Þó að þeim fari fjölg­andi sem vita hver Elon Musk er eru þeir fleiri sem kann­ast við Iron Man. Ekki vita þó allir að Elon Musk er fyr­ir­myndin að Tony Stark, járn­mann­inum sem getur allt.

PayP­al, SpaceX, Tesla­motors og Sol­arCity eru allt fyr­ir­tæki sem hann átti að mestu eða öllu leyti þátt í að koma á fót.

Byrj­aði á Blastar

Elon Musk fædd­ist í Suð­ur­-Afr­íku hinn 28. júní árið 1971 og er því aðeins 42 ára. Hann bjó til og seldi sína fyrstu vöru tólf ára, tölvu­leik­inn Blast­ar. 17 ára fór hann að heiman með eina ferða­tösku og vasa­pen­ing. Ferð­inni var heitið til Kana­da, þaðan sem móðir hans var, og fékk hann þar því rík­is­borg­ara­rétt og vega­bréf. Musk vann fyrir sér og fór í skóla. Skóla­gangan fór þannig fram að hann las náms­efnið í upp­hafi annar en fór ekki í tíma og tók síðan prófin með glans. Musk er nefni­lega þeim hæfi­læka gæddur að hann gleymir nán­ast engu. Á þessum tíma hug­leiddi hann stundum hvað myndi hafa meiri­háttar jákvæð áhrif fyrir mann­kyn­ið. Nið­ur­staðan var inter­net­ið, sjálf­bær orka og að byggja aðrar plánet­ur. Gervi­greind og end­ur­ritun DNA voru tveir aðrir hlutir sem hann von­aði að myndu einnig hafa jákvæð áhrif.

Árið 1995, þegar Musk var við það að hefja nám við Stan­for­d-há­skóla, lang­aði hann að taka þátt í upp­bygg­ingu inter­nets­ins. Hann bað því um leyfi til að snúa aftur til náms ef fyr­ir­tækið hans færi á haus­inn. Því næst fékk hann Kimbal bróður sinn með sér í lið. Þeir leigðu sér skrif­stofu þar sem þeir unnu og sváfu til að spara pen­inga og fóru í sturtu í rækt­inni. Í upp­hafi voru ein­ungis til pen­ingar fyrir einni tölvu og á dag­inn hýsti hún síð­una en á nótt­unni not­aði Elon hana til að for­rita. Fyr­ir­tækið hét Zip2, en það gerði m.a. samn­inga við Chicago Tri­bune og New York Times og kom þeim á kort­ið. Árið 1999 keypti Compaq Zip2 á um 35 millj­arða króna og varð það í fram­hald­inu hluti af Alta­Vista. Næst stofn­aði Musk x.com sem síðan sam­ein­að­ist PayPal og eBay keypti árið 2002 á 170 millj­arða. Hlutur hans af þeirri sölu var um 18 millj­arð­ar.

Hér hefði margur sest í helgan stein og var Elon spurður af hverju hann keypti sér ekki eyju og drykki kokk­teila á strönd­inni það sem eftir væri. Svarið var: „Fyrir mig væru það kval­ir, skelfi­legt líf.“

Eftir söl­una á PayPal kíkti Musk á heima­síðu NASA til þess að for­vitn­ast um hvenær stæði til að fara mann­aðar ferðir til Mars. Þar var ekk­ert að finna um slíkt og eftir frek­ari eft­ir­grennslan fékk hann það stað­fest að engin slík plön væru til. Það var þá sem hann ákvað að setja um 11,5 millj­arða í að stofna SpaceX. Mark­mið SpaceX er að koma á fót nýlendu á Mars, þús­unda eða tug­þús­unda manna. Slíkt myndi verða til þess að mann­kynið myndi þróa tækn­ina til geim­ferða­laga áfram og tryggja þannig fram­gang mann­kyns um ókomna tíð. Ástæðan er sú að það er óum­deil­an­legt að fari mað­ur­inn aldrei af jörð­inni kemur hann til með að deyja þar út ein­hvern tím­ann. Musk hefur sagt að hann hafi frekar reiknað með því að SpaceX færi á haus­inn og hann væri að henda þessum pen­ingum á bál­ið. Einn af vinum hans setti saman mynd­band af eld­flaugum að springa í loft upp til þess að reyna að fá hann ofan af hug­mynd­inni en Musk sagði að ef eitt­hvað væri nógu mik­il­vægt ætti maður að reyna það þó að lík­urnar væru minni en meiri á því að það gengi upp. Fyrsta geim­flaugin sprakk, næstu tvær náðu ekki út í geim og pen­ing­arnir voru nán­ast bún­ir. Hann náði að skrapa saman í fjórðu til­raun­ina en ef hún hefði ekki tek­ist hefði fyr­ir­tækið farið á haus­inn.

