Elliði Vign­is­son, bæj­ar­stjóri í Vest­manna­eyj­u­m

Ég hef áhyggjur af umræðu­hefð­inni á Íslandi. „Góða fólk­ið“ telur sig þess umkomið að leggja sína óskeik­ulu mælistiku á hvað má og hvað ekki má. Þeir sem eru sam­mála þeim er tekið fagn­andi í hóp „góða fólks­ins“ og þar með allt heim­ilt. Þeir sem eru ósam­mála eru hins­vegar séðir sem skað­legir og öll meðul heimil til að koma í þá korki. Bolt­inn er löngu gleymdur en mað­ur­inn jafnan tækl­aður upp í stúku. Góð­lát­legt grín er slitið úr sam­hengi þannig að úr verði alvar­legur dóm­greind­ar­brest­ur. Auka­at­riði eru gerð að aðal­at­rið­um, mýfl­ugur að úlföldum og fjaðrir að hæn­um. Jafn­vel sjálft tungu­málið er orðin einka­eign „góða fólks­ins“.

Orð af orði kenna mannasiði

Fyrir skömmu skrif­aði ég pistil um stöðu Sjálf­stæð­is­flokks­ins. Hann var til­kom­inn eftir gott sam­tal mitt við vin­konu mína sem eins og ég er flokks­bundin í þeim ágætis flokki. Að hennar mati ber flokk­ur­inn ýmis ein­kenni sem henni fannst minna sig á þá per­sónu­legu upp­lifun hennar af því að verða ekkja. Sam­lík­ingin var henn­ar. Um þetta skrif­aði ég og bar undir hana. Henni þóttu skrifin góð gagn­rýni á flokk­inn okk­ar. Skrif mín um hennar upp­lifun voru hins­vegar þannig slitin úr sam­hengi að eftir stóð: „Elliði særir ekkj­ur“. „Góða fólk­inu“ þótti jafn­vel við hæfi að nota þátt­inn „orð af orði“ um íslenskt mál­far til að kenna hinum auma Elliða Vign­is­syni, bæj­ar­stjóra í Vest­manna­eyj­um, mannasiði vegna orða­vals­ins.

Stóra pílu­kasts­málið

Logi Berg­mann Eiðs­son er gam­an­samur fýr. Jafn­vel svo mjög að hann hefur atvinnu af þess­ari gam­an­semi sinni og stýrir meðal ann­ars létt­leik­andi við­tals­þætti. Alla jafna er því vel tek­ið. Í sein­asta þætti ræddi Logi við einn af erkió­vinum „góða fólks­ins“, Sig­mund Davíð Gunn­laugs­son. Í spé­spegli var leik­ari feng­inn til að draga upp ýkta en gam­an­sama mynd af for­sæt­is­ráð­herra. Þar sást hann meðal ann­ars inn­byrða þús­undir af kalor­íum, haga sér eins kon­ung­bor­inn og kasta pílum í mynd af póli­tískum and­stæð­ingi. „Góða fólk­inu“ var nóg boð­ið. Út fruss­að­ist vand­læt­ingin á fram­komu ráð­herr­ans sem átti þó ekki annað í atrið­inu en að brosa að öllu sam­an.

Tann­steinar dynja á Vig­dísi Hauks­dóttur

Vig­dís Hauks­dóttir sinnir því erf­iða verk­efni að fara fyrir fjár­laga­nefnd. Þar með er hún and­stæð­ingur „góða fólks­ins“ sem oft á það sam­eig­in­legt að telja opin­bert fjár­magn frekar ódýrt. Tjái Vig­dís sig um fjár­mál rík­is­ins og mik­il­vægi þess að draga úr útgjöldum skjót­ast tann­steinar „góða fólks­ins” úr öllum átt­um. Sjaldn­ast er þó rætt efn­is­lega um það sem Vig­dís hefur fram að færa en þeim mun meira gert úr orð­færi hennar sem og hvar og hvenær hún segir hlut­ina. Með dyggri aðstoð helstu fjöl­miðla „góða fólks­ins“ hefur tek­ist að draga upp ótrú­verð­uga mynd af þess­ari stjórn­mála­konu. Ekki vegna þeirra hug­mynda sem hún hefur fram að færa heldur þeirra orða sem hún not­ar.

Hættu­leg umræða

Vara­for­maður fjár­laga­nefndar og fyrr­ver­andi heil­brigð­is­ráð­herra, Guð­laugur Þór Þórð­ar­son, tek­ur  hlut­verkið sýnu alvar­lega. Það er von þegar árlegur vaxta­kostn­aður rík­is­ins er um 80 millj­arðar (um helm­ingi hærri en rekstr­ar­kostn­aður Land­spít­al­ans). Guð­laugur Þór veit sem er að stór hluti rekstr­ar­kostn­aður rík­is­ins liggur í launa­kostn­aði. Hann vill því færa rétt­indi og skyldur okkar opin­berra starfs­manna til jafns á við það sem ger­ist á almennum mark­aði. Þetta má „góða fólk­ið” ekki heyra minnst á. Þau vilja stoppa þessa umræðu og telja hana hættu­lega. Jafn­vel benda þau á að  Guð­laugur Þór vilji helst reka sem flesta rík­is­starfs­menn og færa þeim ríku dýrar gjafir á kostnað almenn­ings. Minna er fjallað um það hvers vegna við sem erum opin­berir starfs­menn eigum að vera með önnur rétt­indi en þeir sem eru í einka­geir­an­um.

Heim­ótt­ar­legir nas­istar, ras­istar og bar­barar

Þeir sem ræða inn­flytj­enda­mál og þá sér­stak­lega mál­efni hæl­is­leit­enda tipla á bæði hálum og þunnum ís. „Góða fólk­ið“ mætir allri slíkri umræðu með ásök­unum um nas­is­ma, ras­isma og útlend­inga­hat­ur. Umræðu um stöðu lands­byggð­anna mætir „góða fólk­ið“ með áburði um að alið sé á hatri á milli lands­byggðar og höf­uð­borg­ar. Umræðu um opin­beran stuðn­ing við menn­ingu og listir er mætt með ásökun um hatur í garð lista­manna og bar­barisma. Umræðu um háan kostnað við rekstur utan­rík­is­þjón­ustu er mætt með ásök­unum um heim­ótt­ar­skap. Lengi má áfram telja.

Ekki víst

Það versta er að frá hruni hefur „góða fólk­inu“ tek­ist að ein­angra umræð­una. Fáir eru til­búnir til að verða útmál­aðir ras­istar, bar­barar eða hat­urs­menn fyrir það eitt að taka þátt í þjóð­fé­lags­um­ræðu. „Góða fólk­ið“ á því umræðu­svið­ið. Hins­vegar er ekki alveg víst að það sé til góðs fyrir land og þjóð.

Höf­undur er bæj­ar­stjóri í Vest­manna­eyj­um.