varaþingmaður Pírata. Þingmennirnir vilja að Alþingi viðurkenni Anfal-herferðina, sem átti sér stað á árunum 1986 til 1989, sem þjóðarmorð á Kúrdum og glæp gegn mannkyni.
Fram kemur í ályktuninni að hún hafi áður verið lögð fram á síðasta þingi en ekki hlotið afgreiðslu. Hún sé nú lögð fram að nýju óbreytt.
Ráðist inn á heimili Kúrda að nóttu til, heimilisfólkið dregið út og það sent í útrýmingarbúðir
Í greinargerð með ályktuninni segir að Sameinuðu þjóðirnar hefðu samþykkt árið 1948 að fordæma skyldi þjóðarmorð og refsa þeim sem þau fremja. Þjóðarmorð séu glæpur samkvæmt þjóðarétti og feli í sér kerfisbundna útrýmingu þjóðar eða þjóðarbrots.
„Í sáttmála Sameinuðu þjóðanna um ráðstafanir gegn og refsingar fyrir þjóðarmorð eru þau skilgreind sem refsiverður verknaður, framin í þeim tilgangi að útrýma með öllu eða að hluta þjóð, þjóðernishópi, kynstofni eða trúarflokki, með því að drepa einstaklinga úr viðkomandi hópi, skaða þá líkamlega eða andlega, þröngva viðkomandi hópi af ásetningi til þess að búa við lífsskilyrði sem miða að eyðingu hópsins eða hluta hans, beita þvingunaraðgerðum sem miða að því að koma í veg fyrir barnsfæðingar í hópnum eða flytja börn með valdi úr hópnum,“ segir í greinargerðinni.
Þá kemur fram að á árunum 1986 til 1989 hefðu á bilinu 100.000 til 180.000 verið Kúrdar teknir af lífi í Anfal-herferðinni sem framkvæmd var af Ba'ath flokknum í Írak undir stjórn Saddam Hussein. Anfal-herferðin hafi verið framkvæmd í átta stigum, þar sem meðal annars hafi verið ráðist inn á heimili Kúrda að nóttu til, heimilisfólkið dregið út og það sent í útrýmingarbúðir.
Enn verið að finna og grafa upp fjöldagrafir á víð og dreif um Suður-Kúrdistan
Greint er frá því að við hafi tekið ferli sem miðaði að því að skipta út þjóðflokki Kúrda alfarið fyrir fólk af arabískum uppruna í Suður-Kúrdistan. Samkvæmt Mannréttindavaktinni dóu á bilinu 50.000 til 100.000 Kúrdar á árunum 1986 til 1988, en kúrdískir embættismenn telja að hátt í 182.000 manns hafi týnt lífi. Hver sem endanleg tala er þá er enn verið að finna og grafa upp fjöldagrafir á víð og dreif um Suður-Kúrdistan, segir í tillögunni.
„Saddam Hussein réttlætti Anfal-herferðina á grundvelli túlkunar á 8. súru Kóransins um að Kúrdar væru í raun ekki alvöru múslimar heldur syndarar. Að taka nautgripi, peninga, kindur og kúrdískar konur frá heimilum var gert löglegt og réttlætt með vísan í 8. súru Kóransins.
Anfal-herferðin hefur enn mikil áhrif á stöðu Kúrda. Þúsundir Kúrda eru án heimilis og á flótta, fjölmörg börn ólust upp án foreldra og á munaðarleysingjahælum, þorp og landsvæði voru þurrkuð út og enn er verið að vinna að því byggja þau aftur upp, samtímis því sem líkamsleifar fleiri fórnarlamba finnast enn,“ segir í greinargerðinni.
Dæmdur til dauða en ekki fyrir þátt sinn í Anfal-herferðinni
Bent er á að Saddam Hussein hafi verið dæmdur til dauða en ekki fyrir þátt sinn í Anfal-herferðinni. „Margir Kúrdar gera enn kröfu um að réttlætinu verði fullnægt í ljósi þess að Hussein hlaut ekki dóm fyrir þátt sinn í Anfal-herferðinni.
Ba'ath-flokkurinn var lagður niður og kúrdísk uppreisn gegn honum árið 1991 leiddi af sér kúrdíska ríkisstjórn í Suður-Kúrdistan árið 1992. Meðlimir Ba'ath-flokksins voru útskúfaðir úr kúrdískum bæjum og þorpum þar til ársins 1996. Eftirlifendum Anfal-herferðarinnar og þeim sem náðu að flýja útrýmingarbúðir hefur verið boðið aftur til Kúrdistan til að bera vitni gegn sakborningum í réttarhöldum.“
Viðurkenning og fordæming á verknaðinum mikilvægt skref
Að lokum segir í greinargerðinni að Bretland, Svíþjóð, Noregur og Suður-Kórea hafi þegar viðurkennt Anfal-herferðina sem þjóðarmorð. Áframhaldandi viðurkenning og fordæming á verknaðinum sé mikilvægt skref í skilningi alþjóðalaga til að tryggja þeim sem lifðu hörmungarnar af aðgang að ferlum sem miða að uppgjöri og réttlæti, en dæmi frá Bosníu og Hersegóvínu, Rúanda og víðar hafi sýnt að alþjóðleg viðurkenning á þjóðarmorðum getur verið lykillinn að því að réttlætisferli hefjist.
„Þótt atburðirnir séu nær okkur í tíma en til að mynda helförin eða þjóðarmorð Tyrkja á Armenum, þá er mikilvægi viðurkenningar nú enn meira í ljósi viðvarandi skerðingar á mannréttindum Kúrda í Tyrklandi, Írak, Sýrlandi og víðar, áframhaldandi flóttamannastöðu tugþúsunda Kúrda, þáttar Kúrda í niðurfalli Daesh- samtakanna (ISIS), og ekki hvað síst viðleitni Kúrda til þess að fá Kúrdistan viðurkennt sem sjálfstætt ríki þeirra,“ segir að lokum í greinargerð þingsályktunartillögunnar.