[em­bed]htt­p://issu­u.com/kjarn­inn/docs/2014_06_26/52[/em­bed]

Ein­stakur árangur

Síðan þá á SpaceX að baki 14 heppnuð geim­skot og 38 til við­bótar hafa þegar verið pönt­uð, meðal ann­ars af NASA, en SpaceX sér núna um flutn­ing á bún­aði til og frá alþjóð­legu geim­stöð­inni fyrir stofn­un­ina. SpaceX var fjórði aðil­inn í heim­inum til að skjóta geim­fari á braut um jörðu og ná að end­ur­heimta það aft­ur. Hinir þrír voru Banda­rík­in, Rúss­land og Kína. Kostn­að­ur­inn við geim­skot fyr­ir­tæk­is­ins er aðeins brot af því sem áður tíðk­að­ist í geir­an­um. Fyr­ir­tækið hefur einnig stigið stór skref í átt­ina að því að gera geim­flaugar sínar að fullu end­ur­nýt­an­leg­ar. Kostn­að­ur­inn við elds­neytið er ein­ungis 0,5% af kostn­aði við geim­skot og því verður algjör bylt­ing þegar sá árangur næst. Dyrnar til Mars opn­ast upp á gátt.

Musk telur að þetta verði eftir 10-12 ár. Sjálfur ætlar hann að deyja á Mars, bara ekki við kom­una.

Tesla-æv­in­týrið hefst 2003

Tesla Motors var stofnað árið 2003. Musk setti um 3,5 millj­arða í fyr­ir­tæk­ið, var stærsti hlut­haf­inn og gerð­ist stjórn­ar­for­mað­ur. Stofn­mark­mið Tesla Motors var að flýta fyrir umskiptum bíla heims­ins yfir í sjálf­bæra orku. Árið 2008, þegar farið var að halla veru­lega undan fæti hjá Tesla, rak Musk fram­kvæmda­stjóra fyr­ir­tæk­is­ins og tók við þeirri stöðu.

Það er almennt orðið við­ur­kennt að hlýnun jarðar eigi sér stað af manna völdum og þá sér­stak­lega vegna auk­ins útblást­urs koltví­sýr­ings. Menn virð­ast þó ekki alveg geta komið sér saman um hversu hratt og hversu alvar­legar afleið­ing­arnar eru og verða. Þær veð­ur­öfgar sem við höfum á und­an­förnum árum orðið vitni að eru þegar farnar að kosta aukin manns­líf og gríð­ar­lega fjár­muni. Hita­bylgj­ur, þurrkar og flóð munu fær­ast í auk­ana og sumir vilja meina að með auk­inni bráðnun jökla og þiðnun sífrera geti ástandið orðið svo slæmt að lítið verði við ráð­ið. Flóðin árið 2012 í New York yrðu þá mjög lít­il­væg svo að dæmi sé tek­ið.

Fyrsta verk Tesla var að sýna fram á að ef fram­leiddur væri eft­ir­sókn­ar­veður raf­bíll myndi fólk kaupa hann. Tesla Road­ster kom á markað árið 2008. Bíll­inn var flottur sport­bíll byggður á Lotus Elise sem komst um 370 km á hverri hleðslu og var ein­ungis 3,7 sek. í 100 km/klst. Bíll­inn varð til þess að stóru bíla­fram­leið­end­urnir tóku við sér og árið 2011 komu á markað Chevr­o­let Volt og Nissan Leaf.

