Um 150 starfs­menn Háskóla Íslands hafa und­ir­ritað stuðn­ings­yf­ir­lýs­ingu við konur í Íran. Til­efnið er flestum sem fylgj­ast með fréttum vænt­an­lega ljóst. Eftir að ung kona að nafni Mahsa Amini dó í vörslu sið­gæð­is­lög­reglu lands­ins þann 13. sept­em­ber fór af stað bylgja mót­mæla þar sem kraf­ist er rétt­lætis og frels­is. Í þessum mót­mælum hafa hund­ruð mót­mæl­enda fall­ið, þús­undir hafa verið fang­elsuð.

Háskóli Íslands býr svo vel að hafa bæði nem­endur og kenn­ara frá Íran. Þetta fólk hefur ekki ein­ungis auðgað lífið í skól­anum og fært út kvíar lær­dóms­sam­fé­lags­ins, það minnir okkur líka á að þótt Íran kunni að virð­ast nokkuð langt í burtu, þá er það samt ein­ungis handan við horn­ið. Póli­tísk átök og lofts­lagsvá eru grimmi­leg birt­ing­ar­mynd þess að jörðin er bara lít­ill hnöttur þar sem við verðum að læra að lifa sam­an. Árás á mann­rétt­indi á einum stað er árás á mann­rétt­indi allra. 

Mik­il­vægt er að háskóla­fólk taki afstöðu með mann­rétt­indum og gegn hverskyns ofbeldi enda eru réttur til tján­ingar og tæki­færi fólks til að lifa með reisn bæði for­senda far­sæls lífs og meðal þeirra gilda sem háskólar byggja til­veru sína á. Háskólar hafa auk þess verið vermi­reitir tján­ing­ar­frelsis og gagn­rýn­inna sjón­ar­mið eins og birt­ist skýrt í stúd­enta­bylt­ing­unni árið 1968, þar sem stúd­entar við háskóla víða um heim risu upp gegn kúg­andi hefðum og kröfð­ust þess að hafa meira um sitt eigið líf og nám að segja. Þann 22. októ­ber réð­ist örygg­is­lög­regla gegn nem­endum við Sharif háskóla og beitti bæði kylf­um, táragasi og skot­vopn­um. Slík atlaga er bein atlaga að háskóla­sam­fé­lag­inu.

Í yfir­lýs­ing­unni segir að það að þvinga konur til að hylja hár sitt sé brot á sjálfs­á­kvörð­un­ar­rétti þeirra og að morðið á Mahsa Amini sé dæmi um stofn­ana­vætt, kyn­bundið ofbeldi. Einnig er ítrekað að kven­rétt­indi séu mann­rétt­indi og að bar­átta íranskra kvenna sé til marks um hug­rekki sem beri að virða og styðja við.

Yfir­lýs­ing­unni lýkur með ákalli um að rík­is­reknu ofbeldi gegn írönskum konum og öðrum sem fylgt hafa liði með þeim verði taf­ar­laust hætt. Einnig er kallað eftir sam­stöðu með írönskum kon­um, öðrum minni­hluta­hópum sem líða fyrir mann­rétt­inda­brot, og þeim sem misst hafa ást­vini sem fallið hafa í bar­áttu fyrir frelsi og rétt­læti.

Yfir­lýs­ing­una má lesa í heild sinni hér fyrir neð­an:

Recent human rights violations aga­inst Iranian women and those prot­est­ing the death of Mahsa Amini on Sept­em­ber 13, 2022, call for academ­ics and res­e­archers at the Uni­versity of Iceland to ref­lect and act. We express our solida­rity with Iranian women sacrificing their lives to fight for freedom and respect for human dignity today and in the fut­ure. Since Mahsa Amin­i’s death, hund­reds of people have been killed and thousands arre­sted because of the Iranian govern­ment’s harsh and violent response to prot­ests across the country. We, mem­bers of the uni­versity comm­unity in Iceland, strongly condemn the savage attacks on uni­versity stu­dents and faculty in Iran who are prot­est­ing in supp­ort of Iranian women. 

Forcing women to wear veils is a violation of women’s bodily autonomy. Mahsa Amin­i’s tragic murder is the most recent example of the govern­ment’s long-stand­ing institutiona­lized sex­ism and misog­ynistic polit­ics. In prot­est, women have been cutt­ing their hair and sett­ing their hijabs on fire. The aut­horities have responded by using violence. On Oct­o­ber 2, 2022, stu­dents at Sharif Uni­versity were bea­ten, shot at, arre­sted, and held hostage by Iranian security forces. 

Uni­versities have tra­ditionally been places where freedom of speech and expression have been nurt­ured and prot­ect­ed. Any attack on the freedom of one uni­versity comm­unity is an attack on the freedom of us all.

We beli­eve that women’s rights are human rights, and women who risk their lives for freedom and just­ice should have their polit­ical and ethical act­i­vism, and bravery in times of violence, app­lauded and supp­orted. In addition, we encourage awareness amongst stu­dents and faculty of Icelandic uni­versities of the events tak­ing place in Iran. We encourage open­ing spaces for dialogue and supp­ort for those directly affected by these events.

Ther­efore we, academ­ics and res­e­archers at the Uni­versity of Iceland

call for an end to the state-­sponsored violence toward Iranian women and stu­dents who fight for their just­ice, equ­ality, and freedom of speech. We call for solida­rity with Iranian women and all people who suffer human 

rights violations, whether sexual minorities, stu­dents, disa­dvanta­ged peop­le, religi­ous, and ethnic 

marg­ina­lized groups, and those who lost their loved ones in the name of freedom and just­ice.

Hér má nálg­ast yfir­lýs­ing­una á ensku, með und­ir­skriftum þeirra sem að henni standa.