Þau verk­efni sem Ill­ugi Gunn­ars­son, mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, vann fyrir Orku Energy, voru öll erlend­is. Hann kom ekki að kaupum félags­ins á Enex-Kína af Orku­veitu Reykja­víkur og Geysi Green Energy né að kaupum þess á Iceland Amer­ica Energy og fjórð­ungs­hlut Orku­veitu Reykja­víkur í Envent Hold­ing af Orku­veitu Reykja­víkur á árinu 2011. Þetta kemur fram í svari aðstoð­ar­manns Ill­uga við fyr­ir­spurn Kjarn­ans um vinnu ráð­herr­ans fyrir Orku Energy.

Á meðal þess sem spurt var um í fyr­ir­spurn­inni var hvað Ill­ugi fékk greitt fyrir störf sín fyrir félag­ið. Í svari Sig­ríður Hall­gríms­dótt­ur, aðstoð­ar­manns Ill­uga, er þeirri spurn­ingu ekki svarað en sagt að hægt sé að skoða „tekjur þing­manna og margra ann­arra í opin­berum gögn­um“.

Fyr­ir­spurn Kjarn­ans var send 29. apríl síð­ast­lið­inn og svar barst við henni í dag, 12. maí, eftir ítrek­anir eftir svör­um. Fyr­ir­spurnin var í formi fimm spurn­inga um aðkomu Ill­uga að við­skiptum Orku Energy og fjár­hags­lega hags­muni hans af störfum fyrir félag­ið.

Starf­aði sem ráð­gjafi

Illugi starf­aði sem ráð­gjafi hjá Orku Energy á árinu 2011 á meðan að hann var í leyfi frá þing­störfum vegna rann­sóknar á starf­semi pen­inga­mark­aðs­sjóðs­ins Sjóðs 9 hjá Glitni, en Ill­ugi sat í stjórn sjóðs­ins fyrir hrun.

Eftir að Ill­ugi varð mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra eftir kosn­ing­arnar vorið 2013 hefur hann verið við­staddur við­burði þar sem Orka Energy á við­skipta­lega hags­muni und­ir.  Í des­em­ber 2013 var hann við­staddur þegar Orka Energy skrif­aði undir sam­starfs­samn­ing við kín­verska hér­aðið Xianyang og Sin­opec Star Petr­o­leum um þróun á jarð­varma­nýt­ingu og frek­ari útþennslu á hit­un­ar­kerfum í Xianyang. Und­ir­ritun samn­ings­ins fór fram á Íslandi. Fyrir hönd Orku Energy und­ir­rit­aði Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður félags­ins, sam­komu­lag­ið.

. Í des­em­ber 2013 var Ill­ugi Gunn­ars­son, mennta- og menn­inga­mála­ráð­herra, við­staddur þegar Orka Energy skrif­aði undir sam­starfs­samn­ing við kín­verska hér­aðið Xianyang og Sin­opec Star Petr­o­leum um þróun á jarð­varma­nýt­ingu og frek­ari útþennslu á hit­un­ar­kerfum í Xianyang. Und­ir­ritun samn­ings­ins fór fram á Íslandi. Fyrir hönd Orku Energy und­ir­rit­aði Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður félags­ins, sam­komu­lag­ið. Mynd: Orka­energy.com

Ill­ugi heim­sótti svo Kína í lok mars síð­ast­lið­ins. Á meðal þeirra sem voru með í för í þess­ari ferð ráð­herr­ans til Kína voru fimm full­trúar Orka Energy. Einn þeirra var Haukur Harð­ar­son, stjórn­ar­for­maður Orku Energy. Á öðrum degi heim­sóknar sinn­ar, þann 22. mars, kynnti hann sér jarð­varma­verk­efni í Xionx­ian hér­að­i, sem unnin eru af SGEG, sem Orka Energy China á 49 pró­sent hlut í.

Þann 25. mars hitti Ill­ugi Fu Chengyu, stjórn­ar­for­mann Sin­opec. Sam­kvæmt dag­skrá ferðar ráð­herr­ans, sem Hring­braut hefur birt opin­ber­lega, tóku fimm aðilar utan Ill­uga þátt í fund­inum með Fu Chengyu. Þrír þeirra voru íslenskir emb­ætt­is­menn. Hinir tveir voru frá Orku Energy. Annar þeirra var Haukur Harð­ar­son.