Tæknin þróuð

Ákveðið var að byrja á að fram­leiða dýran bíl í fáum ein­­tökum til að þróa tækn­ina. Næsta skref var helm­ingi ódýr­ari bíll í tölu­vert fleiri ein­tökum og síð­asta skrefið á að vera bíll í miklu magni sem flestir bíla­kaup­endur hafa efni á.

Strax árið 2009 kom frum­gerð af bíl númer tvö, sá heitir Model S. Fyrstu ein­tökin af honum voru afhent kaup­endum sum­arið 2012. Musk er titl­aður vöru­arki­tekt bíls­ins og voru fyr­ir­mælin sem hann gaf sínu fólki ein­föld, „þið eigið að búa til besta bíl í heim­i“. Ástæðan var sú, sagði hann, að ef fólk ætti að skipta um tækni yrði nýja varan að vera betri en sú gamla. Nið­ur­staðan var bíll sem hefur sópað að sér verð­­laun­um. Öryggi fékk mest vægi í hönn­un­inni og skil­aði það sér í því að bíll­inn fékk hæstu ein­kunn í opin­berum árekstr­ar­­­próf­unum í Banda­ríkj­unum sem feng­ist hefur frá upp­hafi. Þar fyrir utan þykir Model S gríð­ar­lega fal­leg­ur. Hann tekur 7 far­þega og mik­inn far­ang­ur. Hröð­unin er 4,2 sek­úndur í 100 km/klst. og hann kemst 500 km á hverri hleðslu. Hleðslu­tím­inn er einnig styttri en þekkst hefur áður, hægt er að hlaða 360 km drægni á hann á aðeins 30 mín­út­um.

Eft­ir­spurnin eftir bílnum er slík að þrátt fyrir að fram­leiðslu­getan sé að nálg­ast 1.000 bíla á viku er enn margra mán­aða bið eftir bíl.

Þriðju kyn­slóðar bíll­inn er vænt­an­legur á markað árið 2017. Til þess að ná kostn­að­inum við hann nægj­an­lega niður og til þess að tryggja nægt fram­boð á raf­hlöðum í bíl­ana ætlar Musk að byggja eigin verk­smiðju. Hún er kölluð The Giga­fact­ory og þegar hún verður komin í full afköst árið 2020 mun hún fram­leiða meira af raf­hlöðum en fram­leiddar eru sam­tals í heim­inum í dag. Stóru plönin enda ekki þar, til þess að klára mark­miðið um 100% raf­drif­inn flota bíla þarf 200 slík­ar.

Tesla Motors hefur einnig sett upp yfir 100 hrað­hleðslu­stöðvar á heims­vísu svo að eig­endur Model S geti farið í lang­ferð­ir. Stöðv­arnar eru kall­aðar Superchargers og þar er frítt að hlaða og verður alltaf. Sól­ar­sellur sjá stöðv­unum fyrir raf­magni og því verður koltví­sýr­ings­mengun engin af akstr­in­um.

Þar kemur til sög­unnar hin hliðin á sjálf­bæru orkunni. Sol­arCity er fyr­ir­tæki sem sér­hæfir sig í að setja upp sól­ar­sellur á þök heim­ila og fyr­ir­tækja. Hægt er að kaupa eða leigja sell­urnar og sér Sol­arCity um allt frá a-ö. Ef fólk kýs að leigja lítur dæmið þannig út að fólk fær sellur á þakið hjá sér og raf­magns­reikn­ing­ur­inn hjá því lækkar í kjöl­far­ið. Fyr­ir­tækið vex gríð­ar­lega hratt.

Musk fékk hug­mynd­ina, fjár­magn­aði í upp­hafi og er stjórn­ar­for­maður en tveir frændur hans reka fyr­ir­tæk­ið.

Nýlega keypti Sol­arcity sól­ar­sellu­fram­leið­anda og strax eru komin plön um stækkun verk­smiðj­unnar í áður óþekktar stærðir í anda raf­hlöðu­verk­smiðj­unn­ar.