Seðla­banki Sviss kom mörgum í opna skjöldu í morgun með því að hætta að tengja gengi sviss­neska frank­ans við evr­una og lækka stýri­vexti enn frek­ar. Stýri­vext­irnir voru lækk­aðir um 0,5 pró­sent, og eru nú -0,75 pró­sent.

Und­an­farin ár hefur frank­inn verið tengdur við evr­una, þannig að gengi frank­ans sé alltaf 1,2 sinnum hærra en evra.  Lækk­andi gengi evr­unnar und­an­farið hefur haft það í för með sér að búist var við því að á end­anum þyrfti Sviss að hætta að tengja frank­ann við evr­una. Það er hins vegar aðeins mán­uður síðan bank­inn sagð­ist ætla að halda sig við fast­geng­is­stefn­una og því kom tíma­setn­ingin á til­kynn­ing­unni í morgun mörgum á óvart.

Í til­kynn­ing­unni frá sviss­neska seðla­bank­anum kemur fram að fast­gengi hafi verið tekið í notkun þegar mikil óvissa ríkti á fjár­mála­mörk­uðum og að það hafi komið í veg fyrir miklar hremm­ingar sviss­neska hag­kerf­is­ins. Gengið hafi þá verið mjög yfir­verð­lagt, en gripið var til aðgerð­anna í sept­em­ber 2011. „Þótt gengi sviss­neska frank­ans sé ennþá hátt þá hefur yfir­verð­lagn­ingin minnkað frá því að við kynntum lág­marks­geng­ið. Hag­kerfið gat nýtt sér þetta tíma­bil til þess að venj­ast nýjum aðstæð­u­m,“ segir í til­kynn­ing­unni.

Í til­kynn­ing­unni kemur einnig fram að nýlega hafi breyt­ingar orðið á pen­inga­mála­stefnum stærstu gjald­miðla­svæð­anna og búast megi við því að það auk­ist á næst­unni. Evran hafi veikst tals­vert gagn­vart Banda­ríkja­dal og það hafi haft sömu áhrif á gengi frank­ans gegn Banda­ríkja­dal. Í þessum aðstæðum sé ekki hægt að rétt­læta fast­geng­is­stefnu leng­ur.

Þar er átt við aðgerðir sem búist er við að Evr­ópu­sam­bandið ráð­ist í í næstu viku til þess að örva hag­kerfið á evru­svæð­inu. Meðal ann­ars er búist við því að til­kynnt verði um stór­tæk kaup á rík­is­skulda­bréf­um. Aðgerð­irnar eru taldar verða virði einnar trilljónar evra. Margir búast við því að þá muni gengi evr­unnar lækka enn frek­ar.

Dýfur á mörk­uðum

Hluta­bréfa­mark­aðir í Evr­ópu hrundu í kjöl­far til­kynn­ing­ar­inn­ar, en náðu flestir jafn­vægi á ný fyrir lok­un. Und­an­tekn­ingin frá því var sviss­neski mark­að­ur­inn sem tók stærstu dýfu sína í 25 ár. SMI vísi­talan hafði lækkað um 8,67 pró­sent við lok dags­ins.

Úra­fram­leið­and­inn Swatch lækk­aði um 15 pró­sent á mörk­uðum og í við­tali við BBC líkti fram­kvæmda­stjóri félags­ins, Nick Hayek, ákvörðun seðla­bank­ans við flóð­bylgju sem hefði skollið á sviss­nesku efna­hags­lífi.

Þegar til­kynnt hafði verið um aðgerðir seðla­bank­ans í morgun hrundi evran um tæp­lega 30 pró­sent gagn­vart frank­anum en náði sér svo aðeins á strik. Lækk­unin nemur nú 13 pró­sent­um. Breyt­ingin á gengi frank­ans gagn­vart íslensku krón­unni var 15,30 pró­sent, í gær var gengið 127,770 en í lok dags­ins í dag var það orðið 147,320, sam­kvæmt Seðla­banka Íslands.