Lög­reglan í Malmö í Sví­þjóð vill að eft­ir­lit við Eyr­ar­sunds­brúna, milli Dan­merkur og Sví­þjóðar verði stór­auk­ið. Ástæðan er vopna­smygl frá Dan­mörku og yfir sund­ið. „Viljum ekki vera Chicago Norð­urs­ins,“ segir aðstoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjónn í Mal­mö.

Borgin Malmö við Eyr­ar­sund, gegnt Kaup­manna­höfn, er þriðja stærsta borg Sví­þjóð­ar, íbú­arnir um 300 þús­und tals­ins. Borg­ar­búar eiga upp­runa í 177 löndum um ver­öld víða og um það bil 30 pró­sent þeirra eru fæddir í löndum utan Sví­þjóð­ar. Fjöl­menn­astir „að­komu­manna“ eru Írakar, Dan­ir, fólk frá fyrrum Júgóslavíu og Pól­verj­ar. Rúm 15 pró­sent borg­ar­búa eru án atvinnu og hlut­fall atvinnu­lausra hvergi hærra í land­inu, lands­með­al­talið er 8.5 pró­sent.

Ekki verður með sanni sagt að í þess­ari þriðju stærstu borg Sví­þjóðar lifi allir í sátt og sam­lyndi. Öðru nær. Á und­an­förnum árum hefur morð­um, skotárásum, ránum og lík­ams­árásum fjölgað mikið og á allra síð­ustu mán­uðum hafa fjöl­margar sprengjur sprungið í borg­inni.

Glæpa- og inn­flytj­enda­klíkur

Malmö skipt­ist í 10 hverfi. Eitt þeirra er Ros­engaar­den þar sem um 24 þús­und manns búa. Um 86 pró­sent þeirra eru af erlendum upp­runa, þar af eru 60 pró­sent fædd utan Sví­þjóð­ar. Þriðj­ungur íbúa Ros­engaar­den er yngri en 18 ára og 15 pró­sent pró­sent þess­ara ung­menna hafa hlotið dóm, margir fleiri en einn eða tvo. Hvergi í Sví­þjóð er hlut­fall ungra afbrota­manna jafn hátt. Átök hópa ung­menna, af ólíkum upp­runa eru algeng í Ros­engaar­den hverf­inu, iðu­lega af litlu til­efni.

Önnur skýr­ing á ástand­inu í borg­inni er rakin til þess að þar hafa margar glæpaklíkur (rokk­ar­ar) aðsetur og hefur fjölgað á und­an­förnum árum. Klíkur þess­ar, að minnsta kosti sumar þeirra, eru í tengslum við Vít­isengla, Bandidos, Black Cobra og fleiri slíkar sem hafa aðsetur í Kaup­manna­höfn. Milli þess­ara hópa kemur iðu­lega til átaka, þar sem hnífar og byssur eru dregin úr slíðr­um.

Lög­reglan hefur lokað aug­unum fyrir vand­anum

Tobias Bark­man blaða­maður á Sydsvenska Dag­bla­det og einn höf­unda bók­ar­innar „Ma­fi­akrig“ sem fjallar um glæpaklíkur í Malmö segir að lög­reglan hafi árum saman leitt hjá sér sívax­andi glæp­a­starf­semi í borg­inni. Sú starf­semi teng­ist ekki síst verslun með eit­ur­lyf.

Tölur sýna að sænsku lög­regl­unni, ekki síst í Malmö verður sjaldn­ast mikið ágengt við að upp­lýsa glæpi. Það gildir jafnt um morð, ofbeldi, rán og vopnuð átök.

Malmö er hliðið að Sví­þjóð og það hlið er galopið

Sænska lög­reglan telur að ein helsta skýr­ing á ástand­inu í Malmö sé sú að þangað flæði, óhindrað og í stórum stíl, vopn sem komi víðs­vegar að úr Evr­ópu í gegnum Kaup­manna­höfn. Nán­ast ekk­ert eft­ir­lit sé með umferð­inni um Eyr­ar­sunds­brúna og um landa­mærin milli Sví­þjóðar og Dan­merk­ur.

