"Það sem meginmáli skiptir er að með bréfi ríkisstjórnarinnar hefur endapunkturinn verið settur aftan við umsóknarferli sem gangsett var án þess að fullur hugur fylgdi máli og nýtur ekki meirihluta stuðnings á Alþingi. Lýðræðislegt umboð og stjórnskipulegar heimildir ríkisstjórnarinnar eru hafnar yfir vafa og byggja á stefnu sem öllum hafa lengi verið ljósar, jafnt utanríkismálanefnd sem öðrum." Þetta segir Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.
Þingsályktunartillögur ekki lagalega bindandi
Greinin fjallar að mestu um bréf sem stjórnarandstöðuflokkarnir sendu sameiginlega til Evrópusambandsins í kjölfar þeirrar ákvörðunar ríkisstjórnar Íslands að slíta umsóknarferli Íslands að sambandinu. Gunnar Bragi segir að í bréfinu sé látið í veðri vaka að sú þingsályktunartillaga um að sækja um Evrópusambandsaðild, frá 16. júlí 2009, lýsi ríkjandi stöðu Alþingis og hafa einhvers konar lagagildi sem ríkisstjórn sé óheimilt að víkja frá. "Ekkert er fjær sanni. Þessi ályktun var samþykkt að frumkvæði þeirrar ríkisstjórnar sem þá sat og fól í sér pólitíska stuðningsyfirlýsingu við þau áform hennar að sækja um aðild að Evrópusambandinu. Áhrif ályktunarinnar voru því fyrst og fremst pólitísks eðlis en ekki lagalegs. Í ljósi þess hvaðan frumkvæðið kom er ekki örgrannt um að tilgangurinn hafi öðru fremur verið að þétta eigin raðir, en dugði þó ekki til."
Áhrif ályktunarinnar voru því fyrst og fremst pólitísks eðlis en ekki lagalegs. Í ljósi þess hvaðan frumkvæðið kom er ekki örgrannt um að tilgangurinn hafi öðru fremur verið að þétta eigin raðir, en dugði þó ekki til.
Þingsályktunartillögur hafi ekki lagalega bindandi áhrif, einugis pólitísk. "Að þessu athuguðu hefur ESB-þingsályktunin frá 2009 eingöngu pólitíska þýðingu en ekki lagalega. Sá meirihluti sem að henni stóð og þau stefnumál sem hann stóð fyrir féll í kosningunum 2013. Sú ríkisstjórn sem þá tók við verður ekki knúin til að fylgja eftir þeim ályktunum sem fyrri ríkisstjórn fékk samþykktar í tíð meirihluta sem er ekki lengur fyrir hendi. Það samræmist ekki lýðræðislegum stjórnarháttum ef hún væri bundin af að fylgja eftir stefnumálum fyrri ríkisstjórnar. Áhrif ESB-ályktunarinnar eru því þau sömu og áhrif ríkisstjórnarinnar sem að henni stóð, þau fjöruðu út um leið og þeim var hafnað af kjósendum. Það er tímabært að fulltrúar minnihlutans átti sig á þessum leikreglum lýðræðisins og virði þær í stað þess að slá ryki í augu almennings og alþjóðastofnunar á þann hátt sem bréf þeirra er til marks um."
Um sjö þúsund manns mættu á mótmæli gegn ákvörðun ríkisstjórnarinnar að slíta viðræðum við Evrópusambandið sem fram fóru á Austurvelli í gær.
Búið að hafa samráð við utanríkismálanefnd
Gunnar Bragi og ríkisstjórnin hafa verið harðlega gagnrýnd fyrir að hafa ekkert samráð við utanríkismálanefnd, en slíkt samráð er lögbundið ef um meiriháttar ákvörðun um utanríkismál Íslands er um að ræða.
Gunnar Bragi segir hins vegar að margoft hafi verið haft samráð við utanríkismálanefnd áður um þessi mál. Evrópumálin hafi verið margrædd á þeim vettvangi og óþarfi að leggja ákvörðun ríkisstjórnarinnar fyrir nefndina aftur. "ð því gefnu að meðferð umsóknar um aðild að Evrópusambandinu teljist meiriháttar utanríkismál þrátt fyrir að hafa legið í láginni síðan fyrri ríkisstjórn stöðvaði aðildarferlið fyrir rúmum tveimur árum, hefur afstaða ríkisstjórnarinnar til umsóknarinnar verið öllum ljós. Hún hefur margoft verið rædd í utanríkismálanefnd, þ. á m. þegar hléi fyrri ríkisstjórnar var fram haldið, þegar samninganefndin og -hóparnir voru leystir frá störfum, þegar framkvæmdastjórnin féll frá samningsbundum fégreiðslum til ýmissa aðlögunarverkefna (IPA-styrkir) og nú síðast þegar þingsályktunartillaga um að draga aðildarumsóknina til baka var til meðferðar á síðasta þingi. Það er því fjarri öllu lagi að halda því fram að sú afstaða sem nú hefur verið áréttuð við framkvæmdastjórn og ráð ESB hafi ekki verið rædd við utanríkismálanefnd. Bréfið felur eingöngu í sér aðra útfærslu á þeim áformum sem í þingsályktunartillögunni voru fólgin. Málið hefur margoft verið til umræðu í utanríkismálanefnd og samráðsskylda samkvæmt þingskapalögum er því að fullu uppfyllt.".