"Nokkur fjár­hags­leg áföll"

Eftir Kína­ferð­ina hófu fjöl­miðlar að spyrj­ast fyrir um tengsl Ill­uga við Orku Energy. Hann skýrði loks frá því í hádeg­is­fréttum RÚV 26. apríl síð­ast­lið­inn að hann hefði selt íbúð sína í Vest­urbæ Reykja­víkur til Hauks Harð­ar­son­ar.  Þá voru liðnir 20 dagar frá því að hann var fyrst spurður um tengsl sín við félagið af fjöl­miðl­u­m. Hann setti síðan stöðu­upp­færslu inn á Face­book dag­inn eft­ir þar sem kom fram að hann hefði selt íbúð­ina fyrir 53,5 millj­ónir króna árið 2013 og að hann leigi hana nú til baka af Hauki á 230 þús­und krónur á mán­uði. Ill­ugi var því orð­inn ráð­herra þegar hann seldi íbúð­ina. Ástæðan hafi verið „nokkur fjár­hags­leg áföll“ sem á hann og eig­in­konu hans dundu fyrir nokkrum árum.

Kjarn­inn greindi frá því sama dag að eitt þess­arra áfalla hafi verið gjald­þrot Sero ehf., félags sem Ill­ugi hafi átt hlut í og varð gjald­þrota í nóv­em­ber 2012. Ekk­ert fékkst upp í 65 milljón króna kröfur í bú félags­ins.

Ill­ugi hefur sagt að hann hafi sýnt frum­kvæði af því að upp­lýsa um þessi tengsl sín við Hauk. Stundin hefur hins vegar sagt frá því að fjöl­mið­ill­inn hefði árang­urs­laust reynt að fá svör frá Ill­uga um tengsl hans og Orku Energy, meðal ann­ars vegna þess að Haukur Harð­ar­son hefði keypt íbúð Ill­uga sam­kvæmt afsali frá 23. júní 2014, áður en hann skýrði frá kaup­unum í há­deg­is­fréttum RÚV.

Hvað er Orka Energy?

Orka Energy var stofnað snemma árs 2011. Stærsti eig­andi félags­ins er Orka Energy Pte Ltd, félag með skráð heim­ils­festi í Singapúr. Kjöl­festu­fjár­festir í því félagi er Haukur Harð­ars­son.

Nokkrum mán­uðum eftir að Orka Energy var stofnað komst félagið í fréttir á Íslandi þegar það keypti Enex-Kína af fyrr­ver­andi eig­endum þess, Orku­veitu Reykja­víkur (OR) og Geysi Green Energy. Ill­ugi Gunn­ars­son, núver­andi mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, vann ráð­gjafa­störf fyrir Orku Energy á árinu 2011.

Kaup­verðið var ekki gefið upp en það var 1,6 millj­arðar króna miðað við það verð sem Orku­veita Reykja­víkur fékk fyrir tæp­lega fimmt­ungs­hlut sinn. Orka Energy lét ekki staðar numið þar heldur keypti líka aðrar eignir sem höfðu verið inni í Reykja­vik Energy Invest, hinum fræga útrás­ar­armi Orku­veit­unn­ar. Eign­irnar sem um er að ræða voru Iceland Amer­ica Energy og fjórð­ungs­hlutur í Envent Hold­ing, sem átti jarð­varma­fyr­ir­tæki á Fil­ipps­eyj­um.

Ill­ugi er ekki eini ráð­herr­ann sem hefur verið við­staddur und­ir­rit­anir hjá Orku Energy. Hann er hins vegar eini ráð­herr­ann sem hefur þegið greiðslu frá félag­inu á ein­hverjum tíma­punkt­i.

