Við hvað ættu Íslend­ingar að vinna í fram­tíð­inni? Hvað vilja þeir vinna við? Hvers konar atvinnu­greinum ættum við að hlúa að, ýta undir að fólk mennti sig í og und­ir­búa jarð­veg­inn fyr­ir?

Eigum við að keppa við Hvíta Rúss­land í útflutn­ingi á jarð­vegi? Hvíta Rúss­land er stærsti áburð­ar­fram­leið­andi Evr­ópu, en ég veit ekki hvort það er afleið­ing af vand­lega úthugs­aðri stefnu­mótun eða bara einn af þessum hlutum sem ger­ist af til­vilj­un. Og þó Fram­sókn vildi blása minni kyn­slóð von í brjóst með áburð­ar­verk­smiðju.

Reyndar er þegar búið að kjósa um þetta, alveg óháð því sem stjórn­mála­menn ákveða. Mín kyn­slóð hefur þegar kosið atvinnu­stefnu næstu ára á Íslandi með því að mennta sig. Hún stefnir aug­ljós­lega á vinnu í skap­andi grein­um, í hug­viti, mögu­lega vís­inda­starfi eða hug­bún­að­ar­þró­un. Stjórn­mála­fólkið ræður bara hvar við vinnum í þessum grein­um.

Hvort við gerum það í hinum Norð­ur­lönd­un­um, ein­hvers staðar í Evr­ópu eða jafn­vel Kana­da, eða hvort við gerum það hér heima. Þetta heitir speki­leki og speki­lek­inn hefur verið 13% síð­asta ára­tug. (Sama hlut­fall af Íslend­ingum flutti til Nor­egs og flutti frá Mexíkó til­ ­Banda­ríkj­anna, ef Ísland væri fjöl­menn­ara ríki væru Norð­menn senni­lega að byggja vegg í miðju norð­ur­atl­ants­hafi).

Það er ekki bara hrun­ið. Það er atvinnu­stefna sem hugsar í plástrum eins og er oft til­hneig­ingin í þriðja heim­in­um. Þá fara póli­tíkusar til Alþjóða­bank­ans og biðja um risa­lán til að byggja einn risa­plástur eins og risa­stíflu. Í stað þess að ein­blína á að styrkja inn­viði eins og sam­göngu­kerfi, bæta sam­skipti með ljós­leið­ara­kerfi og halda þjón­ustu­stigi uppi um allt land (með skólum og heil­brigð­is­þjón­ustu til dæm­is) er verið að fók­usa á eina stíflu og eina verk­smiðju.

Svo­leiðis atvinnu­stefna á ekki á heima á 21. öld­inni. Við þurfum að móta okkur heild­ræna stefnu í þessum málum og setja lang­tíma­mark­mið. Ein góð leið til þess væri að halda þjóð­fund þar sem atvinnu­lífið og almenn­ingur eiga sam­tal um hvert við viljum stefna. Er það hug­bún­að­ar­geir­inn? Er það lyfja­tækni? Er það hönnun eða aðrar skap­andi grein­ar?



Tökum sam­tal­ið. Mótum lang­tíma­á­ætl­un. Enga plástra, ekki eina lausn heldur marg­ar, og eitt­hvað sem raun­veru­lega blæs von í brjóst ungu kyn­slóð­ar­inn­ar.

Höf­undur er fram­bjóð­andi Pírata í Reykja­vík norð­ur.