Hús­næð­is­verð á höf­uð­borg­ar­svæð­inu hækk­aði um 0,7% í júlí og þar með lækkar árs­hækk­un­ar­takt­ur­inn úr 16% niður í 15,4% sem er nákvæm­lega það sem apr­íl­spá Grein­ing­ar­deildar Húsa­skjóls gerði ráð fyr­ir.

Það að tekið hafi að hægja á hækk­unum skýrist af auknu pen­inga­legu aðhaldi og auð­vitað líka ein­fald­lega af því hve miklar verð­hækk­anir hafa nú þegar orð­ið.

Pen­inga­stefnu­nefnd til­kynnti um 25 punkta stýri­vaxta­hækkun 25. ágúst sl. þvert á vænt­ingar grein­ing­ar­að­ila. Grein­ing­ar­að­ilum láð­ist nefni­lega að hlusta á hlað­varps­við­tal Snorra Björns við Seðla­banka­stjóra þar sem hann mældi með að heim­ilin fjár­mögn­uðu sig á föstum vöxt­um.

Þessi stýri­vaxta­hækkun beint ofan í mikla efna­hag­sóvissu vegna fram­gangs heims­far­ald­urs­ins sýnir að nefndin er til­búin að gera það sem þarf til að tryggja að verð­bólga hjaðni aftur í mark­mið. Nú hafa vextir hækkað um 0,5% frá því í maí og því áhuga­vert að sjá hvaða áhrif vaxta­hækk­anir geta haft á greiðslu­byrði óverð­tryggðra lána á breyti­legum vöxtum sem hefur verið langtum vin­sælasta láns­formið und­an­far­ið.

Sé um 40 m.kr. óverð­tryggt jafn­greiðslu­lán til 40 ára að ræða þýðir hækkun vaxta um 0,25% aðeins um 6.000 kr. hækkun á greiðslu­byrði á mán­uði en sé um sams­konar 60 m.kr. lán að ræða hækkar greiðslu­byrðin um 10.000 kr.

Það kann ekki að virka mikið en stýri­vextir standa nú í 1,25% og óhætt að gera ráð fyrir að þeir muni hækka þó nokk­uð. Grein­ing­ar­deild Íslands­banka gerir t.a.m. ráð fyrir að meg­in­vextir Seðla­bank­ans verði orðnir 3,25% í lok árs 2023 sem er 2% hækkun frá núver­andi vöxt­um. Tvö pró­sent vaxta­hækkun á 60 m.kr. lán­inu að ofan myndi hækka greiðslu­byrð­ina um 77 þús­und kr. á mán­uði.

Tvö pró­sent hækkun kann að hljóma svart­sýn en sé litið á meg­in­vexti Seðla­bank­ans í gegnum tíð­ina má sjá að 3,25% meg­in­vextir eru enn býsna lágir í sögu­legu sam­hengi.

Það er því ljóst að hækk­andi stýri­vextir munu draga úr skuld­setn­ing­ar­getu kaup­enda og kæla mark­að­inn. Á móti kemur að eignir til sölu á höf­uð­borg­ar­svæð­inu hafa aldrei verið færri og með­al­sölu­tími aldrei verið styttri. Þessi und­ir­liggj­andi skortur kemur til með að styðja við fast­eigna­verð horft fram á við. Þar af leið­andi telur und­ir­rit­aður að þrátt fyrir að hækk­andi vextir muni hægja þó nokkuð á verð­hækk­unum séu verð­lækk­anir ekki í kort­un­um, a.m.k. ekki til skamms tíma lit­ið.