Bank­arnir veita nauð­syn­lega þjón­ustu sem varðar okkur öll. Þeir stunda greiðslu­miðl­un, ávaxta sparifé og veita lán til hús­næð­is­kaupa eða ann­arra fram­kvæmda sem tengj­ast rekstri heim­ila og fyr­ir­tækja.

Bankar eru ekki eins og hefð­bundin hluta­fé­lög á mark­aði heldur lík­ari veitu­starf­semi, sjálf­sagði þjón­ustu við almenn­ing. Og tækni­fram­farir eru á fleygi­ferð sem nýta ætti til hags­bóta fyrir við­skipta­vini bank­anna.

En bank­arnir stunda líka fjár­fest­inga­starf­semi, stundum mjög áhættu­sama, sem fjár­mögnuð er með sparifé almenn­ings. Bankar í eigu rík­is­ins ættu að draga sig út þess háttar starf­semi og selja þann hluta til einka­að­ila. Ríkið á sem eig­andi banka að tryggja almenn­ingi aðgang að nauð­syn­legri banka­þjón­ustu og að ódýrasta greiðslu­miðlun sem völ er á standi öllum jafnt til boða.

Ríkið ætti að ein­beita sér að við­skipta­banka­starf­semi sem er fjár­mögnuð með inn­lánum en fela öðrum fjár­fest­inga­banka­starf­semi sem ekki er fjár­mögnuð með inn­lánum og spari­fé. Þannig má tryggja að almenn­ingur taki ekki áhætt­una af glæfra­legum fjár­fest­ingum fjár­mála­fyr­ir­tækja.

Áhætta og kostn­aður af fjár­fest­ingum sem fara í súg­inn eiga að vera óskipt hjá þeim sem taka ákvörðun um áhættu­söm við­skipti. Ekki hjá almenn­ingi.

Mér finnst frá­leitt að und­ir­búa sölu bank­anna á meðan almenn umræða eða stefnu­mótun stjórn­valda um fram­tíða­skipu­lag fjár­mála­kerf­is­ins hefur ekki farið fram. Hvít­bókin um fram­tíð fjár­mála­kerf­is­ins er ekki nóg enda mótuð um of af hug­mynda­fræði og hag­fræði sem biðu skip­brot í banka­hrun­inu 2008, nýja hugsun vantar og bókin virð­ist skrifuð fyrir þá sem vilja hugs­an­lega kaupa hluti í bönk­un­um.

Og sporin hræða þegar þeir tveir sömu flokkar eru nú í rík­is­stjórn og síð­ast þegar bank­arnir voru seldir með afleið­ingum sem ekki þarf að minna lands­menn á hverjar urðu.

Það er liðin 11 ár frá banka­hruni. Almenn­ingur ber enn ekki mikið traust til banka­kerf­is­ins jafn­vel þó að reglu­verk um fjár­mála­kerfið hafi batnað frá hruni. Kann­anir sýna hins vegar að fólk treystir rík­inu til að reka banka mun frekar en einka­að­il­um.

Áform um sölu bank­anna í óbreyttri mynd er því ekki vegna ákalls almenn­ings. Kallið kemur úr annarri átt.

Höf­undur er þing­flokks­for­maður Sam­fylk­ing­ar­inn­ar.