Þegar stjórn­mála­flokkar lofa auknum rík­is­út­gjöldum í aðdrag­anda kosn­inga eru þeir iðu­lega spurðir hvernig aðgerðir verði fjár­magn­að­ar. Oft gleym­ist hins vegar að spyrja þá sem lofa ríf­legum skatta­lækk­unum hvort og hvar verði skorið niður á móti til að tryggja jafn­vægi í þjóð­ar­bú­skapn­um.

Á árunum 2023-2025 vilja núver­andi stjórn­ar­flokkar ráð­ast í „af­komu­bæt­andi ráð­staf­an­ir“ upp á meira en 100 millj­arða króna til þess að lág­marka skulda­söfnun rík­is­ins, og það þótt rík­is­skuldir séu lægri á Íslandi en gengur og ger­ist í Evr­ópu og lána­kjör rík­is­ins góð. Þetta kemur skýrt fram í fjár­mála­á­ætlun rík­is­stjórn­ar­innar sem þing­menn stjórn­ar­meiri­hlut­ans sam­þykktu þann 31. maí síð­ast­lið­inn.

„Af­komu­bæt­andi ráð­staf­an­ir“ þýðir á manna­máli nið­ur­skurður og/eða skatta­hækk­an­ir. Í ljósi þess að Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn boðar skatta­lækk­anir á kom­andi kjör­tíma­bili og Vinstri græn og Fram­sókn leggja ekki fram neinar hand­fastar tekju­öfl­un­ar­að­gerðir í sínum kosn­inga­stefnum verður að ætla að stjórn­ar­flokk­arnir vilji fara leið nið­ur­skurðar á næsta kjör­tíma­bili frekar en leið skatta­hækk­ana.

„Fjár­mála­á­ætlun áranna 2022-2026 gerir ráð fyrir að afkomu­bæt­andi ráð­staf­anir muni nema 34 ma. kr. á ári árin 2023 til 2025 hjá hinu opin­bera sem skipt­ist nú þannig að 30 ma. kr. eru hjá rík­is­sjóði en 4 ma. kr. hjá sveit­ar­fé­lög­um,“ segir í grein­ar­gerð fjár­mála­á­ætl­unar þar sem jafn­framt er við­ur­kennt að aðgerð­irnar muni „hægja á hag­vexti“ á tíma­bil­inu.

Þetta eru stórar fjár­hæðir og mik­il­vægt að setja þær í sam­hengi. Háskóli Íslands fær 18 millj­arða úr rík­is­sjóði á ári, rekstur Sjúkra­húss­ins á Akur­eyri kostar 9 millj­arða á ári og dóm­stóla­kerfið í heild kostar 3,5 millj­arða. Jafn­vel þótt öll þessi starf­semi yrði lögð niður á einu bretti þá myndi það ekki duga til að upp­fylla nið­ur­skurð­ar­kröfur rík­is­stjórn­ar­inn­ar.

Nú þegar örfáir dagar eru í kosn­ingar og þrír stjórn­mála­flokkar hafa greitt atkvæði með óút­færðri nið­ur­skurðar­á­ætlun á næsta kjör­tíma­bili, og einn þeirra lofar í þokka­bót skatta­lækk­un­um, þá er það sann­gjörn krafa að umræddir flokkar upp­lýsi kjós­endur um hvar nið­ur­skurð­ar­hníf­ur­inn á að lenda. Hvaða stofn­anir verða fjársveltar og hvaða þjón­usta verður skert á næsta kjör­tíma­bili ef Vinstri græn, Sjálf­stæð­is­flokkur og Fram­sókn fá að ráða?

Við í Sam­fylk­ing­unni ætlum að fara leið upp­bygg­ingar og félags­legrar fjár­fest­ingar út úr efna­hags­hremm­ingum síð­ustu miss­era. Við höfum sett fram raun­hæfa áætlun um kjara­bætur fyrir lág­tekju- og milli­tekju­hópa og útskýrt hvernig þær verða fjár­magn­að­ar: Með stór­eigna­skatti á rík­asta 1 pró­sent­ið, hertu skatt­eft­ir­liti og álagi á veiði­gjöld stærstu útgerð­ar­fyr­ir­tækja.

Svelti­stefna er ekki svarið við áskor­unum okkar daga. Það skiptir litlu fyrir lífs­kjör fjöl­skyldna á Íslandi hvort t.d. skulda­hlut­fall hins opin­bera verði 54 pró­sent af vergri lands­fram­leiðslu við lok árs­ins 2025 eða 56 pró­sent af lands­fram­leiðslu. Hitt skiptir öllu að ná upp atvinnustig­inu og sjálf­bærri verð­mæta­sköpun og verja um leið almanna­þjón­ust­una. Um það snýst ábyrg hag­stjórn í vel­ferð­ar­sam­fé­lagi.

Höf­undur skipar 2. sæti Sam­fylk­ing­ar­innar í Reykja­vík­ur­kjör­dæmi norð­ur.