Orða­lagið í auð­linda­á­kvæð­inu í einka­frum­varpi for­sæt­is­ráð­herra um breyt­ingar á stjórn­ar­skránni er vita­gagns­laus sýnd­ar­mennska. Sagan sýn­ir, að Vinstri græn hafa brugð­ist í þessu stór­máli. Þú þarft að þekkja þessa sögu – og draga af henni réttar álykt­an­ir. Þetta er nefni­lega 500 millj­arða spurn­ingin í næstu kosn­ing­um.

Vissir þú, að þegar núver­andi fisk­veiði­stjórn­un­ar­kerfi var lög­fest (1988) settum við jafn­að­ar­menn það að skil­yrði fyrir sam­þykkt þess, að fisk­veiði­auð­lindin innan okkar lög­sögu yrði lýst SAM­EIGN ÞJÓЭAR­INN­AR? Ef við hefðum ekki gert þetta þá, væri 30 ára stríðið um eign­ar­rétt þjóð­ar­innar á fisk­veiði­auð­lind­inni þegar tap­að.

Vissir þú, að þegar sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra Fram­sókn­ar­flokks­ins beitti sér fyrir lög­fest­ingu á fram­sals­rétti leyf­is­hafa á veiði­heim­ildum (1990-91), settum við jafn­að­ar­menn það að skil­yrði, að „út­hlutun veiði­heim­ilda sam­kvæmt lögum þessum myndi aldrei eign­ar­rétt eða óaft­ur­kall­an­legt for­ræði ein­stakra aðila yfir veiði­heim­ild­um“. 

Vissir þú, að þar með var leitt í lög, að „tíma­bund­inn nýt­ing­ar­réttur mynd­aði hvorki lögvar­inn eign­ar­rétt né bóta­skyldu á rík­ið“, ef úthlutun veiði­heim­ilda yrði breytt síð­ar, eins og segir í grein­ar­gerð, og dóm­stólar hafa vitnað til sem vilja lög­gjafans.

Gerir þú þér grein fyrir því, að þetta er 500 millj­arða spurn­ingin í íslenskri póli­tík, sem verður að svara á næsta kjör­tíma­bili? Hvað eigum við við? Svarið er þetta: ­Fé­mæti úthlut­aðra veiði­heim­ilda á s.l. ára­tug, umfram allan fjár­fest­inga- og rekstr­ar­kostn­að, þ.m.t. skatta og afskriftir útgerð­ar­fyr­ir­tækja, hefur numið um 50 millj­örðum króna á ári s.l. ára­tug – eða um 500 millj­örðum alls. Á sama tíma hefur mála­mynda­leigu­gjald fyrir nýt­ing­ar­rétt­inn varla dugað fyrir kostn­aði skatt­greið­enda af þjón­ustu við sjáv­ar­út­veg­inn (land­helg­is­gæsla, haf­rann­sókn­ir, hafn­ar­að­staða, eft­ir­lit o.fl.).

Fjöl­skyld­urnar sjö

Vissir þú, að meira en helm­ingur þess­ara ævin­týra­legu auð­æfa hafa á s.l. tveimur ára­tugum safn­ast í eigu sjö fjöl­skyldna, sem í trássi við gild­andi lög hafa kom­ist upp með að með­höndla tíma­bundnar veiði­heim­ildir sem einka­eign, sem gengur kaupum og söl­um, er veð­sett fyrir lánum og ­gengur loks að erfð­um? Allt þetta hafa fjöl­skyld­urnar sjö þegið að gjöf í skjóli póli­tísks valds Sjálf­stæð­is- og Fram­sókn­ar­flokks, með þegj­andi sam­þykki Vinstri grænna. Krónískur rekstr­ar­hall­i Morg­un­blaðs­ins, sem er mál­gagn hinnar nýju auð­stétt­ar, telst vera smá­aur­ar, sem borgar sig marg­fald­lega sem smá­vægi­legur stríðs­kostn­að­ur. 

Vissir þú, að til að bæta gráu ofan á svart hafa sægreif­arnir nýtt hluta af arð­inum af sam­eig­in­legri auð­lind þjóð­ar­innar til að kaupa veiði­heim­ild­ir, t.d. í Afr­íku og S – Amer­íku og falið hagn­að­inn af þeim við­skiptum á leyni­reikn­ingum í skatta­skjólum? Þannig launar kálf­ur­inn ofeld­ið.

Finnst þér þetta vera í lag­i? 

Ef þér finnst þetta ekki vera í lagi, skaltu vita, að það eru að verða sein­ustu for­vöð fyrir þig í næstu kosn­ingum að vísa þeim stjórn­mála­flokkum og stjórn­mála­mönn­um, sem ábyrgð bera á þess­ari ger­spilltu stjórn­sýslu, út úr stjórn­ar­ráð­inu.

Fyrir þar næstu kosn­ingar getur það verið orðið of seint. Hafi dóm­stóll þegar kveðið upp þann úrskurð, að van­ræksla stjórn­valda á að fram­fylgja gild­andi lög­um, hafi þar með áunnið sægreif­unum hefð­bund­inn og lögvar­inn eign­ar­rétt og þar með talið bóta­skyldu á rík­ið, verði for­rétt­indin af þeim tek­in.

Ætlar þú að bera ábyrgð á því?

Höf­undur er fyrr­ver­andi for­maður Alþýðu­flokks­ins, flokks íslenskra jafn­að­ar­manna.