Í júní síð­ast­liðnum fóru rúm­lega 660 þús­und öku­tæki um Eyr­ar­sunds­brúna. Sára­lítið er fylgst með almennri umferð einka­bíla, ef frá eru talin gjald­hliðin sem eru Sví­þjóð­ar­megin sunds­ins. Af þessum fjölda voru 24 þús­und vöru­bílar en þeir fara nær allir gegnum toll­eft­ir­lit við gjald­hlið­in. Um það bil 30 þús­und manns fara yfir sundið dag­lega vegna vinnu, margir þeirra akandi í eigin bíl.

Á síð­asta ári lagði sænska lög­reglan hald á 71 skot­vopn við Eyr­ar­sunds­brúna og í Mal­mö. Mats Karls­son aðstoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjónn í Malmö segir að þetta sé aðeins brot af þeim fjölda vopna sem komi frá Dan­mörku til Malmö á hverju ári. Hann seg­ist jafn­framt hand­viss um að flutn­ingur vopna til Sví­þjóðar yfir Eyr­ar­sunds­brúna fari vax­andi en einnig ber­ist fjöldi vopna með póst­in­um, einkum frá Serbíu og öðrum ríkjum fyrrum Júgóslavíu.

Sænska lög­reglan telur að hún nái aðeins að kom­ast yfir mjög lít­inn hluta þeirra vopna sem smyglað er til Malmö á ári hverju. Mynd: EPA

Ekki hægt að stoppa hvern ein­asta bíl

Það segir sig sjálft að úti­lokað er að stöðva og skoða hvern ein­asta bíl sem ekur yfir brúna. Slíkt myndi kosta offjár og miklar taf­ir. Þarna yrði því að koma til ann­ars konar eft­ir­lit. Gerd Battrup lektor við Sydd­ansk Uni­versitet, sem hefur um ára­bil rann­sakað landamæra­gæslu og sam­vinnu lög­reglu óháð landa­mærum, segir að sam­starf dönsku og þýsku lög­regl­unnar sé gott dæmi um slíka sam­vinn­u. Ein­hverra hluta vegna hafi ekki tek­ist að koma á nánu sam­starfi dönsku og sænsku lög­regl­unn­ar. Sam­starf vopna­smyglar­anna beggja vegna Eyr­ar­sunds sé bæði meira og nán­ara en sam­starf lög­regl­unn­ar.

Finn Lauritzen sem er fram­kvæmda­stjóri Eyr­ar­sunds­nefnd­ar­inn­ar, sem vinnur að auk­inni sam­vinnu á Eyr­ar­sunds­svæð­inu, tekur í sama streng. Hann segir að sú mynd sem dregin sé upp í sjón­varps­mynda­flokknum „Brúnn­i,“ þar sem danska og sænska lög­reglan vinna náið sam­an, sé því miður víðs fjarri raun­veru­leik­an­um. Tals­maður dönsku lög­regl­unnar segir hins­vegar að lög­regla beggja vegna sunds vinni náið saman en auð­vitað megi alltaf gera bet­ur.

Tor­mod Christen­sen aðstoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjónn hjá rann­sókn­ar­deild dönsku lög­regl­unnar segir að þar á bæ sé fylgst grannt með ástand­inu í Mal­mö. Danska lög­reglan muni gera allt sem í hennar valdi standi til að hindra að sú alda glæpa og ofbeldis sem íbúar Malmö hafi fengið að kynn­ast ber­ist yfir sund­ið. Í Malmö er tónn­inn í svip­uðum dúr. „Við munum gera allt sem við getum til að breyta ástand­inu til hins betra og koma í veg fyrir að Malmö verði mið­stöð glæpa­manna. Malmö má ekki verða Chicago Norð­urs­ins,” sagði Mats Karls­son aðstoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjónn.