Í andrúmsloftinu eru ýmsar lofttegundir og af þeim er súrefni um 21%, sem dugar vel til að anna þörfum heilbrigðra. Aftur á móti búa yfir 500 manns á Íslandi við þann veruleika að þurfa daglega viðbótar súrefnisgjöf.
Sjúklingar sem koma í lungnaendurhæfingu á Reykjalund fá mat á því hvort súrefnisskortur er til staðar. Sumir þurfa súrefni allan sólarhringinn en öðrum dugar að hafa viðbótarsúrefni við áreynslu og/eða á næturnar. Við langvarandi súrefnisskort er hætta á versnun annarra sjúkdóma, sem veldur auknu álagi fyrir sjúklinginn og heilbrigðiskerfið. Eingöngu er hægt að gefa súrefni í formi lofts en þá þarf að nota búnað/hjálpartæki sem annað hvort geymir súrefnið sem lofttegund í kút (súrefniskút) eða þjappar því jafnóðum saman (súrefnissía) og gefur í hærri prósentu en er til staðar í andrúmsloftinu.
Allir sem nota súrefni á Reykjalundi fá hóp- eða einstaklingsfræðslu, þar sem þeim gefst kostur á að ræða um reynslu sína af því að nota viðbótarsúrefni. Farið er yfir bjargráð varðandi súrefnisnotkunina og reynt að styðja fólk í þeirri breytingu sem óneitanlega fylgir. Oft kemur það fram í umræðunni að búnaðurinn/hjálpartækið sem fólk fær úthlutað veldur þeim erfiðleikum í daglegu lífi, s.s. að fara út úr húsi, í félagsstarf, ferðalög og jafnvel í vinnu. Súrefniskútar eru þungir og notandinn þarf að gera áætlanir um ferðir sínar og vita hve lengi kúturinn endist. Súrefnisgjöfin sjálf er þannig orðin hindrun við virkni í daglegu lífi. Óskastaða flestra er að fá búnað sem er léttur, endingargóður og þægilegt að ferðast með. Því miður er staðan ekki þannig hér á Íslandi því ekki er til nægjanlegur fjöldi af ferðasúrefnissíum. Mörgum finnst þeim vera mismunað þegar þeir sjá að aðrir í sömu stöðu fá léttan búnað, eða búnað sem þeir sjálfir óska sér.
Stuðla þarf að aukinni samvinnu heilbrigðisstarfsmanna, þjónustuaðila og stjórnvalda og hafa þá í huga „lög um réttindi sjúklinga“ (1997 nr. 74 28. maí). Mikilvægt er að meta þörf hvers og eins súrefnisþega þannig að hægt verði að bjóða öllum þá bestu mögulegu meðferð og búnað sem völ er á hverjum tíma. Allir þurfa nefnilega súrefni til að lifa. Með góðri samvinnu um þetta mikilvæga réttlætismál má búast við virkari þátttöku súrefnisþega í daglegu lífi, bæta lífsánægju þeirra þrek og úthald. Þannig má bæta árum við líf sjúklinga og lífi við árin og draga úr kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið því með viðeigandi meðferð má fækka veikindadögum, heimsóknum á heilsugæslu og innlögnum á sjúkrahús.
Höfundur er sérfræðingur í endurhæfingarhjúkrun lungnasjúklinga og starfar á Reykjalundi.
