Brot Sigríðar Á. Andersen

Stefán Ólafsson segir að landsréttarmálið hafi verið ljótt frá byrjun og öll framvinda og meðferð þess til skammar.

Auglýsing

Úrskurður yfir­deildar Mann­rétt­inda­dóm­stóls Evr­ópu er mikið áfall fyrir Sig­ríði Á. And­er­sen fyrr­ver­andi dóms­mála­ráð­herra og fyrir íslenska rétt­ar­kerf­ið.

Fyrr­ver­andi dóms­mála­ráð­herra lands­ins er dæmd fyrir lög­brot við skipun dóm­ara. Hún braut stjórn­sýslu­lögin sem hún átti að starfa eftir og 6. grein mann­rétt­inda­sátt­mál­ans sem Ísland er aðili að. Sjálfur dóms­mála­ráð­herr­ann.

Þetta var ekki bara við skipun eins dóm­ara, heldur við skipun allra dóm­ara við nýtt dóm­stig í land­inu, Lands­rétt. Og þetta gerð­ist þrátt fyrir að fag­fólk í dóms­mála­ráðu­neyt­inu hafi varað ráð­herr­ann við.

Það er auð­vitað ein­stakt að svona nokkuð ger­ist í alvöru rétt­ar­ríki.

Auglýsing

Það er oft talað um þetta mál eins og að ráð­herra hafi ein­ungis gert tækni­leg mis­tök við val dóm­ara í hið nýja dóm­stig. Máls­með­ferðin var vissu­lega óeðli­leg. En um hvað snýst málið í grunn­inn? Hvað gekk dóms­mála­ráð­herra til?

Lögum sam­kvæmt átti að velja þá fimmtán hæf­ustu úr hópi umsækj­enda til að gegna dóm­ara­störfum við rétt­inn. Sér­stök fag­leg mats­nefnd hafði það hlut­verk að meta hæfni umsækj­enda.

Dóms­mála­ráð­herra vék hins vegar frá nið­ur­stöðu mats­nefnd­ar­innar og hafn­aði fjórum úr hópi þeirra fimmtán hæf­ustu og réð í stað­inn aðra sem voru neðar á list­an­um. Hún tók sem sagt fjóra minna hæfa ein­stak­linga fram yfir aðra meira hæfa – þvert á leik­reglur lag­anna.

Þeir sem ráð­herr­ann hafn­aði voru almennt ekki sér­stak­lega eyrna­merktir Sjálf­stæð­is­flokknum (sumir höfðu t.d. áður tengst VG eða Sam­fylk­ingu að ein­hverju leyt­i). Þeir sem hún valdi í stað­inn voru hins vegar taldir nákomn­ari Sjálf­stæð­is­flokkn­um, þ.á.m. var eig­in­kona áhrifa­mik­ils þing­manns Sjálf­stæð­is­flokks­ins.

Það sem vakti fyrir ráð­herr­anum var ekki bara að velja meiri­hluta dóm­ara í hinn nýja dóm­stól sem væru taldir hand­gengir Sjálf­stæð­is­flokkn­um, heldur virð­ist hún hafa viljað freista þess að allir dóm­ar­arnir teld­ust hand­gengnir eða vin­sam­legir Sjálf­stæð­is­flokkn­um. All­ir.

Hún vildi að þetta yrði dóm­stóll Sjálf­stæð­is­flokks­ins!

Menn geta borið þetta saman við það sem Don­ald Trump og Repúblikanar hafa gert í Banda­ríkj­un­um. Þeir hafa þótt stór­tækir í að skipa hlut­dræga dóm­ara (hand­gengna Repúblikana­flokkn­um) í rúman meiri­hluta hæsta­réttar og einnig á lægri dóm­stig­um. 

Sig­ríður Á. And­er­sen virð­ist hafa ætlað að ganga enn lengra en hægri menn hafa gert í Banda­ríkj­un­um. Þetta gat hún gert hér inn­an­lands og naut til þess stuðn­ings Sjálf­stæð­is­flokks­ins og þeirra flokka sem mynd­uðu rík­is­stjórn­ar­meiri­hluta með hon­um, í skjóli meiri­hluta þeirra flokka á Alþingi þar sem skip­unin var end­an­lega stað­fest. 

Þetta sigldi hins vegar í strand við Mann­rétt­inda­dóm­stól Evr­ópu, en Ísland er aðili að hon­um. Og hvernig er þá brugð­ist við?

Sig­ríður sjálf gerir lítið úr Mann­rétt­inda­dóm­stólnum og segir að þetta sé „póli­tískt at“ sem muni engu breyta. En það var einmitt hún sem var á póli­tískri veg­ferð – en ekki Mann­rétt­inda­dóm­stóll­inn. Núver­andi dóms­mála­ráð­herra og for­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins segja sömu­leiðis að þetta muni engu breyta. Þau eru öll að verja flokks­hags­muni sína – alla leið.

Þetta var ljótt mál frá byrjun og öll fram­vinda og með­ferð þess til skammar, þar til það lenti hjá Mann­rétt­inda­dóm­stóln­um. Málið er þar sagt hafa for­dæm­is­gildi gagn­vart mis­beit­ingu stjórn­mála­valds við skipun dóm­ara í Tyrk­landi, Ung­verja­landi og Pól­landi, þar sem rétt­ar­ríkið þykir standa á veikum fót­u­m. 

Hér virð­ast Sjálf­stæð­is­menn hins vegar ætla að hrista þetta af sér með hroka og hundalógík.

Eigum við ekki rétt á meiri auð­mýkt og fag­mennsku frá þeim sem falin hafa verið for­ráð almanna­hags­muna þegar þeir eru staðnir að mis­gjörðum og lög­brot­um?



Höf­undur er pró­fessor við Háskóla Íslands.



Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiAðsendar greinar