Írska lággjalda­flug­fé­lagið Ryanair tap­aði fyrir nokkrum dögum dóms­máli fyrir dönskum vinnu­rétt­ar­dóm­stóli. Dóms­málið sner­ist um það hvort dönskum flug­valla­starfs­mönnum væri heim­ilt að efna til vinnu­stöðv­unar í því skyni að neyða Ryanair til að fylgja dönskum lögum um kaup og kjör. Þetta er í fyrsta sinn sem Ryanair tapar slíku máli, stjórn­endur þess voru mjög ósáttir við nið­ur­stöð­una og hyggj­ast fara með málið fyrir dóm­stól Evr­ópu­sam­bands­ins.

Ryanair hóf fyrir nokkrum mán­uðum áætl­un­ar­flug milli Kaup­manna­hafnar og nokk­urra borga innan Evr­ópu. Félagið var þó ekki alls ókunn­ugt dönskum aðstæðum því fyrir fimm árum byrj­aði það áætl­un­ar­flug milli Billund og vin­sælla ferða­manna­staða á Ítalíu og Spáni og einnig til Ung­verja­lands. Í Billund var Ryanair tekið opnum örm­um, sem þýddi aukin umsvif og fleiri störf á flug­vell­in­um. Ryanair setti þar upp svo­kall­aða starfs­stöð, en í því felst að félagið sjálft er með til­tekna starf­semi á vell­in­um, en kaupir ekki alla þjón­ustu af öðr­um.

Ein vél í eigu félags­ins er með Billund sem heima­höfn, byrjar og endar sínar ferðir þar. Danska alþýðu­sam­bandið benti á sínum tíma á að með slíku fyr­ir­komu­lagi ætti að greiða sam­kvæmt dönskum kjara­samn­ingum en í Billund vógu hags­mun­irnir af starf­semi Ryanir hærra og þar við sat. Starfs­fólk Ryanair í Dan­mörku var ekki ráðið sam­kvæmt dönskum kjara­samn­ing­um, það er sama fyr­ir­komu­lagið og flug­fé­lagið hefur haft víða um lönd. Rök Ryanair hafa ætíð verið þau sömu, félagið sé írskt, skráð á Írlandi og beri þarafleið­andi engin skylda til að hlíta lögum og reglum um kaup og kjör í þeim löndum sem félagið flýgur til og hefur aðra starf­semi. Þetta hefur Ryanair tekist, þangað til núna.

Starfs­stöðin Kaup­manna­höfn  

Síð­ast­liðið haust greindu stjórn­endur Ryanair frá því að félagið myndi í mars á þessu ári hefja áætl­un­ar­flug milli Kaup­manna­hafnar og þriggja borga í Evr­ópu (London, Mílanó og Var­sjár) og fljót­lega myndu margir fleiri staðir bæt­ast við. Þessi tíð­indi mælt­ust almennt vel fyrir en þegar til­kynnt var að Ryanair hyggð­ist jafn­framt opna starfs­stöð á Kastrup var annað upp á ten­ingn­um.

Ein­manna far­þegi á gangi á Kastr­up-flug­velli. Mynd: EPA

Þegar að því kom að áætl­un­ar­flugið skyldi hefjast, og starfs­stöðin var opnuð greip starfs­fólk á flug­vell­inum til aðgerða. Brott­för í fyrsta áætl­un­ar­flug­inu tafð­ist um marga klukku­tíma og ljóst að dönsku laun­þega­sam­tökin ætl­uðu ekki að láta Ryanair ráða ferð­inni. For­stjóri Ryanair var sjálfur á staðnum og kvaðst undr­andi á við­brögðum Dana, yfir­leitt tæki fólk tveim höndum þeim tæki­færum sem byð­ust til að ferð­ast ódýrt.

Í Dan­mörku gilda danskir kjara­samn­ing­ar, punktur og basta, sögðu verka­lýðs­leið­tog­arn­ir. For­stjóri flug­fé­lags­ins til­kynnti að þar á bæ hefðu menn ekki sagt sitt síð­asta orð, félagið myndi leita réttar síns fyrir dóm­stól­um.

Borg­ar­yf­ir­völd snið­ganga Ryanair

Eftir að ljóst var að flug­fé­lagið ætl­aði sér í hart til­kynnti yfir­borg­ar­stjóri Kaup­manna­hafnar að starfs­fólk borg­ar­innar myndi ekki fljúga með Ryanair þegar það ferð­að­ist vegna vinn­unn­ar. Mörg önnur bæj­ar­fé­lög fylgdu í kjöl­farið og nú eru sam­tals 22 sveit­ar­fé­lög sem snið­ganga félag­ið. Mörg sveit­ar­fé­lög á Jót­landi hafa ekki fylgt sömu stefnu og í Jót­land­s­póst­inum var haft eftir jóskum sveit­ar­stjórn­ar­manni að slíkt stæði ekki til.

Í Dan­mörku gilda dönsk lög og danskir kjara­samn­ingar

„Úr­skurður danska vinnu­rétt­ar­dóm­stóls­ins fyrir nokkrum dögum var okkur mikil von­brigði og við erum mjög ósáttir við nið­ur­stöð­una,“ sagði Mich­ael O’Le­ary for­stjóri Ryanair á frétta­manna­fundi í Kaup­manna­höfn þegar dóm­ur­inn hafði verið kveð­inn upp.

Danskir frétta­menn voru mjög aðgangs­harðir við for­stjór­ann sem neit­aði algjör­lega að upp­lýsa um kaup og kjör starfs­fólks. Nefndi tölur en var ekki til­bú­inn til að leggja fram gögn máli sínu til stuðn­ings. Benti frétta­mönnum á að tala við starfs­fólkið en var þá minntur á að því er bann­að, að við­lögðum brott­rekstri, að tala við fjöl­miðla.

Hinn lit­ríki og umdeildi for­stjóri Ryana­ir, Mich­ael O’Le­ary, á blaða­manna­fundi með dönskum frétta­mönn­um. Mynd: EPA

Loka starfs­stöð­inni í Kaup­manna­höfn og kannski líka í Billund

Á áður­nefndum frétta­manna­fundi til­kynnti Mich­ael O’Le­ary for­stjóri að Ryanair myndi loka starfs­stöð sinni í Kaup­manna­höfn og gaf í skyn að kannski yrði það líka gert í Billund. Hann sagði jafn­framt að áætl­un­ar­flug félags­ins til Dan­merkur yrði eins og búið væri að til­kynna og í lok árs­ins flýgur Ryanair til að minnsta kosti þrettán áfanga­staða frá Kaup­manna­höfn og fjög­urra frá Billund.

For­dæmið

Þótt Mich­ael O’Le­ary for­stjóri nefndi það ekki eru áhyggjur hans og félags­ins ekki bundnar við þennan nýja dóm vinnu­rétt­ar­dóm­stóls­ins í Kaup­manna­höfn, það hangir nefni­lega margt fleira á spýt­unni. Félagið er með um fimm­tíu starfs­stöðvar í Evr­ópu og þar gæti dómur danska vinnu­rétt­ar­dóm­stóls­ins því haft for­dæm­is­gildi.

Þetta veit for­stjór­inn mæta­vel. Það verður því fróð­legt að fylgjst með fram­hald­inu og hvernig dóm­stóll Evr­ópu­sam­bands­ins tekur á mál­inu komi það til kasta hans.