„Hún snýst nú samt“

Þorsteinn Víglundsson segir samband launa og verðlags ekki vera einhvern áróður atvinnurekenda, heldur niðurstöðu endalausra rannsókna hagfræðinga – erlendra sem innlendra.

Auglýsing

Um sumar stað­reyndir er ekki lengur deilt. Jörðin er hnöttótt og snýst umhverfis sólu. Sá sem heldur öðru fram er ekki tek­inn alvar­lega. En ýmsar aðrar stað­reyndir eru umdeild­ar, en stað­reyndir engu að síð­ur. Of miklar launa­hækk­anir valda verð­bólgu. Á það hefur ítrekað verið sýnt fram á. Ótelj­andi rann­sóknir fræði­manna liggja fyrir á þessu sam­bandi launa­hækk­ana og verð­lags. Engu að síður hefur ný for­ysta verka­lýðs­hreyf­ing­ar­innar hafnað þessu sam­bandi. Kallar það „við­bjóðs­legan hræðslu­á­róð­ur“, „orð­ræðu spuna­meist­ara auð­valds­ins“, „marg­tuggna og örþreytta sögu­skoðun sem stand­ist ekki“.

Það er svo sem ekk­ert nýtt að það taki vís­inda­menn tals­verðan tíma að ná fram almennri við­ur­kenn­ingu á upp­götv­unum sínum og rann­sókn­um. Við töldum til að mynda lengi vel jörð­ina vera mið­punkt alheims­ins. Kópern­ikus og Galí­leó sýndu hins vegar fram á að jörðin snérist um sólu en ekki öfugt. Hin síð­ar­nefndi var þó þving­aður af páfa til að afneita þeim stað­hæf­ingum sínum opin­ber­lega en muldr­aði um leið í barm sér þessi frægu orð: „Hún snýst nú sam­t“. Ísak Newton rak svo smiðs­höggið á sól­miðju­kenn­ing­una með kenn­ingu sinni um þyngd­ar­lög­mál­ið. Engu að síður eru til skoð­ana­kann­anir sem sýna að um fjórð­ungur Banda­ríkja­manna trúi því að sólin snú­ist um jörðu. Raunar sýna kann­anir einnig að um 2% trúi því enn að jörðin sé flöt. Þó svo fjórð­ungur Banda­ríkja­manna trúi ekki sól­miðju­kenn­ing­unni er hún engu að síður marg­sönnuð stað­reynd. Sama hversu flöt jörðin kann að virð­ast okkur á yfir­borði hennar vitum við að hún er það ekki.

Verka­lýðs­hreyf­ingin er mjög mik­il­vægt afl. Sterk verka­lýðs­hreyf­ing á Norð­ur­lönd­unum er ein megin ástæða þess að jöfn­uður er þar mjög mik­ill í alþjóð­legum sam­an­burði og kaup­máttur sömu­leið­is. Í öllum þessum löndum er verka­lýðs­hreyf­ingin eitt valda­mesta hreyfi­afl sam­fé­lags­ins, líkt og hér á landi. Í þessum löndum átta for­ystu­menn verka­lýðs­hreyf­ing­ar­innar sig glögg­lega á ábyrgð sinni þegar kemur að efna­hags­legum stöð­ug­leika. Kaup­máttur verði best auk­inn jafnt og þétt yfir löng tíma­bil og ekki sé síður mik­il­vægt að vinnu­mark­að­ur­inn stuðli að stöð­ug­leika, lágri verð­bólgu og lágu vaxta­stigi. Þannig sé best unnið að hags­munum laun­þega, enda grefur verð­bólga undan kaup­mætti og kostn­að­inn af háu vaxta­stigi þekkjum við allt of vel.

Auglýsing

En svo er því ekki farið hér á landi. Ábyrgð­ar­leysi verka­lýðs­for­yst­unnar hér er algert. Marg­sönn­uðum efna­hags­legum stað­reyndum er hafnað með órök­studdum stað­hæf­ingum og ráð­ist að hverjum þeim sem and­mælir með fúk­yrðum og sví­virð­ing­um. Hvernig stendur á því að for­ysta verka­lýðs­hreyf­ing­ar­innar leyfir sér að hafna þeirri stað­reynd að launa­hækk­anir hafi áhrif á verð­bólgu, án þess að gera einu sinni minnstu til­raun til að færa sönnur fyrir máli sínu? Þetta sam­band launa og verð­lags er ekki ein­hver áróður atvinnu­rek­enda. Þetta er nið­ur­staða enda­lausra rann­sókna hag­fræð­inga, erlendra sem inn­lendra. Nor­ræn verka­lýðs­fé­lög draga ekki þessa stað­reynd í efa heldur þvert á móti hampa ábyrgð sinni í þessum efnum og semja ekki um launa­hækk­anir sem ógna verð­stöð­ug­leika. Þau vita sem er að laun­þegar bera á end­anum kostn­að­inn af ábyrgð­ar­leys­inu.

Það má auð­vitað líka velta fyrir sér hvers vegna sam­tök atvinnu­rek­enda tala um mik­il­vægi efna­hags­legs stöð­ug­leika en neita að ræða kostn­að­inn af krón­unni. Við borgum 200 millj­arða á ári fyrir hana. Flest fyr­ir­tæki sem það mega eru löngu búin að segja skilið við krón­una. Samt styðja helstu hags­muna­sam­tök í atvinnu­líf­inu það að almenn­ingur skuli áfram búa við þennan rán­dýra gjald­mið­il. Það er hins vegar efni í aðra grein.

Höf­undur er þing­maður Við­reisn­ar. 

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiAðsendar greinar