ASÍ sendi bréf á peningastefnunefnd og varaði við stórfelldum vaxtahækkunum

Forseti ASÍ segir að hækkun vaxta muni hafa í för með sér hreina kjaraskerðingu almennings. Peningastefnunefnd Seðlabankans kynnir vaxtaákvörðun á morgun. Greiningaraðilar spá 0,75 prósentustiga hækkun.

Drífa Snædal, forseti ASÍ.
Drífa Snædal, forseti ASÍ.
Auglýsing

Drífa Snædal, for­seti Alþýðu­sam­bands ÍSlands (ASÍ), hefur sent bréf á alla þá sem sitja í pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands þar sem hún varar við því að nefndin ráð­ist í stór­felldar vaxta­hækk­anir til að bregð­ast við auk­inni verð­bólgu. Pen­inga­stefnu­nefndin mun til­kynna um vaxta­á­kvörðun sína á morg­un, en grein­ing­ar­deildir tveggja stærstu banka lands­ins, Lands­bank­ans og Íslands­banka, spá því að stýri­vextir verði hækk­aðir um 0,75 pró­sentu­stig. Gangi sú spá eftir munu stýri­vextir verða 2,75 pró­sent og hafa þá hækkað um tvö pró­sentu­stig frá því í maí í fyrra. Stýri­vextir á Íslandi yrðu þá með þeim hæstu í Evr­ópu. Einu löndin sem eru hluti af Evr­ópska efna­hags­svæð­inu sem eru með hætti stýri­vexti en það eru Ung­verja­land (2,9 pró­sent) og Tékk­land (4,5 pró­sent).

Í bréf­inu er nefndin hvött til þess að huga að öðrum stjórn­tækjum Seðla­bank­ans í bar­áttu sinni við verð­bólgu, sem mælist nú 5,7 pró­sent. Helsta ástæða þess að inn­lend verð­bólga hefur auk­ist er hækk­andi fast­eigna­verð, sem hækk­aði um meira en 15 pró­sent á síð­asta ári. 

Auglýsing
Drífa segir að vaxta­hækk­un muni hafa í för með sér hreina kjara­skerð­ingu almenn­ings. „Skarpar vaxta­hækk­anir hafa þegar þrengt að heim­ilum lands­ins. Stór fjöldi lán­tak­enda hefur fært sig yfir í óverð­tryggð lán, bæði vegna hag­stæð­ari kjara og fyrir beina og óbeina hvatn­ingu bæði stjórn­valda og Seðla­banka­stjóra. Þannig sagð­ist Seðla­banka­stjóri í maí 2020 von­ast til að vextir myndu hald­ast lágir á Íslandi og í ágúst sl. spáði hann nýju fram­fara­skeiði þar sem minni þörf yrði á vaxta­hækk­un­um. Fyrstu kaup­endur eru í sér­stak­lega við­kvæmri stöðu en þeir hafa farið inn á fast­eigna­markað við hátt raun­verð og lága vexti. Ekki er hægt að halda því fram að kaup­endur hafi tekið rangar ákvarð­anir enda voru val­kost­irnir nán­ast engir í ljósi hús­næð­is­skorts. Við þær aðstæður sem uppi eru er ekki ein­sýnt að hækkun vaxta ein og sér dragi úr verð­bólgu. Áhrifin gætu allt eins orðið öfug.“

Hún segir það hafi verið mis­tök að grípa ekki fyrr til þjóð­hags­var­úð­ar­tækja til að hægja á eft­ir­spurn eftir hús­næði.

Seðla­bank­inn beitti slíkum stjórn­tækjum í fyrra þegar pen­inga­stefnu­nefnd ákvað að lækka hámark veð­­setn­ing­­ar­hlut­­falls hús­næð­is­lána úr 85 pró­­sentum í 80 pró­­sent, auk þess sem greiðslu­­byrði hús­næð­is­lána ætti almennt að tak­­markast við 35 pró­­sent. Þar að auki hækk­­aði nefndin svo­­kall­aðan sveiflu­­jöfn­un­­ar­auka á fjár­­­mála­­fyr­ir­tæki, sem dregur úr skuld­­setn­ingu þeirra.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiInnlent