Ég gekk fram hjá bygg­ingu um dag­inn sem hreif mig í alla staði. Þetta fal­lega verk bjó yfir kynn­gi­magn­aðri orku sem stuðl­aði að vellíðan og kall­aði fram jákvæðar hugs­anir og bjart­sýni til fram­tíð­ar. Hvað skóp þessa merki­legu til­finn­ingu?

Hvort sem horft er á verk af þessu tagi heild­stætt eða hina smáu þræði þess þá virð­ist allt virka. Verkið lagar sig að nær­liggj­andi byggð, þó það sé stærra og öðru­vísi í snið­um. Þeir sem standa að verk­inu falla ekki í þá freistni að byggja það aðeins of stórt til að nýta bygg­ing­ar­reit­inn bet­ur, heldur er verkið í sinni skipu­lags­legu heild und­ir­staða að jafn­vægi en líka fram­þróun umhverf­is­ins.

Þegar bygg­ingin er skoðuð nánar má sjá fólk á tali hvort við annað inni í sam­eig­in­legu stiga­húsi. Það er stemn­ing yfir þess­ari sam­veru, þó hún eigi sér stað í hvers­dags­legum athöfnum dag­legs amst­urs, enda eru rýmin björt með útsýni út í gróð­ur­sælan garð.

Í garð­inum má sjá leik­svæði. Ekki bara rólu og renni­braut heldur merk­ing­ar­bæran stað fyrir börn til að vera á. Gróð­ur­inn, yfir­borðs­fletir og land­mót­unin búa yfir jafn­miklum leik og hefð­bundin leik­tæki og þegar betur er að gáð má sjá epla­tré sem ber ávöxt. Lík­lega af því að bygg­ing­arnar mynda skjól og eru hæfi­lega háar.

Þegar bygg­ingin er skoðuð nánar að innan þá virka íbúð­irnar ein­faldar og hag­kvæmar, þó án þess að hinn hag­kvæmi hugs­un­ar­háttur beri verkið ofur­liði. Hið hag­kvæma og nota­drjúga virkar sem með­vit­aður hluti af fag­ur­fræði­legri heild. Útlitið end­ur­speglar reglu­festu og aga á sama tíma og það býr yfir list­rænum blæ.

Hrifn­ing mín jókst þegar í ljós kom að verkið var ætlað þjóð­fé­lags­hóp sem hefur lít­inn aur á milli hand­anna. Góður arki­tektúr er hér sann­ar­lega fyrir alla. Bætt lífs­kjör fel­ast hér í góðu umhverfi sem hefur jákvæð áhrif á líf fólks og and­lega heilsu þess.

En hvað var það sem skóp þessi gæð­i? 

Vafalaust hafa góðir arki­tekt­ar, bygg­ing­ar­fræð­ingar og verk­fræð­ingar ásamt vand­virkum iðn­að­ar­mönnum spilað mik­il­vægt hlut­verk við að skapa þennan fal­lega ramma utan um líf fólks. Aðilar á ólíkum stigum stjórn­sýsl­unnar mega líka fá hrós sem og verk­kaup­inn sem virð­ist hafa búið yfir metn­aði til að gera vel. Góð sam­vinna allra þess­ara aðila hefur að sama skapi skipt miklu máli.

Þó að góð sam­vinna og vand­virk vinnu­brögð séu mjög mik­il­væg þá var það síð­ast en ekki síst sterk póli­tísk sýn sem sló loka­höggið við að skapa gott verk. Þetta var ekki sýn full af slag­orðum eins og “hag­kvæmt hús­næði” eða “litl­ar, ódýrar íbúð­ir” og mark­miðið virk­aði stærra en svo að ákveðnir sér­hags­munir væru í húfi. Það var miklu frekar ein­föld sýn um að skapa fal­legan ramma utan um líf fólks sem var alltum­lykj­and­i. 

Fyrir og eftir alþing­is­kosn­ing­arnar þann 25. sept­em­ber verður vafa­laust mikið rætt um póli­tískt lands­lag, í gegnum línu­leg gröf og súlu­rit. Hvernig þetta póli­tíska lands­lag birt­ist í umhverfi okk­ar, til lengri tíma eftir kosn­ing­ar, er þó eflaust miklu stærri og mik­il­væg­ari spurn­ing. 

Höf­undur er arki­tekt og situr í orða- og rit­nefnd Arki­tekta­fé­lags Íslands.