Það er merki­legt hvað stjórn­völdum hefur gengið illa að koma böndum á smá­lána­fyr­ir­tæk­in. Þau hafa ein­hverra hluta vegna ekki verið gerð starfs­leyf­is­skyld og falla því ekki undir eft­ir­lit Fjár­mála­eft­ir­lits­ins eins og eðli­leg væri. Þessi fyr­ir­tæki hafa kom­ist upp með að okra á neyt­endum með ólög­legum hætti en þau láta dóms­úr­skurði ekk­ert á sig fá. Þau breyta bara um nafn og kenni­tölu, breyta flýtigjaldi í raf­bók og halda ótrauð áfram.

Ekki er síður alvar­legt hversu auð­velt er að taka lán í nafni ann­arrar mann­eskju og það eru svika­hrappar að nýta sér. Neyt­enda­sam­tökin hafa fengið slík mál inn á borð til sín og líta þau mjög alvar­legum aug­um. Það ætti auð­vitað ekki að vera mögu­legt að taka lán í nafni ann­arrar mann­eskju með ein­ungis kenni­tölu og ban­ka­upp­lýs­ingar að vopni en þegar smá­lána­fyr­ir­tækin eru ann­ars vegar virð­ist allt hægt.

Það liggur fyrir að reglu­verkið í kringum smá­lána­fyr­ir­tækin er ófull­nægj­andi og úrræðin gagn­vart þeim duga skammt. Neyt­enda­stofa hefur til dæmis lagt stjórn­valds­sektir á fyr­ir­tækið E content sem rekur Múla, 1919, Hrað­pen­inga, Smá­lán og Kredia. Ekki liggur fyrir hvort þessar sektir hafi verið greiddar en Neyt­enda­sam­tökin hafa ítrekað reynt að fá úr því skor­ið. Eftir því sem næst verður kom­ist heitir E content núna eCommerce og er með aðsetur í Dan­mörku.

Á hverjum degi eru smá­lána­fyr­ir­tækin að veita neyt­endum lán sem Neyt­enda­stofa og áfrýj­un­ar­nefnd neyt­enda­mála hafa úrskurðað að brjóti í bága við lög um neyt­enda­lán þar sem kostn­aður við lánin fer yfir lög­legt við­mið. Stjórn­valds­sekt­ir, ítrek­aðir úrskurðir og jafn­vel nið­ur­staða dóm­stóla um lög­brot fyr­ir­tækj­anna duga skammt. Ekk­ert virð­ist fá þau stöðvað og þessi þraut­seigja væri allt að því aðdá­un­ar­verð ef ekki væri fyrir alvar­leika máls­ins. Og hann er sá að stjórn­völd hafa alger­lega sofið á verð­inum og ekki tryggt þá rétt­ar­vernd sem neyt­endur eiga rétt á lögum sam­kvæmt.

Stjórn­völdum hefur fyrir löngu verið bent á að fara sömu leið og nágranna­þjóð­irnar og gera starf­semi smá­lána­fyr­ir­tækja leyf­is­skylda. Sú aðgerð er til­tölu­lega ein­föld og fljót­leg. Það er ekki eftir neinu að bíða og reyndar löngu tíma­bært að hags­munir neyt­enda séu tryggðir í við­skiptum þeirra við smá­lána­fyr­ir­tæk­in.

Höf­undur er fram­kvæmd­ar­stjóri Neyt­enda­sam­tak­anna.