Kaup­verðið var ekki gefið upp en það var 1,6 millj­arðar króna miðað við það verð sem Orku­veita Reykja­víkur fékk fyrir tæp­lega fimmt­ungs­hlut sinn. Orka Energy lét ekki staðar numið þar heldur keypti líka aðrar eignir sem höfðu verið inni í Reykja­vik Energy Invest, hinum fræga útrás­ar­armi Orku­veit­unn­ar. Eign­irnar sem um er að ræða voru Iceland Amer­ica Energy og fjórð­ungs­hlutur í Envent Hold­ing, sem átti jarð­varma­fyr­ir­tæki á Fil­ipps­eyj­um.

Salan á Enex-Kína og Envent Hold­ing varð að miklu póli­tísku þrætu­epli vorið 2012, enda var hlutur Orku­veitu Reykja­víkur í félög­unum seldur án aug­lýs­ing­ar. Vegna umfjöll­unar um söl­una sendi Har­aldur Flosi Tryggva­son, stjórn­ar­for­maður Orku­veitu Reykja­vík­ur, frá sér yfir­lýs­ingu þar sem fram kom að Orku­veitan hafi átt engra ann­arra kosta völ en að selja hluti sína. Ástæðan var sam­komu­lag REI við Geysir Green Energy frá mars­mán­uði árið 2010 þar sem félögin skuld­bundu sig gagn­vart hvort öðru til að taka þátt sölu­ferli félag­anna þegar og ef annar aðila krefð­ist þess. „Af þessu sam­komu­lagi leiddi að stjórn og stjórn­endur REI stóðu frammi fyrir því vali í júní 2011 að gera annað tveggja; selja hlut sinn í Enex-Kína og Envent til Orku Energy (OE) sem GGE hafði sam­þykkt ellegar kaupa hlut GGE. Sem sagt fá 3-400 millj­ónir í kass­ann eða leggja út 1.800 millj­ón­ir. Allar aðstæður í rekstri REI og ekki síður OR voru með þeim hætti að valið varð næsta ein­falt,“ segir í yfir­lýs­ingu Har­aldar Flosa.

Í sam­starfi með stærsta fyr­ir­tæki Kína

Nafni Enex-Kína var síðar breytt í Orka Energy China ehf. Félagið á, sam­kvæmt síð­asta birta árs­reikn­ingi, 49 pró­sent hlut í kín­versku félagi sem heitir Shaanxi Green Energy Geothermal Develop­ment (SGEG), sem vinnur að þróun og rekstri jarð­varma­orku­vera í Kína. Sá hluti SGEG sem er ekki í eigu Orku Energy China, alls 51 pró­sent hlut­ur, er í eigu kín­verska orku­fyr­ir­tæk­is­ins Sin­opec, stærsta fyr­ir­tækis Kína og þriðja stærsta fyr­ir­tækis í heimi. Tekjur Sin­opec á árinu 2014 voru, sam­kvæmt lista Fortune Global 500, 457 millj­arðar dala og hagn­aður fyr­irtæð­is­ins tæp­lega níu millj­arðar dala, eða rúm­lega 1.200 millj­arðar króna. Ein­ungis Wal­mart og Royal Dutch Shell voru stærri í heim­in­um.

Hjá SGEG vinna á vel á þriðja hund­rað manns og stefna félags­ins er að hita upp 100 milljón fer­metra af íbúð­ar- og atvinnu­hús­næði fyrir árið 2020 auk þess sem það hyggur á stór­tæka raf­magns­fram­leiðslu. Fyr­ir­tækið átti eignir upp á 17,3 millj­arða króna í lok árs 2013 og eigið fé þess í lok þess árs var 8,8 millj­arðar króna.

Mark­að­ur­inn, fylgi­blað Frétta­blaðs­ins um efna­hags­mál og við­skipti, greindi frá því í nóv­em­ber 2012 að Ric­hard Chandler Cor­poration (RCC) hefði keypt 33 pró­senta hlt í móð­ur­fé­lagi Orku Energy Hold­ing. Sam­kvæmt til­kynn­ingu til fyr­ir­tækja­skráar greiddi RCC tólf millj­ónir dala, um 1,6 millj­arð króna, fyrir hlut­inn. RCC, sem er stað­sett Singa­pore, var stofnað af Ric­hard F. Chandler, nýsjá­lenskum fjár­festi. Sá er væg­ast sagt vellauðgur, en eignir hans eru metnar á um 390 millj­arða króna.