Í Silfri Egils s.l. sunnu­dag (25.11.) full­yrti ég, að aðild­ar­ríki EES-­samn­ings­ins hefðu ótví­ræðan rétt til að semja um und­an­þágur frá EES-­gerðum og reglu­verki og að hafna þeim með öllu, án við­ur­laga, umfram það að njóta þá ekki rétt­inda á við­kom­andi mála­sviði. Sem og að for­dæmi væru fyrir þessu í reynd.

Ein­hverjir hafa orðið til að rengja það, að þetta sé rétt. Ég stend hins vegar við það sem ég sagði. Vænt­an­lega rengja menn ekki, að rétt sé farið með í svörum utan­rík­is­ráð­herra við form­legum fyr­ir­spurnum á Alþingi, eða hvað? Það vill svo til, að Sig­ríður Á. And­er­sen, þáver­andi þing­mað­ur, spurði þáver­andi utan­rík­is­ráð­herra, Gunnar Braga Sveins­son, um þetta (sjá þing­skjal 1276).

Fyr­ir­spurnin hljóð­aði svo: „Hversu oft og í hvaða til­vikum hefur Ísland á ára­bil­inu 2000-2014 óskað eftir und­an­þágum frá inn­leið­ingu EES-­gerða á vett­vangi sam­eig­in­legu EES-­nefnd­ar­inn­ar? Hversu oft hefur verið fall­ist á slíkar und­an­þág­ur?

Í svari ráð­herr­ans kemur m.a. fram eft­ir­far­andi: (ath. let­ur­breyt­ingar eru mín­ar).

(1)„Í ýmsum til­fellum er í slíkum ákvörð­unum sér­stak­lega samið um, hvort og með hvaða hætti ESB- gerð taki til EES/EFTA- ríkja á grund­velli EES- samn­ings­ins. Í því ferli er m.a. unnt að semja um aðlag­anir og und­an­þágur af ýmsu tagi, jafnt tækni­legar sem efn­is­legar“.

(2) „Þá er einnig unnt að und­an­þiggja ríki inn­leið­ingu gerðar í heild eða að hluta“.

(3) „Ís­land hefur þannig samið um ýmsar aðlag­anir og und­an­þág­ur, hvort sem er að hluta eða í heild. Sem dæmi um nokkrar und­an­þág­ur, sem Ísland hefur samið um eru t.d. veiga­miklar und­an­þágur frá gerðum um regl­ur, er varða dýra­heil­brigði og lif­andi dýr“.

(4) „Jafn­framt er Ísland und­an­skilið til­skipun um orku­nýtni bygg­inga, til­skipun um sum­ar­tíma og gerð­um, sem varða jarð­gas. Þá er Ísland einnig und­an­þegið sam­eig­in­legum reglum um flug­vernd í almenn­ings­flugi að hluta, þ.e. hvað inn­an­lands­flug varð­ar. Eins og að framan grein­ir, er auk slíkra und­an­þága unnt að semja um aðlag­anir og sér­lausnir af ýmsum toga, svo sem aðlag­anir sem Ísland hefur samið um í tengslum við upp­töku orku­pakka  ESB í EES – samn­ing­inn sem og við upp­töku á ýmsum til­skip­unum ESB á sviði umhverf­is­mála“.

(4) „Þá má bæta við, að Ísland þarf hvorki að inn­leiða gerðir á sviði lest­ar­sam­gangna né um skip­gengar vatna­leið­ir“.

Von­andi geta menn svo haldið áfram rök­ræðum um aðal­at­riði máls­ins, og hvað þjóni íslenskum hags­munum best, án þess að hengja sig í að ríf­ast um stað­reynd­ir.

Höf. stýrði samn­inga­við­ræðum um EES-­samn­ing­inn fyrir Íslands hönd á árunum 1989-93.