Úr sögu langtíma súrefnismeðferðar á Íslandi

530 einstaklingar á Íslandi eru með súrefniskúta heima hjá sér. Sjúkratryggingar hafa aðeins samþykkt takmarkaðan aðgang súrefnisþega að sjálfsögðum hjálpartækjum, skrifar Björn Magnússon læknir.

Auglýsing

Á ver­ald­ar­vísu varð súr­efn­is­með­ferð algeng frá 1917 og sam­kvæmt Alþjóða­heil­brigð­is­mála­stofn­un­inni er súr­efni talið til áhrifa­rík­ustu og örugg­ustu lyfja­með­ferðar sem um get­ur. Á Íslandi hefur lang­tíma súr­efn­is­með­ferð verið stunduð í yfir 40 ár. Upp­haf­lega var með­ferðin einkum fyrir sjúk­linga með lang­vinna lungna­teppu (LLT) á vegum lækna Víf­ils­staða sem datt það snjall­ræði í hug að semja við vin­sæla blóma­verslun um að koma súr­efn­inu til skjól­stæð­inga spít­al­ans enda sendi versl­unin blóm út um allt og mun­aði því ekki mikið um að skutl­ast með súr­efn­iskúta í leið­inn­i. 

Eitt­hvað fannst stjórn­endum Trygg­inga­stofn­un­ar, sem borg­uðu með­ferð­ina, þetta þó kynd­ugt enda má segja að blóma­sala og súr­efn­is­með­ferð eigi fátt sam­eig­in­legt. Því varð úr að lungna­end­ur­hæf­ingin á Reykja­lundi tók að sér með­ferð­ina 1987 og sá um hana næsta ára­tug­inn þar til þjón­ustan var flutt yfir á Land­spít­al­ann. Þá voru um 100 sjúk­lingar á land­inu með súr­efni í heima­húsum en eru nú um 530 tals­ins. Auk sjúk­linga með LLT eru þar margir með hjarta­bil­un, og hrörn­un­ar­sjúk­dóma í vöðva eða tauga­kerfi auk þeirra sem bæði nota önd­un­ar­vélar og súr­efn­i. 

Fjöl­margar nýj­ungar í súr­efn­is­með­ferð­inni voru teknar upp á Reykja­lund­ar­ár­unum svo sem notkun raf­knú­inna súr­efn­is­sía sem sía súr­efnið frá öðrum loft­teg­undum í and­rúms­loft­inu þannig að sjúk­ling­arnir þurftu síður að treysta á eilífa kút­a­flutn­inga heim til sín. Tækið varð svo til þess að sjúk­lingar á land­byggð­inni gátu fengið súr­efn­is­með­ferð í heima­byggð í stað þess að flytja á höf­uð­borg­ar­svæðið sem algengt var áður. 

Auglýsing

Fyrsta tækið var keypt til Reykja­lundar 1983 löngu áður en slík tæki voru tekin í notkun ann­ar­staðar á Norð­ur­löndum og skýrt „Stein­gerð­ur“ eftir mik­illi sóma­konu sem fyrst not­aði tæk­ið. Þá voru teknir í notkun léttir álkútar ásamt með súr­efn­is­skömmt­urum sem skammta súr­efnið í byrjum inn­önd­unar og spara þannig heil­mikið súr­efni auk þess sem sjúk­ling­arnir komust af með létt­ari búnað og urðu mun hreyf­an­legri. Þá fékkst leyfi frá dr. Heim­lich í USA til að nota aðferð hans með súr­efn­is­gjöf í gegnum bark­ann en Heim­lich þessi var áður heims­frægur fyrir að losa aðskota­hluti úr önd­un­ar­veg­in­um. Aðferðin gafst vel en er þó lítið notuð nú til dags. Trygg­inga­stofnun útveg­aði Reykja­lundi svo bif­reið til þjón­ustu við súr­efn­is­þega um land allt. 

Af seinni tíma nýj­ungum í súr­efn­is­með­ferð­inni má svo nefna léttar ferða súr­efn­iss­íur sem ganga fyrir raf­hlöðu og gera kút­ana nán­ast óþarfa. Því miður hafa sjúkra­trygg­ingar aðeins sam­þykkt tak­mark­aðan aðgang súr­efn­is­þega að þessum sjálf­sögðu hjálp­ar­tækjum sem sam­tök lungna­sjúk­linga hljóta að berj­ast fyrir að leið­rétta á tutt­ugu ára afmæli sínu.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiAðsendar greinar
None