Þó stjórn­völd hafi gert sumt ágæt­lega til að bregð­ast við krepp­unni sem Kóvid hefur orsakað þá vekur annað furð­u. 

Þannig eru stjórn­völd nú að áforma umtals­verða lækkun fjár­magnstekju­skatts, sem einkum nýt­ist efna­fólki. Þau eru einnig að stór­auka skatt­frelsi hagn­aðar vegna nýt­ingar kaup­réttar á hluta­bréf­um, sem einkum gagn­ast æðstu stjórn­endum í einka­fyr­ir­tækj­um. Einnig er verið að létta skatt­byrði af þeim sem safna sparn­aði á gjald­eyr­is­reikn­ing­um, en þeir koma flestir úr sömu hóp­um. Þetta eru skatta­lækk­anir upp á hátt í 2 millj­arða króna á ári.

Loks hafa stjórn­völd þegar lækkað veiði­gjöld til útvegs­manna, sem hafa stór­aukið eignir sínar á liðnum árum (um hátt í 500 millj­arða frá 2010). Þær lækk­anir nema um 6,5 millj­örðum frá 2018.

Er þetta fólkið sem hefur orðið fyrir mestum áföllum vegna Kóvid-krepp­unn­ar? Nei, þarna er verið að lækka skatta á þá sem almennt standa best í sam­fé­lag­inu, hvað eignir og tekjur varð­ar. 

Árið 2019 juk­ust hreinar eignir rík­asta 0,1 pró­sents­ins um heila 22 millj­arða – 22 þús­und millj­ónir (sjá grein Kjarn­ans um það hér). 

Þessi fámenni hópur átti um síð­ustu ára­mót 282,2 millj­arða króna í skuld­lausar eignir og hann mun nú njóta góðs af þessum nýju skatta­lækk­un­um. 

Maður hefði haldið að stjórn­völd teldu sig hafa nóg við að vera í að verja þá sem hafa orðið fyrir mesta tjón­inu af völdum krepp­unn­ar, en það eru einkum fólkið sem hefur misst vinn­una.

Atvinnu­lausir þurfa skatta­lækkun – en ekki þeir rík­ustu

Alls voru 20.906 ein­stak­lingar atvinnu­lausir í almenna bóta­kerf­inu í lok nóv­em­ber­mán­aðar og 5.448 í minnk­aða starfs­hlut­fall­inu, eða sam­tals 26.354 manns. Hátt í 10.000 manns hafa verið atvinnu­lausir í 6 mán­uði eða meira og þurfa nú að stóla á flatar atvinnu­leys­is­bæt­ur. 

Það fólk fær nú 289.500 krónur á mán­uði og greiðir tæpar 43.000 krónur af því í tekju­skatt. Eftir standa um 235.000 krónur til fram­færslu (eftir frá­drátt skatts og líf­eyr­is­ið­gjalda). Það er vel undir fram­færslu­kostn­aði.

Hvers vegna er verið að skatt­leggja sann­kall­aða neyð­ar­að­stoð til atvinnu­lausra, þegar flatar atvinnu­leys­is­bætur eru vel undir fram­færslu­kostn­aði?

Hvers vegna er verið að lækka skatta á vel stætt efna­fólk sem hefur aukið eignir sínar stór­lega á síð­ustu árum? Þurfa þau neyð­ar­að­stoð?

Kostn­að­ur­inn við lækkun fjár­magnstekna einna færi langt með að greiða fyrir fulla nið­ur­fell­ingu tekju­skatts af flötum atvinnu­leys­is­bótum næstu 6 mán­uð­ina. Ef stjórn­völd hefðu sleppt því að lækka veiði­gjöld hefði mátt nota það fé bæði til að greiða fyrir meiri hækkun flatra atvinnu­leys­is­bóta og fullt skatt­frelsi þeirra allt næsta árið. Pælið í því!

Stjórn­völd eru greini­lega með ranga for­gangs­röð­un. Þau eiga að hjálpa þeim sem á þurfa að halda – en ekki þeim sem best eru sett­ir.

Höf­undur er pró­fessor við HÍ og sér­fræð­ingur í hluta­starfi hjá Efl­ingu – stétt­ar­fé­lagi.