Þann 14. októ­ber síð­ast­lið­inn var há­tíð­is­dag­ur í daga­tali Sam­eykis – stétt­ar­fé­lags í almanna­þjón­ustu. Þann dag stóð félagið fyrir mál­þingi í til­efni könn­unar félags­ins á Stofnun árs­ins. Þar var stofn­unum hjá ríki, borg og bæ veittar við­ur­kenn­ingar fyrir góðan árangur í sínu innra starfi. Verð­launin voru veitt vegna árs­ins 2019, en vegna Covid á­stands­ins í okkar kæra landi þá hafði hátíð­inni verið frestað síð­ast­liðið vor fram á haust­ið. Í flokki stórra stofn­ana þá var Nýsköp­un­ar­mið­stöð Íslands í fyrsta sæti, fram­úr­skar­andi stofnun með 4,53 í heild­ar­ein­kunn. Til að ná slíkum árangri þá verður stofn­unin að skora vel á öllum mats­þátt­um; stjórn­un, ­starfsanda, ímynd stofn­un­ar, ánægju og stolti, o.s.frv. Það hefur sýnt sig að við­ur­kenn­ing af þessu tagi er mik­il­væg þeim stofn­un­um, sem hafa staðið sig vel í að bjóða upp á góða vinnu­að­stöðu, góða stjórn­un, hvetj­andi vinnu­um­hverfi og þar fram eftir göt­un­um. Og und­an­tekn­ing­ar­laust hefur þessi árangur náðst vegna þess að stofn­anir eru að sinna hlut­verki sínu í sam­fé­lagi okkar vel. Starfs­á­nægja og stolt starfs­manna af sínum vinnu­stað hefur þannig vaxið í réttu hlut­falli af vel­gengni stofn­ana í kjarna­hlut­verki sínu. Stofnun sem er aug­ljós­lega að vinna fram­úr­skar­andi starf kallar þannig fram það besta í starfs­mönn­um sín­um. Með þann árangur í fartesk­inu ætti  stofn­unin núna að vera að upp­skera eins og til var sáð. Nú ætti stefnan að vera tekin á að gera enn betur í því mik­il­væga hlut­verki, sem Ný­sköp­un­ar­mið­stöð Ís­lands hefur staðið fyrir árum sam­an. Núna ætti að byggja enn frek­ari árangur á þeim traustu stoðum sem stofn­unin stendur á. Á svona tíma­mótum væri ærið til­efni fyrir ráð­herra nýsköp­un­ar­mála á Íslandi að fagna. Kalla for­stjór­ann á sinn fund, eða hitta hann á raf­rænum fundi, senda starfs­mönnum ham­ingju­óskir eða jafnvel senda blóm­vönd með góðri hvatn­ingu. En ... ekk­ert af þessu gerð­ist. Því að ráð­herra iðn­aðar og nýsköp­unar ætlar að leggja Nýsköp­un­ar­mið­stöð Íslands nið­ur.

Til að draga upp mynd af þeim afleið­ingum sem þessi ætlun ráð­herr­ans hefur í för með sér er fróð­legt að lesa í gegn um þær athuga­semdir sem sendar voru inn í sam­ráðs­gátt stjórn­valda, um frum­varp ráð­herra þar sem gert er ráð fyrir að leggja Nýsköp­un­ar­mið­stöð nið­ur. Í umsögnum kemur fram að  það skortir alla sýn í frum­varp­inu um nýsköpun í öðrum greinum en tækni­grein­um. Það er bent á að fyrir erlend stór­fyr­ir­tæki í sam­starfs­verk­efnum skiptir oft mjög miklu máli að hafa aðkomu opin­berra stofn­ana til að tryggja áreið­an­leika í verk­efn­um. Með því að leggja niður stuðn­ing á fyrstu stigum nýsköp­un­ar, þar sem arð­semi verk­efna er ekki kom­inn í ljós, er mála­flokknum sparkað mörg ár aftur í tím­ann. Engin fag­leg grein­ing­ar­vinna hefur farið fram sem styður þessa áætlun ráð­herra. Árið 2018 kom það fram í máli fyrr­ver­andi for­stjóra að árleg velta fyr­ir­tækja sem orðið hafa til í sam­starfi við Nýsköp­un­ar­mið­stöð, er að jafn­aði um 10 millj­arðar króna á ári hverju. Vís­inda­fé­lagið tel­ur  mikla hættu á því að þessar aðgerðir muni vinna mik­inn skaða á rann­sókn­ar­innviðum á Íslandi. Háskóla­sam­fé­lagið hefur áhyggjur af van­fjár­mögnun mála­flokks­ins og bendir á að í alþjóð­legu sam­starfi þurfi rík­is­stofn­anir eins og Nýsköp­un­ar­mið­stöð ekki að fara í sér­stakt áreið­an­leika­próf til að sýna fram á að þær geti staðið við skuld­bind­ingar sínar í sam­starfs­verk­efn­um. Og fleira mætti telja.

Það er alltaf réttur tími fyrir góðar hug­mynd­ir, en aldrei fyrir vond­ar. Vondar hug­myndir geta að vísu komið fram á mis óheppi­legum tímum og þessi hug­mynd um að leggja Nýsköp­un­ar­stofnun niður gæti varla hafa komið fram á verri tíma. Ef ætlun stjórn­valda er sú að grípa til varna fyrir íslenskt sam­fé­lag á þessum tímum sem við nú lif­um, þá væri rétta ákvörð­unin sú að fara í stór­á­tak í nýsköp­un­ar- og hvatn­ing­ar­verk­efn­um, þar sem byggt yrði á þeim trausta grunni sem starfs­menn Nýsköp­un­ar­mið­stöðvar hafa lagt. Sam­tímis væri hægt ef þurfa þykir að styrkja stofn­un­ina með inn­ra um­bóta­starf­i og fram­sæknum nýj­ungum í þjón­ust­unni. Stofn­unin hefur sýnt og sannað að þar starfar sam­hentur og fram­sýnn starfs­manna­hóp­ur, sem er hlut­verki sínu vel vax­inn.

For­sæt­is­ráð­herra hefur marg­sagt að núver­andi rík­is­stjórn byggi á stöð­ug­leika. Að því gefnu er eini leik­ur­inn í stöð­unni að styrkja Nýsköp­un­ar­mið­stöð og færa öfl­ug­um ­starfs­hópi ný verk­efni og tæki­færi til að gera enn bet­ur, sækja ákafar fram í þjón­ustu, aðstoð og nýjum verk­efnum á land­inu öllu. Því ættu stjórn­völd að leika sína bestu leiki í stöð­unni til að ná þeim mark­miðum sem þjóðin þarf á að halda núna. Einn þeirra leikja er að styrkja starf Stofn­unar árs­ins árið 2019. Sem er Nýsköp­un­ar­mið­stöð Íslands. 

Höf­undur er fram­kvæmda­stjóri kjara­mála og rekst­urs hjá Sam­eyki – stétt­ar­fé­lag í almanna­þjón­ustu.